Η μεγάλη αγροτική εξέγερση του 1910, κακώς έχει ταυτιστεί με το Κιλελέρ. Τα γεγονότα που έμειναν στην ιστορία σαν «εξέγερση του Κιλελέρ» δεν ήσαν τίποτε άλλο παρά η κατάληξη μιας σειράς αγροτικών κινητοποιήσεων που ξεκίνησαν από την Καρδίτσα και μεθοδευμένα κλιμακώθηκαν σε όλη τη Θεσσαλία.
Κυρίαρχο ρόλο στη μεθόδευση αυτή, διαδραμάτισε ο «Γεωργικός Πεδινός Σύνδεσμος» που ιδρύθηκε το 1909 στην Καρδίτσα από Καρδιτσιώτες αγροτιστές και αγρότες με επικεφαλής τον περίφημο δικηγόρο Δημήτριο Μπούσδρα από το Προάστιο, φωτισμένο πρωτοπόρο αγροτιστή και ξεχασμένο λόγω της αντικομουνιστικής του ιδεολογικής τοποθετήσεως, θεμέλιο λίθο του ελληνικού αγροτικού κινήματος.
Ο Μπούσδρας με τον «Γεωργικό Πεδινό Σύνδεσμο», οργάνωσαν και κλιμάκωσαν μία σειρά παναγροτικών πολυάνθρωπων συλλαλητηρίων αρχικά στην Καρδίτσα και στη συνέχεια και σε άλλες Θεσσαλικές πόλεις, προσπαθώντας να πιέσουν την κυβέρνηση προς την κατεύθυνση της απαλλοτριώσεως των τσιφλικιών και της αποδόσεως της γης στους αγρότες.
Στην Καρδίτσα εκείνη την εποχή, έγιναν τέσσερα μεγάλα συλλαλητήρια: τον Σεπτέμβριο του 1909, τον Ιανουάριο του 1910 και στις 5 και 27 Φεβρουαρίου του 1910. Το συλλαλητήριο της 27ης Φεβρουαρίου, υπήρξε ιδιαίτερα επεισοδιακό και πολυάνθρωπο με αγρότες από όλα τα χωριά της Καρδίτσας. Κατά την προσπάθεια βίαιης διαλύσεώς του από την αστυνομία σκοτώθηκε ο αγρότης Χρήστος Σάλτα από το Ανώγι.
Στη συνέχεια το κέντρο βάρους του αγώνα μεταφέρθηκε στη Λάρισα, με πρωτοπόρο οργανωτή πάλι το «Γεωργικό Πεδινό Σύνδεσμο» και τον Δ. Μπούσδρα, όπου μία εβδομάδα μετά, στις 6 Μαρτίου, έγιναν τα αιματηρά επεισόδια που επειδή ξεκίνησαν στο σταθμό του Κιλελέρ, πήραν αυτό το όνομα.
Ο κυρίαρχος ρόλος των Καρδιτσιωτών αγροτιστών και αγροτών στην οργάνωση και την υλοποίηση της εξέγερσης του Κιλελέρ, είναι πέρα από κάθε αμφιβολία, ιστορικά αποδεδειγμένος.
Είναι δεδομένη η χρονική πρωτοπορία της Καρδίτσας σε αυτό τον ξεσηκωμό, αφού τα πρώτα μεγάλα συλλαλητήρια ξεκίνησαν από την Καρδίτσα από το 1909 και με πρωτοβουλία κυρίως του Μπούσδρα και των συνεργατών του, το κέντρο βάρους του αγώνος μεταφέρθηκε στη Λάρισα για λόγους τακτικής.
Η ξεχωριστή αυτή συμμετοχή φαίνεται και από την πλειοψηφία των Καρδιτσιωτών της ηγεσίας του «Συνδέσμου» και αγροτών (37 άτομα από σύνολο 71), που δικάστηκαν τον Ιούνιο του 1910 στο κακουργιοδικείο της Χαλκίδας για τη συμμετοχή τους στην εξέγερση.
Τα γεγονότα αυτά, που κατατάραξαν τις τότε κυβερνήσεις, μια και τότε η Θεσσαλία ήταν παραμεθόριος περιοχή, οδήγησαν τελικά στην νομοθετική ρύθμιση και επίλυση του αγροτικού ζητήματος με την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών αρκετά χρόνια μετά συγκεκριμένα με νόμο ενός άλλου Καρδιτσιώτη του Νικολάου Πλαστήρα το 1923.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά του Θεσσαλικού κάμπου, αν και οι ίδιοι ήσαν δουλοπάροικοι και ακτήμονες πολέμησαν ηρωικά και με αυταπάρνηση για την απελευθέρωση των σκλαβωμένων Ελλήνων στους απελευθερωτικούς πολέμους του 1912-13, και 1922, κερδίζοντας ξεχωριστή θέση στο πάνθεον των ηρώων του έθνους μας.
Η τελική απαλλοτρίωση των τσιφλικιών και η ουσιαστική κατάργηση του καθεστώτος της δουλοπαροικίας έγινε με τη νομοθετική πράξη της 14ης Φεβρουαρίου 1923, της κυβερνήσεως ενός άλλου μεγάλου Καρδιτσιώτη, του Νικολάου Πλαστήρα.
Σήμερα που τα αόρατα αλλά απτά δεσμά μιας διαφορετικής δουλείας περιβρογχίζουν την πατρίδα μας, οι Έλληνες έχοντας δικαίως χάσει την πίστη στην ηγεσία μας χρειαζόμαστε τα παραδείγματα του παρελθόντος μας.
Παραδείγματα ηρωισμού, αγώνος, αυτοθυσίας και νίκης.
Παραδείγματα που θα μας δώσουν τη δύναμη να βροντοφωνάξουμε όταν σύντομα έλθει η ώρα.
Στην Ελλάδα τα τσιφλίκια τα καταργήσαμε! Και πρώτα-πρώτα στην Καρδίτσα!
Κώστας Καρδαράς
Χειρουργός
Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Καρδίτσης
Πρόεδρος Συλλόγου Φίλων Ιστορίας Ν. Καρδίτσας
