Η Ελληνική Χωροφυλακή ως ένοπλο, στρατιωτικώς οργανωμένο Σώμα αστυνομίας και ασφαλείας, έλαβε μέρος σε όλους τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες της χώρας μας με πάρα πολλά θύματα.
Η παρουσία και η δράση της Χωροφυλακής στον Μακεδονικό Αγώνα τοποθετείται χρονικά στις αρχές του έτους 1904. Οι Βούλγαροι Κομιτατζήδες με τα θηριώδη εγκλήματά τους προσπαθούσαν να εξαφανίσουν το ελληνικό στοιχείο και να θέσουν σε εφαρμογή τα κατακτητικά τους σχέδια σε βάρος του ελληνισμού. Το ελληνικό κράτος τότε οργάνωσε το Μακεδονικό Κομιτάτο. Μέλος του δωδεκαμελούς Κομιτάτου ήταν και ο Αντιμοίραρχος Αξιωματικός της Χωροφυλακής Νικόλαος Τρουπάκης, μετέπειτα Αρχηγός αυτής, ο οποίος ανέλαβε το έργο της συγκροτήσεως Σωμάτων Μακεδονομάχων.
Ο Υπομοίραρχος Σπύρος Σπυρομήλιος, επίσης Αξιωματικός της Ελληνικής Χωροφυλακής, στάλθηκε από τον τότε Αρχηγό αυτής στο Γενικό Προξενείο της Θεσσαλονίκης ως κλητήρας δήθεν του Γενικού Προξένου της Ελλάδας Λάμπρου Κορομηλά. Ο Σπυρομήλιος διακρίθηκε για τις πολλαπλές υπηρεσίες που προσέφερε στον Μακεδονικό Αγώνα. Μάλιστα, είχε αναλάβει μυστική αποστολή να έρχεται σε επαφή με τα Μακεδονικά Σώματα, να διαβιβάζει εντολές, να τους εφοδιάζει με οπλισμό και άλλα απαραίτητα και να δίδει τη μισθοδοσία των μαχητών. Ο Υπομοίραρχος Σπυρομήλιος κατήρτισε και ένα Σώμα με δύναμη είκοσι πέντε (25) Χωροφυλάκων και με αυτό εισήλθε μυστικά στην Μακεδονία.
Έδρασε στην περιοχή του Βερμίου – Καϊμακτσαλάν με το ψευδώνυμο καπετάν Αθάλης Μπούας. Στις αρχές του 1905, ενεπλάκη σε διμέτωπο αγώνα με Τούρκους και Κομιτατζήδες στα υψώματα Μπακατσίνι και Μυριχόβου στις πλαγιές του Βερμίου, όπου τραυματίστηκε σοβαρά και μεταφέρθηκε από τους συμπολεμιστές του στη Νάουσα και από εκεί σωστικά στην Αθήνα.
Τα Σώματα των Μακεδονομάχων είχαν πολλούς οπλίτες της Χωροφυλακής, οι περισσότεροι των οποίων έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι και ενταφιάστηκαν στα αιματοβαμμένα χώματα της Μακεδονίας. Πολλοί επώνυμοι και ανώνυμοι άνδρες της Χωροφυλακής, οι οποίοι υπηρετούσαν στη μεθόριο και επιθυμούσαν να μετάσχουν ενεργά στον εθνικό αγώνα, εγκατέλειψαν τις υπηρεσίες τους και εντάχθηκαν οικειοθελώς στα αντάρτικα Σώματα των Μακεδονομάχων πολεμώντας υπέρ βωμών και εστιών «…τοῖς κείνων ρήμασι πειθόμενοι» (Σιμωνίδης ο Κείος).
