Από τις Βακχικές και Παγανιστικές εορτές των Αρχαίων Ελλήνων και μετά των Ρωμαίων φτάσαμε μέσω των Χριστιανικών Παραδόσεων του Βυζαντίου στα ισχύοντα και σήμερα Έθιμα των ΑΠΟΚΡΕΩ και του ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΥ.
Έλεγαν οι γιαγιάδες μας ή οι παππούδες μας στην Αργιθέα: “ταχιά ανοίγει το Τριώδιο!!!”
ΤΡΙΩΔΙΟ είναι οι 3 συνεχόμενες βδομάδες των Απόκρεω και του Καρναβαλιού. Αρχίζουν 60 μέρες πριν το Πάσχα, συμπίπτουν με τις Απόκριες και τελειώνουν την 1η ημέρα της Σαρακοστής – την Καθαρά ΔΕΥΤΕΡΑ.
Η 1η εβδομάδα λέγεται Προφωνή, η 2η Κρεατινή και η 3η Τυρινή.
Κατά την παράδοση την εβδομάδα της Προφωνής οι ψυχές του Άδη αφήνονταν ελεύθερες να ανέβουν στον Απάνω Κόσμο για αυτό και λέγεται και Απολυτή (απολύονταν οι ψυχές).
Οι Αποκριές είναι μέρες γλεντιού, ψυχαγωγίας, τραγουδιού και μεταμφίεσης. Τις περιμέναμε μικροί και μεγάλοι.
Οι Μεγάλες Αποκριές ήταν από την Τσικνοπέμπτη έως και την Κυριακή την Κρεατινή. «Τις μεγάλες αποκριές που χορεύουν οι γριές σαν τομάρια σαν προβιές….».
ΕΘΙΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΓΙΘΕΑ(αναφορά σε μερικά από αυτά):
α) Την Τσικνοπέμπτη παραδοσιακά η οικογένεια μαζεύεται και κάθονται στο ίδιο τραπέζι για να τσικνοδειπνήσουν αλλάζοντας ευχές!!!
β) Η ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ
Συνηθίζονταν οι νεότεροι, παιδιά και νύφες, να περνάνε στα σπίτια και να φιλούν το χέρι από τους μεγαλύτερους(παππού, γιαγιά, μάνα, πατέρα, πεθερικά, κουμπάρους, θείες και θείους) και να τους ζητούν «Συγχώρεση – Συγχώραμε», «Συγχωρεμένος – η, ότι είπαμε νερό κι αλάτι»!!!
γ) Το έθιμο της ΧΑΣΚΑΣ (χάσκα βρασμένου αυγού) Η γιαγιά ή η μάνα μάζευαν τα εγγόνια ή τα παιδιά και έκαναν τη χάσκα ως εξής: Ένα βρασμένο αυγό το ξεφλούδιζε και το έδενε με κλωστή. Ύστερα με παλμική κίνηση το έστελνε προς το στόμα καθενός. Γινόταν τρεις προσπάθειες και αν σε αυτές το δάγκωνες έτρωγες το αυγό και έπαιρνες και καραμέλες ή γλυκό ή και πενηνταράκι ή φράγκο. Σημειώνω πως τα χέρια μας ήταν πίσω από την πλάτη. Λέγανε πως ήταν έθιμο για να “κλείνει τα στόματα”, δηλαδή μας προετοίμαζε για τη νηστεία της Σαρακοστής. Το τί γινόταν δεν περιγράφεται εδώ εύκολα…Αγωνία και υπερπροσπάθεια!!!
δ) Τις Μεγάλες Αποκριές συνήθιζαν οι συγγενήδες να μαζεύονται σε κοινό τραπέζι και να «αποκρεύουν» όλοι μαζί. Οι ευχές ξεκίναγαν από τον αρχηγό της οικογένειας, από τον παππού κι ύστερα οι νεότεροι: «με υγεία και πάντα αγαπημένοι!!! Καλή Σαρακοστή!!!»
ε) Οι γυναίκες δεν πρέπει να πλένουν το κεφάλι τους τις μέρες από την Κυριακή της κρεατινής Αποκριάς μέχρι και Κυριακή της Τυρινής!!! Έτσι το εξέταζαν για να μην ασπρίσουν τα μαλλιά τους.
στ) Αλμυροκουλούρα
Οι Ελεύθερες για να μάθουν ποιόν θα παντρευθούν τη νύχτα του Σαββάτου προς Κυριακή της Τυροφάγου έφκιαναν την αρμυροκλούρα. Συγκεκριμένα έβαζαν αλεύρι νερό και πολύ αλάτι, τα ζύμωναν και έφκιαναν κλούρα που την έψηναν. Ύστερα την έβγαζαν από τη γωνιά και την έτρωγαν. Έπεφταν για ύπνο και περίμεναν στο όνειρο ποιός θα τους έφερνε νερό να ξεδιψάσουν. Αυτός θα ήταν δήθεν και ο καλός τους που θα τις παντρεύονταν!!!
ΤΟ ΠΙΠΕΡΙ!!!
Πώς το τρί βλάχα μου μαρή,
πώς το τρίβουν το πιπέρι;
Πώς το τρίβουν το πιπέρι
του διαβόλου οι καλογέροι;
Με το γό βλάχα μου μωρή,
με το γόνατο το τρίβουν.
Με το γόνατο το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Για σκωθείτε παλληκάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Με την μύ βλάχα μου μωρή,
με την μύτη τους το τρίβουν.
Με την μύτη τους το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Για σκωθείτε παλληκάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Με την γλώ βλάχα μου μωρή,
με την γλώσσα τους το τρίβουν.
Με την γλώσσα τους το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Για σκωθείτε παλληκάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Με τον κώ βλάχα μου μαρή,
με τον κώλο τους το τρίβουν.
Με τον κώλο τους το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Για σκωθείτε παλληκάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
Με την πλά βλάχα μου μαρή
με την πλάτη τους το τρίβουν
με την πλάτη τους το τρίβουν
και το ψιλοκοπανίζουν.
Άιντε για σκωθείτε παλληκάρια
με σπαθιά και με χαντζάρια.
ΑΡΓΙΘΕΑΤΙΣΣΕΣ – ΑΡΓΙΘΕΑΤΕΣ, ΦΙΛΕΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΙ ΚΑΛΕΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣ!!!
ΚΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ!!!
