Όλοι έχουμε γίνει αυτήκοοι μάρτυρες περιπτώσεων καθημερινής διαφθοράς. Ιστορίες με διεφθαρμένους υπαλλήλους ,διεφθαρμένους πολιτικούς, διεφθαρμένες υπηρεσίες. H κατάχρηση της εξουσίας που έχει ανατεθεί σε κάποιον, είναι ένα πολυδιάστατο φαινόμενο το οποίο δεν αφορά μόνο την «κορυφή», αλλά απαντάται σε όλα τα επίπεδα της εξουσίας και των αρμοδιοτήτων αρκεί να υπάρχει ισχύ και επιρροή.
Νοσοκομεία, πολεοδομία, εφορία, υπουργεία. Συνδιαλλαγές με μικροποσά στον τραυματιοφορέα για να μεταφέρει τον ασθενή ,στον υπάλληλο της ΔΕΗ για να συνδέσει το ρεύμα, στον δάσκαλο οδήγησης για το δίπλωμα και με μεγαλύτερα στον χειρουργό για να γίνει η εγχείρηση, στον εφοριακό για τον έλεγχο ή στον υψηλόβαθμο υπάλληλο ενός υπουργείου.
Ωστόσο αν και φαντάζει αδιανόητο , όσο περισσότερο διαβάζουμε και ακούμε ιστορίες διαφθοράς, τόσο περισσότερο φαίνεται να εξοικειωνόμαστε με την ίδια την είδηση και τόσο το γεγονός παύει να μας εκπλήσσει. Δεχόμαστε στωικά ότι είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε σε μια κοινωνία αποτελούμενη από διεφθαρμένους πολίτες ,πολιτικούς, υπαλλήλους .Εξαγνίζουμε κάθε πράξη διαφθοράς και ταυτόχρονα δίνουμε άφεση αμαρτιών στους εαυτούς μας με την καθαρτήρια φράση « και οι άλλοι το ίδιο κάνουν». Οπότε συνωμοτούμε για να κλέψουμε το δημόσιο βαφτίζοντας το έγκλημα ,αγώνα για τον άρτο τον επιούσιο . Στην περίπτωση των ασκούντων δημόσια εξουσία κάποιοι από μας κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου ενώ άλλοι έχουν βάλει το δάχτυλο στο μέλι της διαφθοράς και δεν μπορούν ή δεν θέλουν να αντιληφτούν ποιοι κλέβουν.
Η ανοχή της διαφθοράς αναπαράγει διαφθορά και έτσι είμαστε εγκλωβισμένοι σε ένα φαύλο κύκλο που μας φαίνεται αδύνατο να σπάσει. Ανάλογα με το επίπεδο ηθικής του κάθε ανθρώπου,η διαφθορά μετατρέπεται, από έγκλημα, σε φιλική συμφωνία μεταξύ «κατεργαρέων», με σημαία άλλοτε την ανάγκη και άλλοτε την πλεονεξία. Πολλοί θεωρούν την κλεψιά μαγκιά, αρκεί να μην τους πιάσουν. Άλλοι με τύψεις συνειδήσεως προσπαθούν να συγκαλύψουν την πράξη τους ,βαφτίζοντας το κρέας ψάρι, παίρνοντας άλλα ανταλλάγματα και όχι χρήματα. Κάποιοι που δεν τους ενδιαφέρει το χρηματικό κέρδος καταχρούνται την εξουσία τους ,κάνοντας εξυπηρετήσεις, για να κερδίσουν την εύνοια υψηλόβαθμων προσώπων προς ίδιον όφελος.
Κάποτε μιλούσαμε και εκτιμούσαμε την ηθική ,είχαμε την ικανότητα να διακρίνουμε το σωστό από το λάθος και την αυτοεπίγνωση να αξιολογήσουμε τις προθέσεις και τις πράξεις μας. Κάποτε ψάχναμε ιδανικά, αξίες, αρχές, τώρα ψάχνουμε ποια μορφή διαφθοράς είναι πιο αποδεκτή από την κοινωνία και τι μπορούμε να κάνουμε χωρίς να τιμωρηθούμε. Κάποτε νοιαζόμασταν για την δεοντολογία και σήμερα γυρεύουμε ανθρώπους με ποιότητα χαρακτήρα που να μην νοιάζονται μόνο για τον εαυτό τους.
Οι συνειδήσεις μας έχουν αποκτήσει τέτοια ελαστικότητα που όλα τα θεωρούμε επιτρεπτά. Η αιτιολόγηση της πράξης στον εαυτό μας είναι εύκολη «αφού γίνεται και δεν τιμωρείται ,άρα δεν είναι κακό». Η ατιμωρησία μεγεθύνει το πρόβλημα αφού δημιουργεί μια ιδιόρρυθμη άποψη για την ηθική και την ανήθικη συμπεριφορά .Από την άλλη το κράτος δεν είναι δυνατό να γνωρίζει τι γίνεται πίσω από κάθε κλειστή πόρτα ,οπότε η δική μας παθητική ανοχή συγκαλύπτει τα φαινόμενα διαφθοράς .Η έλλειψη κοινωνικής εκπαίδευσης και ενημέρωσης διαμορφώνει μια στρεβλή δημόσια αντίληψη και αποδοχή για τις ανήθικες συμπεριφορές.
Σαφώς και είναι απαραίτητοι αυστηρότατοι μηχανισμοί ελέγχου, αποτελεσματικές δικαστικές διαδικασίες ,νομοθέτηση και επιβολή αποτρεπτικών ποινών, ενίσχυση της αξιοκρατίας αλλά χωρίς να δώσουμε σημασία στην ηθική του καθενός μας ,το πρόβλημα δεν θα λυθεί. Άνθρωποι με πραγματικά αυστηρή συνείδηση, που έχουν ισχυρές ηθικές αρχές και αξίες δεν μετέχουν σε πράξεις διαφθοράς.
Η διαφθορά στην Ελλάδα δεν είναι περιστασιακή, ήρθε και έμεινε δημιουργώντας μία πολυετή και πολύπαθη κατάσταση, αφήνοντας το αποτύπωμα της στο ελληνικό κράτος. Ήρθε η ώρα, να καταλάβουμε όλοι, από τον πρώτο έως το τελευταίο πολίτη αυτής της χώρας, ότι εάν δεν συμβάλουμε ο καθένας στην καταστολή της διαφθοράς, τόσο σε προσωπικό επίπεδο, όσο και σε δημόσιο, δεν υπάρχει καμία περίπτωση να εξαρθρωθεί ,ούτε καν να μειωθεί.
Οι περισσότεροι από εσάς καθώς διαβάζετε αναπαυτικά στον καναπέ σας, σκεφτήκατε τουλάχιστον δέκα φορές την φράση «σιγά, τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει» .Έχετε απόλυτο δίκιο γιατί τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει εάν δεν αλλάξουμε εμείς.
Γράφει η Λία Ρογγανάκη, Γενικός–Οικογενειακός Ιατρός, Επιμελήτρια Ά Κέντρο Υγείας Μουζακίου, Περιφερειακή Σύμβουλος
