Περί το τέλος τού 2019 εκδόθηκε με τα ανωτέρω στοιχεία ένα αξιόλογο ιστορικό πόνημα του Μαυρομματιανού Φιλολόγου Νικολάου Βλάχου, καταξιωμένου δασκάλου και οτρηρού θεράποντος των Πολιτιστικών και της ιστορικής γνώσης.
Το πολυσέλιδο τούτο βιβλίο (σχήματος 17×24,5) καλύπτει στο πατριωτικό θέμα «Καραϊσκάκης» δύο τουλάχιστον κενά τού αναγνωστικού κοινού, αναφερόμενα στον τόπο τής γέννησής του και στην επαναστατική δράση που ανέπτυξε ήδη από την ηλικία τών δεκαπέντε ετών. Πολύ σημαντικό είναι το ότι ο συγγραφέας περιμάζεψε στο βιβλίο αυτό όλη την υπάρχουσα ιστορική γνώση για τον «Αετό τών Αγράφων» (όπως γράφει) αναφορικά με το θέμα τού βιβλίου, καθώς και την τοπική παράδοση, όπως αυτή έχει διατηρηθεί στην περιοχή.
Στο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου ο συγγραφέας γράφει: «Από μαθητής Γυμνασίου είχα αρχίσει να συγκεντρώνω κάθε ιστορικό στοιχείο και κάθε γραπτή ή προφορική μαρτυρία, με σκοπό μελλοντικά να φωτίσω τη ζωή και τη δράση τού Αγωνιστή». Έτσι, το βιβλίο τούτο είναι αγλαός καρπός έξι δεκαετιών (από το 1960 μέχρι σήμερα).
Ο συγγραφέας, γνωστός από τις εκδηλώσεις προβολής τής δόξας τού Ήρωα στις ημέρες μας, υπό την αιγίδα τών Πολιτιστικών Συλλόγων τών Μαυρομματιανών Καρδίτσας και Αθηνών (των οποίων υπήρξε κατά καιρούς και μέλος τών Διοικητικών Συμβουλίων), άσκησε επικοινωνία με τους σημερινούς απογόνους τού Εθνοσωτήρα και Εθνομάρτυρα Γεωργίου Καραϊσκάκη, κάτι πολύ σπουδαίο.
Όταν διαβάσει κανείς αυτό το βιβλίο, με τις παλαιές μαρτυρίες και τις νεότερες κρίσεις και απόψεις των ιστορικών, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει ότι ο Καραϊσκάκης είχε δολοφονηθεί στις 22-4-1927 στο Φάληρο «από χέρια Ελλήνων και ξένων ‘προστατών’» (σελ. 24) «Αυτόν μόνον ένας εχθρός θα μπορούσε να τον νικήσει. Δηλαδή, το δολοφονικό σχέδιο του Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτου, του Τζώρτς και του Κόχραν» [τών Άγγλων Αρχηγών τού Στρατού και των Ναυτικών Δυνάμεων του Έθνους μας αντίστοιχα, που ήλθαν να «βοηθήσουν» την Επανάστασή μας!], σελ. 12.
Τα περιεχόμενα του βιβλίου κατά κεφάλαιο έχουν ως εξής: Α΄. Συνοπτικό οδοιπορικό Γεωργίου Καραϊσκάκη, Β΄. Οι γονείς τού Γ. Καραϊσκάκη, Γ΄. Πλασματικά αφηγήματα της Σκουληκαριάς ύστερα από τον εορτασμό της εκατονταετηρίδας τού Γ.Κ. στο Μαυρομμάτι, Δ΄. Βιογράφοι και ιστορικοί συγγραφείς, Ε΄. Εκατονταετηρίς του Στρατάρχου Γεωργίου Καραϊσκάκη (1827-1927), ΣΤ΄. Σπυρίδων Γ. Καραϊσκάκης (1826-1898), Ζ΄. Γεώργιος Σπυρίδωνος Καραϊσκάκης (1876-1956), Η΄. Διατάγματα Ελληνικής Πολιτείας, Θ΄. Γενεαλογικό δέντρο Γ. Καραϊσκάκη, Ι΄. Άλλες ιστορικές μαρτυρίες, ΙΑ΄. Σκόπιμες τοπικιστικές διαστροφές τής νεανικής ζωής τού Γεωργίου Καραϊσκάκη, ΙΒ΄. Το Μαυρομμάτι και οι προφορικές – γραπτές μαρτυρίες του, ΙΓ΄. Ο Αλή-Πασάς, ο Πασβάντογλου και ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ΙΔ΄. Τελευταίο οδοιπορικό τού Γ΄ Καραϊσκάκη από το Αιτωλικό στο Μαυρομμάτι, ΙΕ΄. Οι «θέσεις» τής Σκουληκαριάς Άρτας.
ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΡΕΤΕΣ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
- Ωραίο το στήσιμο του βιβλίου, και καθαρή και ευάρεστη η εκτύπωσή του.
- Κατατοπιστικός ο πρόλογος του συγγραφέα (σελ. 5-8) και τιμητικοί οι δύο πρόλογοι των απογόνων τού Ήρωα: Γεωργίου Λεωνίδα και Ελένης Λεωνίδα – Κάτρη (σελ. 9-10).
- Το εισαγωγικό σημείωμα του συγγραφέα (σελ. 11-14) λειτουργεί ως προενημερωτικό τής όλης ύλης τού βιβλίου.
- Ευρηματικός και πολύ βοηθητικός (καθώς μπήκε στην αρχή τού βιβλίου) ο χρονολογικός πίνακας των κυριότερων μαχών τού Γ. Καραϊσκάκη (σελ. 15-25). Έχει 58 καταγραφές (όλες μέσα σε πλαίσια) και καλύπτει ολόκληρο το Α΄ κεφάλαιο.
- Το βιβλίο διανθίζεται από 96 έγχρωμες εικόνες εκδηλώσεων και τοποθεσιών.
- Το Ε΄ κεφάλαιο (σελ. 167-200) αναφέρεται αναλυτικά στον εορτασμό τών 100 χρόνων από τον θάνατο του Γ. Καραϊσκάκη (1827-1927), που έγινε με πολλά δημοσιεύματα στην Αθήνα και στην Επαρχία, και με πολλές εκδηλώσεις και ομιλίες (πολιτικών, αυτοδιοικητικών και επιστημόνων) στο Νέο Φάληρο, στη Σαλαμίνα, στην Αράχοβα και στο Μαυρομμάτι.
- Για να γίνουν γνωστές οι «θέσεις» της Σκουληκαριάς Άρτας, που εντελώς ανιστόρητα διεκδικεί τη γενέτειρα του Γ. Καραϊσκάκη, ο συγγραφέας διέθεσε ολόκληρο το ΙΕ΄ κεφάλαιο (σελ. 423-434).
- Η ύλη τού βιβλίου είναι επαρκεστάτη για τη στήριξη του συγκεκριμένου θέματος.
- Ο συγγραφέας παραθέτει πληθώρα εγγράφων και απόψεων των ιστορικών και των αγωνιστών τού Εικοσιένα για τον Γεώργιο Καραϊσκάκη.
- Στον επίλογο (σελ. 437-438) ο συγγραφέας εξηγεί ότι σκοπός του ήταν να συγκεντρώσει στοιχεία ιστορικά, να περισώσει στοιχεία τής τοπικής παράδοσης και να «αποκαλύψει τη συστηματική και οργανωμένη προσπάθεια που γίνεται μετά το 1927 από ορισμένους τής Σκουληκαριάς για πλήρη διαστρέβλωση των γεγονότων» [αναφορικά με τη γενέτειρα του Ήρωα].
- Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί κριτικά όλες τις υπάρχουσες πηγές.
- Με το βιβλίο του παρέχει τεκμηριωμένη πληροφόρηση.
- Οργάνωσε ιστορικό πόνημα σπουδαίο και αξιανάγνωστο.
- Η βιβλιογραφία τού συγγραφέα (σελ. 449-452) είναι εκτενής, περιλαμβάνοντας 61 παλαιά και νεότερα βιβλία.
- Το βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα (σελ. 453-454), ο οποίος κατάγεται από τη γενέτειρα του Γ. Καραϊσκάκη, το Μαυρομμάτι Καρδίτσας, μαρτυρεί έναν λαμπρό φιλόλογο – εκπαιδευτικό και έναν ένθερμο θιασώτη τής Ιστορίας και των Πολιτιστικών μας.
Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΜΟΝΟ ΑΠΌ ΤΟ Α΄ΚΕΦΑΛΑΙΟ:
- Ότι τα λημέρια τού νεαρού Γ. Καραϊσκάκη ήταν κυρίως τα χωριά Καστανιά, Κερασιά και Ανθοχώρι, που απείχαν από τη γενέτειρά του τουλάχιστον πεζοπορία μιας ημέρα.
- Ότι δεκαεξάχρονος περίπου ο Γ. Καραϊσκάκης σκότωσε αρκετούς Τούρκους στην Αγία Μαρίνα Μαυρομματίου, όπου τους είχε στήσει ενέδρα.
- Ότι δεκαπεντάχρονον η μητέρα του Διαμάντω Ντιμισκή τον πήγε στον Αλή-Πασά, από όπου ο Γ. Καραϊσκάκης είχε δραπετεύσει δύο φορές.
- Ότι το 1805 ο Γ. Καραϊσκάκης πολέμησε μαζί με τον Κατσαντώνη στα Μαλατέικα του Βάλτου εναντίον τού Αλή Μπεράτη, ο οποίος είχε υπό την οδηγία του 300 Αρβανίτες.
- Ότι από το 1806 ώς το 1807 πήρε μέρος ο Γ. Καραϊσκάκης υπό τον Κατσαντώνη σε διάφορες μάχες, όπου διακρίθηκε.
- Ότι το 1812 βρίσκεται κοντά στον Αλή-Πασά, προσκυνημένος.
- Ότι το 1817, 35χρονος περίπου, νυμφεύεται την Γκόλφω Ψαρογιαννοπούλου από το Πατιόπουλο του Βάλτου.
- Ότι το 1818 ο Γ. Καραϊσκάκης μαθαίνει το μυστικό της Φιλικής Εταιρείας και δίνει σε αυτή τον πρώτο όρκο του.
- Ότι τον Ιανουάριο του 1821, λίγο πριν πέσει ο Αλής, δίνει τον δεύτερο επίσημο όρκο του στη Φιλική Εταιρεία μέσω του Λευκαδίτη ποιητή Ιωάννου Ζαμπέλιου.
- Ότι η πρώτη οργανωμένη επιχείρηση του Καραϊσκάκη εναντίον τών Τούρκων έγινε στα Τζουμέρκα κατά τις αρχές του 1821.
- Ότι τον Μάιο του 1821 με 40 άνδρες χτύπησε, μαζί με τον Αρματολό τών Τζουμέρκων Γιάννη Κουτελίδα, τους Τούρκους στο Κομπότι τής Άρτας.
- Ότι τον Ιούνιο του 1821 συνέτριψε στην ίδια περιοχή τις δυνάμεις τού Ισμαήλ Πασά Πλιάσα. Μετά τη μάχη, δείχνοντας τα οπίσθιά του στους υποχωρούντες Τούρκους, τραυματίστηκε σοβαρά από αυτούς στον μηρό και στα γεννητικά του όργανα.
- Ότι τον Σεπτέμβριο του 1821 ο Καραϊσκάκης μαζί με άλλους οπλαρχηγούς πολιόρκησε την Άρτα. Αργότερα αναγνωρίζεται από όλους Καπετάνιος των Αγράφων.
- Ότι στις 30 Σεπτεμβρίου του 1821, μαζί με τον Μακρυγιάννη, χτύπησε και αφάνισε τους Τούρκους στο Νεοχώρι Τριχωνίδας.
- Ότι από το 1822 ώς το 1824 ήταν Καπετάνιος του Αρματολικιού τών Αγράφων.
- Ότι στις 13 Ιανουαρίου τού 1822 με 1000 άνδρες στήνει ενέδρα στους Τούρκους και τους προκαλεί σημαντικές απώλειες στη στενωπό Αγίου Βλασίου Ευρυτανίας. Ο τρεις Πασάδες τών Τούρκων είχαν 3.000 άνδρες και έχασαν 200.
- Ότι στις 28 Ιανουαρίου 1822 συνάπτουν νέα μάχη οι ίδιες δυνάμεις στον ποταμό Αχελώο, όπου οι Τούρκοι άφησαν 500 περίπου νεκρούς.
- Ότι τον Ιούνιο του 1823 αρνήθηκε να προσκυνήσει τον Μαχμούτ Πασά, στέλνοντάς του μάλιστα αθυρόστομη επιστολή.
- Ότι το 1821 έδωσε μάχη κατά των Τούρκων πρώτα στη Νευρόπολη (Λίμνη Πλαστήρα τώρα) και έπειτα στην Οξυά Μουζακίου Καρδίτσας.
- Ότι το 1824 (μέσα στον εμφύλιο πόλεμο) πολεμείται ανελέητα από τον τυχοδιώκτη και μνησίκακο Μαυροκορδάτο και κατηγορείται ψευδώς ως προδότης τής Πατρίδος. Ο Καραϊσκάκης υποχωρώντας ζητά με επιστολή του συγχώρηση από τη Διοίκηση.
- Ότι την ίδια χρονιά χτύπησε τους Τούρκους στον Κόζιακα Τρικάλων και στη Μονή Βράχας Ευρυτανίας, και τον Ιμπραήμ Πασά με άλλους οπλαρχηγούς στην Πελοπόννησο (στο Κρεμμύδι, στο Αίγιο, στα Καλάβρυτα και αλλού).
- Ότι κατά το 1825 ως Γενικός Αρχηγός Στερεάς Ελλάδος συνέτριψε τον Ταχήρ Αμπάζ Μπέη (15 Μαΐου) στο Μαυρολιθάρι Παρνασίδος, νίκησε (αργότερα) τους Τούρκους στο χωριό Πέντε Όρνια, στη Παναγιά και στην περιοχή Μελίσσι, καθώς και τον Μπουλούκμπαση στη Μάχη Καρπενησίου (Ιούνιος του 1825) μαζί με άλλους οπλαρχηγούς.
- Ότι την ίδια χρονιά (1825) επιτίθεται από τα νώτα εναντίον τών χαρακωμάτων τού Κουταχή στο Μεσολόγγι και προκαλεί αρκετές απώλειες στους Τούρκους. Ενισχύει (τον Αύγουστο) τη φρουρά Μεσολογγίου με 600 άνδρες και περνά στο Ξηρόμερο, για να αποκόψει τις εφοδιοπομπές του τουρκικού στρατοπέδου στο Μεσολόγγι, δίνοντας μάχες στο Μανιάκι Βάλτου, στον Καρβασαρά και αλλού. Φθάνει κοντά στο Μεσολόγγι (Δραγαμέτσο) και κάνει πολλές επιδρομές και καταστροφές στις εχθρικές εφοδιοπομπές, που κατευθύνονταν πρός το Μεσολόγγι. Στα τέλη τού 1825 έρχεται έξω από το Μεσολόγγι και χτυπά τον Κιουταχή, που έχει πολλές απώλειες. Αρρωσταίνει όμως και καταφεύγει για ανάρρωση στον Πλάτανο Κλειτσού Ευρυτανίας.
- Ότι μετά την πτώση του Μεσολογγίου (10 Απριλίου 1826) ολόκληρη η Ρούμελη υποτάχθηκε στους Τούρκους. Η Επανάσταση πήγαινε να σβήσει. Ο Καραϊσκάκης τρέχει στο Ναύπλιο και ζητεί να του δώσουν στρατό. Η Κυβέρνηση βλέπει ότι είναι ο μόνος που μπορεί να σώσει την Πατρίδα. Με πρόταση του Ζαΐμη ανακηρύσσεται Αρχιστράτηγος. Φεύγει από το Ναύπλιο και φτάνει στην Ελευσίνα. Σκοπός του είναι η λύση τής πολιορκίας τής Ακρόπολης των Αθηνών. Ο Κιουταχής βιαζόταν να καταλάβει αυτό το οχυρό, το μόνο όπου κυμάτιζε η ελληνική σημαία. Αν έπεφτε και αυτό, το νέο Κράτος θα περιοριζόταν στην Πελοπόννησο. Η αγγλική διπλωματία αυτόν τον στόχο είχε!
- Ότι από τις αρχές Αυγούστου ώς το τέλος του 1826 ο Καραϊσκάκης αναζωπυρώνει την Επανάσταση: 6-8 Αυγούστου συνάπτεται η Μάχη Χαϊδαρίου με βαριές απώλειες και από τις δύο πλευρές. Στις 9 Αυγούστου εν αγνοία του Καραϊσκάκη οι δύο Άγγλοι πράκτορες Τζωρτζ και Κόχραν συναντήθηκαν με τον Κιουταχή στη γαλλική ναυαρχίδα τού Δεριγνύ «Σειρήν». Από το τέλος Οκτωβρίου 1826 ο Καραϊσκάκης βρίσκεται στη Βοιωτία. Συγκρούεται με τους Τουρκαλβανούς στη Δόμβραινα (με αρκετές ζημιές τού εχθρού) και στην Αράχοβα, όπου εξολοθρεύει το άνθος του Αλβανικού Στρατού (1400 νεκροί, 300 αιχμάλωτοι, 300 αχρηστευθέντες για πόλεμο). 5-7 Δεκεμβρίου 1826 διεξάγει μάχες στη Βελίτσα (Άνω Τιθορέα), στη Φοντάνα, στο Κηφισοχώρι και στο Τουρκοχώρι (Κάτω Τιθορέα), όπου ο Καραϊσκάκης στήνει ενέδρα στις εφοδιοπομπές που προορίζονταν για τον Κιουταχή και σκοτώνει τον ένα από τους δύο συνοδούς Πασάδες, τον Μεχμέτ. Κυριεύει 1000 μουλάρια φορτωμένα με κάθε είδους εφόδια και πολεμοφόδια.
- Ότι μέσα στο 1827 συνεχίζονται οι επιτυχίες τού Καραϊσκάκη στο Δίστομο (όπου ο πολιορκητής Ομέρ Πασάς τρομοκρατείται και φεύγει, αφήνοντας πλούσια λάφυρα και ένα κανόνι στους Έλληνες), στο Κερατσίνι (όπου σκοτώθηκε ο Πεσκάρηγας από τον Χριστόδουλο Χατζηπέτρο), στη Μάνδρα Σαρδελά και στον Άγιο Σπυρίδωνα Πειραιώς.
- Ότι στις 22 Απριλίου 1827 σε μια συμπλοκή που εξελίχθηκε σε μάχη στο Φάληρο, ο Καραϊσκάκης «τραυματίζεται δολοφονικά από χέρια Ελλήνων και ξένων ‘προστατών’ (σελ. 24). Στις 4 το πρωί τής 23 Απριλίου, ανήμερα της εορτής του, ο Καραϊσκάκης ξεψύχησε. «Ο ήρωάς μας έπεσε θύμα τής εγγλέζικης πολιτικής στην Ελλάδα, κι εμπνευστές τής σατανικής δολοφονίας του στάθηκαν ο Κόχραν, ο Τσώρτς κι ο Μαυροκορδάτος», όπως γράφει ο Δημ. Φωτιάδης στο βιβλίο του «Καραϊσκάκης» (σελ. 469).
ΣΗΜ. Αγαπητέ συνάδελφε και φίλε Νίκο Βλάχο, σου ανήκει δίκαιος έπαινος. Ενόψει εορτασμού τών 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 χάρισες στο Πανελλήνιο ένα βιβλίο για τον συμπατριώτη μας Γεώργιο Καραϊσκάκη, που όντως «αν δεν δολοφονούνταν, θα ανάσταινε το εθνικό όραμα των Ελλήνων», όπως γράφεις στην Εισαγωγή τού βιβλίου σου (σελ. 14), και «θα ήταν διαφορετικά τα σύνορα του πρώτου Ελληνικού Κράτους», όπως σχολιάζεις στη σελίδα 28.
Γράφει ο Φιλόλογος Νικόλαος Κατοίκος
