Με όση γνώση κι εμπειρία διαθέτω, με την εκτίμηση που έχω για το πόσο ζοφερή κι επικίνδυνη είναι η κατάσταση και με μια αίσθηση της ιστορικότητας αυτής της πρωτόγνωρης για όλους μας περιόδου, θέλω να σας καταθέσω με κάθε ειλικρίνεια την άποψή μου.
Λοιπόν, η πιο προοδευτική, η πιο αριστερή, η πιο φιλολαϊκή, η πιο ριζοσπαστική πολιτική, είναι αυτή που θα κρατήσει τη χώρα όρθια, που θα κρατήσει την κοινωνία συνεκτική, που θα κρατήσει την προσδοκία των νέων ανθρώπων ζωντανή.
Όσοι έχουν έστω και αμυδρή συναίσθηση σε ποιο τεντωμένο σχοινί βαδίζει η πατρίδα μας, καταλαβαίνουν τι εννοώ. Πατριωτικό είναι πια το καθήκον μας…
Αλλά εξηγούμαι: όταν λέω Πατρίδα, εννοώ κυρίως το λαό μας, τους πολίτες, τα παιδιά μας. Το παρόν και το μέλλον τους.
Δεν ταυτίζομαι, με όσους- και υπουργούς μας ακόμη- μιλάνε γι’ αυτά, λες και συνδιαλέγονται μόνο με την “ιστορία„ , με το “έθνος„ , με την “πατρίδα„ , και κατακεραυνώνουν όσους από μας τολμούν να ασχοληθούν με ταπεινά και καθημερινά λαїκά προβλήματα…….
Αν ακολουθήσουμε αυτή τη λογική , υπάρχει ενδεχόμενο στο τέλος της πορείας να έχουμε σώσει την οικονομία, νάχουμε σώσει την πατρίδα, αλλά να έχουμε εξοντώσει τα μεσαία και χαμηλά στρώματα της κοινωνίας. Προσωπικά, δεν είμαι σ’ αυτή τη λογική……
Συντρόφισσες και σύντροφοι, μην έχουμε αυταπάτες: η μοίρα της Παράταξή μας, θα είναι η μοίρα της κυβέρνησής μας. Αν τα καταφέρουμε, αν κρατήσουμε τη χώρα όρθια, τότε μπορούμε να ξαναδούμε την Παράταξή μας και να επιχειρήσουμε να τη βάλουμε σε άλλη ρότα.
Αν δεν τα καταφέρουμε, τότε θα έχει πληγεί ο πυρήνας της ύπαρξής της. Θα απομείνει ένα πολιτικό και ιδεολογικό ερείπιο. Και θα είναι πολύ κρίμα…….
Ένα από τα πιο σοβαρά λάθη που κάναμε αυτά τα δυό τόσο κρίσιμα χρόνια, είναι ότι διαλύσαμε ουσιαστικά το κόμμα μας…. Το υποτάξαμε πλήρως στην κυβέρνηση. Δεν κρατήσαμε αποστάσεις. Αφήσαμε δυσαναπλήρωτο κενό ανάμεσα στην κυβέρνηση και στην κοινωνία.
Στα πιο δύσκολα, στα πιο κρίσιμα χρόνια που γνωρίσαμε, το ΠΑΣΟΚ ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτο. Κανένα -μα κανένα !- συλλογικό του όργανο δε συμμετείχε ουσιαστικά, σε καμιά απ΄ τις τόσες κρίσιμες αποφάσεις που πήραμε για τον τόπο μας και για το λαό μας. Ούτε το Εθνικό Συμβούλιο. Ούτε καν το Πολιτικό Συμβούλιο! Είναι δυνατόν; Κι όμως, έτσι έχουν τα πράγματα…..
Αν συμμετείχε, αν παίρναμε συλλογικές αποφάσεις στα κρίσιμα θέματα, αν δηλαδή αξιοποιούνταν η συλλογική σοφία και η ιστορική εμπειρία αυτού του μεγάλου Κινήματος, ίσως αποφεύγαμε μερικά θεμελιώδη λάθη.
Το πρώτο:
Όταν καταλάβαμε το μέγεθος και το βάθος της κρίσης-δε θέλω σήμερα να μιλήσω για το πώς και το γιατί αργήσαμε τόσο- έπρεπε να προτείνουμε τότε Κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας, για να συνειδητοποιήσει και η κοινωνία το μέγεθος της κρίσης και για να αναλάβουν και οι άλλες πολιτικές δυνάμεις ένα μέρος αυτής της τεράστιας, της ιστορικής ευθύνης. Δεν το κάναμε. Αναλάβαμε όλη την ευθύνη κι αφήσαμε την παράταξη του κ. Σαμαρά, που βαρύνεται με εγκληματικές ευθύνες για την κατάσταση της οικονομίας της χώρας, να συμπεριφέρεται τάχα “απενοχοποιημένη„ και να δημαγωγεί σήμερα, ασύστολα κι ανεύθυνα.
Το δεύτερο:
Δε συγκροτήσαμε απ’ αρχής ένα Εθνικό Σχέδιο Ανόρθωσης της χώρας, που θα πρότεινε στην κοινωνία τις μεγάλες αλλαγές, τις αναδιαρθρώσεις και τις μεταρρυθμίσεις, που κατά την άποψή μας είχε ανάγκη ο τόπος. Αλλαγές που ήταν από χρόνια αίτημα των καιρών και που η κυβέρνησή μας θα τις προωθούσε έτσι κι αλλιώς. Στο σχέδιο να συμπεριλαμβάναμε και τα μέτρα του Μνημονίου.
Δεν το κάναμε κι αυτό είχε δυό δυσμενείς συνέπειες. Η πρώτη, ότι δε μπορέσαμε να διαπραγματευτούμε όσο έπρεπε αποτελεσματικά, για να μην είναι τόσο, μα τόσο βίαιη η δημοσιονομική προσαρμογή. Για να μπορεί να την αντέξει η οικονομία και η κοινωνία…..
Η δεύτερη, ότι αφήσαμε να περάσει στην κοινωνία, ότι οι μεγάλες αλλαγές και οι μεταρρυθμίσεις που επιχειρούμε μας επιβάλλονται απ’ την τρόїκα, ότι μας επιβάλλονται απ’ το μνημόνιο. Επιτρέψαμε, έτσι, να συγκροτηθεί ένα “αντιμνημονιακό„ μέτωπο, και όλες οι αναγκαίες αλλαγές να υποκύπτουν στην ψευδή αντιπαράθεση “μνημονιακοί„ , “αντιμνημονιακοί„ και να αποδυναμώνονται….
Το τρίτο:
Η κρισιμότητα της κατάστασης, επέβαλε η προσπάθειά μας να είναι συγκροτημένη, συλλογική, αποφασιστική. Συλλογικότητα στις αποφάσεις, προσωποποίηση στην ευθύνη.
Ιδιαίτερα στο κυβερνητικό επίπεδο: ισχυρό επιτελικό κέντρο, ισχυρή διεύθυνση, συλλογικές αποφάσεις, αποτελεσματικότητα.
Ένα άλλο μοντέλο διακυβέρνησης.
Αλλά δεν έγιναν έτσι τα πράγματα. Έχω μιλήσει γι’ αυτά και δε θέλω να επανέλθω…….
Το τέταρτο :
Το πιο κρίσιμο, το πιο καταλυτικό: Δεν καταφέραμε να κατανείμουμε δίκαια τα βάρη. Είναι καταλυτικό το περί δικαίου αίσθημα, όταν τα μέτρα είναι οδυνηρά για τα μεσαία και τα χαμηλά στρώματα της κοινωνίας. Ένας τεράστιος πλούτος, απίστευτα εισοδήματα, τεράστια φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή, έμειναν ανέγγιχτα.
Γιατί;
Να δεχτώ, ότι οι μηχανισμοί ήταν διαλυμένοι και διεφθαρμένοι σε μεγάλο βαθμό, και γι’ αυτό υπήρξε αδυναμία. Αλλά πώς να δεχθώ ότι επί δυο περίπου χρόνια δεν κάναμε τίποτα για να τους ανασυγκροτήσουμε, ή αλλιώς να τους σαρώσουμε; Πώς να το δεχθώ, όταν την ίδια ώρα συμπιέζουμε τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους, εξοντώνουμε τους μικρομεσαίους, γεμίζουμε λουκέτα και στέλνουμε χιλιάδες οικογένειες στον εφιάλτη της ανεργίας; Πώς να δεχθώ, για παράδειγμα, ότι ενώ τα δυο αυτά χρόνια έφυγαν σε ξένες τράπεζες περίπου 70 δις ευρώ, δηλ. 25 τρις δρχ. (!) και ενώ η Τράπεζα της Ελλάδος ξέρει τα ονόματά τους, δεν κλήθηκαν να εξηγήσουν που τα βρήκαν; Ευτυχώς που ο νέος Υπουργός Οικονομικών έδωσε εντολή να αρθεί το απόρρητο των καταθέσεων, να ελεγχθούν όσοι έβγαλαν χρήματα σε ξένες τράπεζες και άνοιξε τη συζήτηση με την κυβέρνηση της Ελβετίας, για φορολογία των καταθέσεων εκεί.
Θα περιμένουμε, όμως, να δούμε τα αποτελέσματα.
Ίσως, κάποιοι, να σκεφτούν ότι όλα αυτά είναι λαϊκισμός. Όχι δεν είναι!
Είναι θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης. Και κάτι παραπάνω: Είναι όρος κοινωνικής αντοχής και κοινωνικής συνοχής. Είναι και κάτι πάνω απ’ όλα αυτά: Είναι όρος και προϋπόθεση αντοχής της οικονομίας! Δεν μπορεί να αντέξει η ίδια οικονομία της χώρας μια τέτοιου είδους ανομία, ανισότητα και αδικία.
Θέλω να΄μαι κατηγορηματικός: Αν δεν πληρώσει και ο πλούτος, δεν πρόκειται να ορθοποδήσει η χώρα……
Το πέμπτο:
Επιτρέψαμε να καλλιεργηθεί στην κοινωνία η βεβαιότητα της ατιμωρησίας. Ότι κανένας δεν πληρώνει για τίποτα, ό,τι κι αν έχει κάνει, όπως κι αν έχει χειριστή τις δημόσιες υποθέσεις και το δημόσιο χρήμα.
Να πω μόνο δυο κουβέντες, για μας τους ίδιους, τους πολιτικούς πρώτα απ’ όλα.
Επανειλημμένα έχω θέσει το θέμα και στη βουλή, αλλά και στον ίδιο τον Πρόεδρο. Τελευταία, μάλιστα, στη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ.
Αφού οι εξεταστικές επιτροπές, αποδείχτηκαν ανίκανες να ανιχνεύσουν τις πιθανές διαδρομές του μαύρου χρήματος, γιατί δεν ξεκινάμε αντίστροφα: να ορίσουμε Ανεξάρτητη Αρχή, που θα εξετάσει το “πόθεν έσχες„ , τις περιουσίες, τους λογαριασμούς, όλων όσων άσκησαν κυβερνητικά καθήκοντα τις τελευταίες δεκαετίες. Πόσοι είναι; Διακόσιοι; Τριακόσιοι; Δεν είναι πολλοί. Να δούμε πώς μπήκαν στην πολιτική, και τι έχουν σήμερα. Δικαιολογούνται οι περιουσίες τους; Ό,τι δε δικαιολογείται, να δημεύεται άμεσα! Γιατί δεν το κάνουμε; Ο Πρόεδρος συμφώνησε ότι πρέπει να το δούμε το θέμα. Γιατί δεν το έχουμε δει ακόμη; Τι περιμένουμε; Πιστεύω ότι δεν μπορεί να κλείσει ο μεταπολιτευτικός κύκλος, δεν πρέπει να κλείσει η θητεία αυτής της βουλής, αν δε γίνει αυτός ο έλεγχος.
Ο καθένας έχει ιστορία, έχει πρόσωπο, έχει ταυτότητα. Δε μπορεί να τα ισοπεδώνουμε όλα…
Το θεωρώ θέμα τιμής για το πολιτικό σύστημα, για τη Δημοκρατία και για τη χώρα.
Συντρόφισσες και σύντροφοι
Στα λίγα λεπτά που είχα στη διάθεσή μου, θέλησα να υπογραμμίσω τα λάθη μας, για να τα διορθώσουμε και να μη τα συνεχίσουμε. Αν μπορούσαμε να στείλουμε ένα μήνυμα στη κοινωνία σήμερα, τεκμηριωμένο όμως και στέρεο, θα’ θελα να είναι ετούτο: παρόλα αυτά, θα τα καταφέρουμε!
Προσωπικά, μιας και σήμερα στις 3 του Σεπτέμβρη, είναι τα γενέθλια αυτής της μεγάλης, ιστορικής Παράταξης, θα’ θελα να απευθυνθώ σ’ όλους σας και σ’ όλους τους φίλους του ΠΑΣΟΚ και να σας πω ένα πράγμα:
Με τίποτα δε θ’ άλλαζα τα τόσα χρόνια της ζωής μου που συμπορεύτηκα μαζί σας! Αλλά και με τίποτα δε θα απεμπολούσα το δικαίωμα μου να μάχομαι και να υπερασπίζομαι ελεύθερα την άποψή μου για ό,τι θεωρώ χρήσιμο για το τόπο μας και τους ανθρώπους μας.
Ανήκω απ’ τα νεανικά μου χρόνια στο ΠΑΣΟΚ, πιστεύοντας στον λαїκό, πατριωτικό, ριζοσπαστικό, βαθύτατα μεταρρυθμιστικό κι εκσυγχρονιστικό χαρακτήρα του.
Έτσι όπως το δημιούργησε ο Ανδρέας Παπανδρέου.
