Για όσους αγρότες δεν τηρούν τον Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την καύση καλαμιών.
Η καύση των καλαμιών στις γεωργικές εκτάσεις είναι μια πρακτική που εφαρμόζουν συχνά οι Έλληνες αγρότες με σκοπό την απομάκρυνση της «ανεπιθύμητης» προς αυτούς φυτικής ύλης. Αφορά υπολείμματα της γεωργικής τους παραγωγής ή αγροστώδη βλάστηση που αναπτύχθηκε στο χωράφι τους μετά από τη συγκομιδή. Εκτιμώντας οι ίδιοι οι αγρότες πως η παρουσία των σιτοκαλαμιών θα τους δυσκολέψει κατά την εκτέλεση των γεωργικών τους εργασιών προβαίνουν στην καύση. Η εποχή που συνήθως η καύση αυτή γίνεται, είναι στο τέλος του καλοκαιριού και στην αρχή της άνοιξης. Η πρακτική σκοπιμότητα είναι να μην υπάρχουν ξερά χόρτα η καλάμια, ώστε να μπορέσουν να κάνουν το όργωμα και την σπορά. Καταρχάς πρέπει να επισημανθεί πως συχνά η καύση αυτή ξεφεύγει από τα όρια της ιδιοκτησίας τους και καίει τα φυτικά όρια των χωραφιών, τους φυτοφράκτες, την παρόδια βλάστηση, την βλάστηση που υπάρχει πέριξ και μέσα στα στραγγιστικά και αρδευτικά κανάλια. Αρκετές φορές μάλιστα από λάθος καίγονται μεγάλα δασικά δέντρα ή και ολόκληρα αλσύλλια ή χώροι πρασίνου ή ολόκληρα βουνά και δάση. Παράλληλα, καύση βλάστησης συμβαίνει και στα κανάλια των αρδευτικών ή αποστραγγιστικών δικτύων. Γεγονός είναι πως συχνά οι καύσεις αυτές γίνονται από αμέλεια, ενώ άλλες φορές αποτελούν ένα κατάλοιπο παλαιότερων πρακτικών. Η Πολιτεία στις περιπτώσεις αυτές έχει μεριμνήσει ώστε προληπτικά να διαμορφώνει νομοθετικό πλαίσιο, αλλά στην πράξη δεν υπάρχει μηχανισμός ελέγχου για την τήρηση της υφιστάμενης νομοθεσίας. Επιγραμματικά αναφέρουμε πως η Πυροσβεστική υπηρεσία εκδίδει ειδικές διατάξεις σχετικές με τις επιτρεπόμενες ενέργειες, ως προς το χρόνο, για την καύση των σιτοκαλαμιών. Επίσης υπάρχει μια δέσμευση των καλλιεργητών που υπόκεινται σε καθεστώς επιδότησης να μην επιτρέπεται η καύση των σιτοκαλαμιών (και αυτό είναι μια έμμεση αλλά εμφανής επισήμανση για την αρνητική επίδραση της καύσης). Επίσης σύμφωνα με εγκυκλίους που έχει αποστείλει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε ενέργεια καύσης στις γεωργικές εκτάσεις που βρίσκονται εντός των περιοχών NATURA 2000, ενώ σε κάθε άλλη περίπτωση η καύση μπορεί να γίνει μόνο με έγκριση της αρμόδιας Διεύθυνσης Γεωργίας και μετά από αυτοψία της υπηρεσίας για την περιεκτικότητα των οργανικών στοιχείων στο συγκεκριμένο χωράφι που τυχόν θα δοθεί η άδεια. Για όλα τα παραπάνω, πραγματοποιήθηκε χθες σύσκεψη στη Νομαρχία, μεταξύ της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Καρδίτσας, της Αστυνομικής Δ/νσης Καρδίτσας, του Δασαρχείου Καρδίτσας, των Εθελοντικών Οργανώσεων του Νομού και των υπηρεσιών της Ν.Α., προκειμένου να συντονίσουν καλύτερα το έργο τους.
Οδηγίες από τη Δ/νση Γεωργικής Ανάπτυξης
Στην εισήγησή της η Δ/ντρια Γεωργικής Ανάπτυξης κ. Βασιλική Τσιούκα, ανέφερε: «Κάθε χρόνο την περίοδο αυτή, πολλοί παραγωγοί καίνε τις καλαμιές για να «καθαρίσουν» τα χωράφια τους. Παρά το γεγονός ότι η καύση δεν συνιστάται από τους Κώδικες της Ορθής Γεωργικής Πρακτικής (μάλιστα στις ευαίσθητες οικολογικά περιοχές απαγορεύεται εντελώς) υπάρχει σοβαρότατος κίνδυνος πρόκλησης πυρκαγιών, εάν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα. Υπενθυμίζουμε στους παραγωγούς ότι τα υπολείμματα των αροτραίων καλλιεργειών μπορούν να προσφέρουν προστασία στο χωράφι από τη διάβρωση και να εμπλουτίσουν το έδαφος με οργανική ουσία εφόσον τύχουν σωστής διαχείρισης. Ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες συνιστάται:
1. Άμεση ενσωμάτωση στο έδαφος ή
2. Βόσκηση της καλαμιάς και ενσωμάτωση στο έδαφος των υπολειμμάτων ή
3. Κοπή, κάλυψη του εδάφους μ τα υπολείμματα και ενσωμάτωσή τους στο έδαφος την επόμενη άνοιξη
Στις εξαιρετικές περιπτώσεις που πρόκειται να γίνει καύση καλαμιάς πρέπει να λαμβάνονται απαραίτητα τα εξής μέτρα:
1. Να ζητηθεί άδεια από τις αρμόδιες αρχές (Δ/νση Αγρ. Ανάπτυξης & Π.Υ.)
2. Να ενημερωθεί πριν την καύση καλαμιάς η Π.Υ.
3. Πριν την έναρξη της καύσης να ληφθούν μέτρα ελέγχου της, όπως π.χ. δημιουργία αυλακιών για πυροπροστασία
4. Στο χώρο καύσης της καλαμιάς πρέπει να υπάρχουν διαθέσιμα 200 λίτρα νερού, φτυάρια και τουλάχιστον 2 άνθρωποι εποπτείας του χώρου
5. Να απομακρύνονται τα προς καύση υλικά από στύλους της ΔΕΗ και του ΟΤΕ, από εγκαταστάσεις φυσικού αερίου, πετρελαίου κλπ και τέλος
6. Συνιστάται το κάψιμο να γίνεται αντίθετα από τη φορά του ανέμου και όπου είναι δυνατόν να ενσωματώνεται η στάχτη εντός δύο ημερών από την καύση
Η μη συμμόρφωση των παραγωγών στα παραπάνω μέτρα επισύρει ποινές μείωσης ή και αποκλεισμού από τις επιδοτήσεις».
Μειώσεις και αποκλεισμοί λόγω πολλαπλής συμμόρφωσης
Ο υπολογισμός των μειώσεων επί των άμεσων ενισχύσεων (των καθεστώτων ενίσχυσης του στοιχείου Α και του μέτρου χορήγησης πρόσθετης ενίσχυσης στους τύπους γεωργίας του στοιχείου Β) που θα επιβάλλεται με βάση τους ελέγχους της πολλαπλής συμμόρφωσης γίνεται ως ακολούθως:
1. Για παρατυπίες που διαπράττονται χωρίς πρόθεση στα πλαίσια ενός τομέα, οι ποινές κλιμακώνονται ως εξής:
α. Σε περίπτωση που η παράβαση μιας απαίτησης ή ενός προστίμου αξιολογείται ως μη μόνιμη, ως μικρού βαθμού σοβαρότητας και ως άνευ αποτελέσματος από πλευράς έκτασης, επιβάλλεται ποσοστό μείωσης 1%
β. Σε περίπτωση που η παράβαση μιας απαίτησης ή ενός προτύπου αξιολογείται ως μόνιμη, ως μεγάλου βαθμού σοβαρότητας και με αποτέλεσμα που εκτείνεται εκτός εκμετάλλευσης, επιβάλλεται ποσοστό μείωσης 50%
γ. Σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις παράβασης χωρίς πρόθεση, επιβάλλεται ποσοστό μείωσης 3%
δ. Εφ’ όσον διαπιστωθούν παραβάσεις σε περισσότερες από μια απαιτήσεις ή πρότυπα του ίδιου τομέα, η ποινή που επιβάλλεται για τον εν λόγω τομέα, είναι η μεγαλύτερη σε ποσοστό μεταξύ των ποινών που οφείλονται σε παραβάσεις απαιτήσεων ή προτύπων του συγκεκριμένου τομέα
ε. Σε περίπτωση που διαπιστωθούν παραβάσεις σε περισσότερους από ένα τομείς, τα ποσοστά μείωσης ανά τομέα αθροίζονται, η συνολική μείωση όμως δεν μπορεί να υπερβεί το 5% με την επιφύλαξη των περιπτώσεων πρόθεσης ή επανάληψης
στ. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί μηχανογραφικά επανάληψη παράβασης των απαιτήσεων ή προτύπων του ίδιου τομέα, η μείωση που προκύπτει τριπλασιάζεται και στη συνέχεια αθροίζεται με τα ποσοστά μείωσης που προκύπτουν από άλλους τομείς. Το μέγιστο ποσοστό μείωσης στην περίπτωση αυτή είναι 15%.
2. Σε περίπτωση που οι παραβάσεις των απαιτήσεων ή προτύπων ενός τομέα διαπράχθηκαν εκ προθέσεως, επιβάλλεται μείωση για τον εν λόγω τομέα κατά ποσοστό 20%, η οποία αθροίζεται με τις μειώσεις των υπόλοιπων τομέων. Σε περίπτωση που και το αμέσως προηγούμενο έτος διαπιστώθηκε μη συμμόρφωση εκ προθέσεως στον ίδιο τομέα, ο ελεγχόμενος αποκλείεται από την ενίσχυση για το τρέχον και το επόμενο έτος. Αντίγραφα των οριστικών εκθέσεων ελέγχου, συνοδευόμενα από συμπληρωμένο συγκεντρωτικό έντυπο αξιολόγησης των παραβάσεων ανά ελεγχόμενο, διαβιβάζονται από τις περιφερειακές διευθύνσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ και τις ΔΑΑ στην κεντρική υπηρεσία του ΟΠΕΚΕΠΕ αρμοδίως, προκειμένου να καταχωρηθούν στην Κεντρική Βάση Δεδομένων και να υπολογισθούν οι κυρώσεις, από ειδική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων.
Ο κ. Πούλιος
Για το παραπάνω θέμα, σχετικές δηλώσεις έκανε ο Διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Καρδίτσας κ. Αντώνης Πούλιος: «Τον τελευταίο καιρό έχουν καταγραφεί πολλές πυρκαγιές, οι οποίες έχουν ξεκινήσει από σιτοκαλαμιές, πρανές χωραφιών, κανάλια ποτιστικά και αρδευτικά. Αυτές οι πυρκαγιές φυσικά, είναι όλες εμπρησμός από κάποιους αγρότες που θέλουν να καθαρίσουν τα χωράφια τους. Η υπηρεσία μας λοιπόν απασχολείτε σε μεγάλο αριθμό αγρών με πυρκαγιές οι οποίες κατά την εξέλιξή τους θα μπορούσαν να επιφέρουν μεγάλες καταστροφές σε αγροικίες, σε αποθήκες και σε μηχανήματα που εξυπηρετούν στις καλλιέργειες και βρίσκονται κοντά στα χωράφια. Θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή στους αγρότες να μην καίνε τις σιτοκαλαμιές ανεξέλεγκτα, γιατί υπάρχει οδηγία η οποία σύμφωνα με την 9 Πυροσβεστική Διάταξη μπορούμε να εκδώσουμε κάποιες άδειες για να κάψουν αυτά τα υπολείμματα καλλιεργειών σε εύλογο χρόνο και υπό κατάλληλες συνθήκες. Αρκεί να μην υπάρχει πνοή ανέμου, να γίνεται περιμετρικώς του χωραφιού κάποιο όργωμα και να βρίσκεται ο ίδιος ο αγρότης εκεί για να μπορεί να ελέγξει αν γίνεται σωστά η καύση. Είπαμε λοιπόν ότι χρειάζεται μεγάλη προσοχή ώστε να μην έχουμε ανεξέλεγκτες πυρκαγιές που μπορούν να προκαλέσουν μεγάλες ζημιές, όπως να ξεφύγουν από την ελεγχόμενη καύση και να φτάσουν σε παρυφές βουνών με ανυπολόγιστες ζημιές».
Ο κ. Καρατσιώρης
Για το θέμα επίσης, δηλώσεις έκανε και ο αρμόδιος Αντινομάρχης κ. Μιχάλης Καρατσιώρης: «Είναι γνωστό ότι το κάψιμο των σιτοκαλαμιών απαγορεύεται, για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος, για λόγους αποφυγής πυρκαγιών, αλλά και για λόγους της διατήρησης της γονιμότητας των εδαφών. Γιατί με το κάψιμο της καλαμιάς καταστρέφεται η οργανική ουσία των εδαφών με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η γονιμότητά τους. Στην προκειμένη περίπτωση σύμφωνα με τις διατάξεις της Ε.Ε. το κάψιμο της καλαμιάς αντίκειται στους κανόνες της ορθής γεωργικής πρακτικής άρα έχει συνέπειες και αναφορικά με την επιδότηση των χωραφιών των καλλιεργητών. Στη σημερινή σύσκεψη αποφασίστηκε ότι η Δ/νση Γεωργίας η οποία είναι η αρμόδια υπηρεσία για την καταβολή των επιδοτήσεων θα ενημερώνεται από τις αρχές (Π.Υ., Α.Δ. & Αγροφυλακή) για τυχόν πυρκαγιές που προκαλούν θελημένα ή άθελά τους οι αγρότες και θα επιβάλλονται ποινές που συνίστανται στην παρακράτηση των επιδοτήσεων. Γι’ αυτό συνιστώ στους καλλιεργητές να αποφεύγουν την καύση των καλαμιών για οποιονδήποτε λόγο. Καλό είναι να οργώνουν τα χωράφια τους, να παραχώνουν την καλαμιά για λόγους γονιμότητας των εδαφών τους και να μην μεταχειρίζονται μέσα και τρόπους που αντενδείκνυνται για κάθε καλλιεργητική πρακτική».
