Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος είναι ο απροσδόκητος, ο «ξαφνικός» θάνατος, που συμβαίνει σε άτομο που φαίνεται υγιές ή σε κάποιον που πάσχει από μια χρόνια ασθένεια, αλλά στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο βρίσκεται σε σταθερή κατάσταση ή σε βελτίωση. Σαν αιφνίδιο χαρακτηρίζουμε το θάνατο που συμβαίνει μέσα σε 1 ώρα από την εμφάνιση κάποιων ενοχλημάτων.
Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα υγείας του σύγχρονου ανθρώπου. Η εβδομαδιαία καταγραφή Θνητότητας και Θνησιμότητας στις ΗΠΑ κατέδειξε ότι κάθε χρόνο στις ΗΠΑ 400.000-460.000 άτομα πεθαίνουν από απρόσμενο αιφνίδιο καρδιακό θάνατο στα Τμήματα Επειγόντων ή πριν φθάσουν στο Νοσοκομείο.
Συνήθως, μαθαίνουμε ότι ο … ή η … αισθάνθηκε αδιαθεσία, πόνο στο στήθος, φτερούγισμα ή φτερουγίσματα, ταχυπαλμία ή κενά στη λειτουργία της καρδιάς του, πολύ μεγάλη εξάντληση, έντονο ιδρώτα, δύσπνοια, ζάλη, και ενώ μεταφερόταν στο Νοσοκομείο με ιδιωτικό μέσο ή ασθενοφόρο κατέληξε .
Ποια είναι τα αίτια του Αιφνιδίου Καρδιακού Θανάτου
Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος οφείλεται είτε α)σε οξεία μηχανική δυσλειτουργία της καρδιάς, όπως στην περίπτωση ενός εκτεταμένου οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου που οδηγεί σε ρήξη του ελευθέρου τοιχώματος της καρδιάς ή σε οξεία μη αντιρροπούμενη καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια, β) είτε σε σοβαρή ταχυ- αρρυθμία η οποία επηρεάζει άμεσα την αιμοδυναμική κατάσταση του ασθενούς. Οι αρρυθμίες που οδηγούν σε αιφνίδιο καρδιακό θάνατο δεν είναι οι απλές αρρυθμίες που συνήθως όλοι μας αισθανόμαστε.
Πρόκειται για σοβαρές αρρυθμίες που οδηγούν σε άμεση αιμοδυναμική κατάρριψη, διότι δεν είναι δυνατή η αποτελεσματική συστολή της καρδιάς για την τροφοδοσία των οργάνων του σώματος με αίμα. Οι αρρυθμίες αυτές είναι η κοιλιακή ταχυκαρδία και η κοιλιακή μαρμαρυγή. Η μόνη δυνατότητα επαναφοράς είναι η άμεση ιατρική παρέμβαση και η χορήγηση ηλεκτρικού ρεύματος – απινίδωση, με ειδικό μηχάνημα που ονομάζεται εξωτερικός απινιδωτής, για την ανάταξη του ρυθμού σε κανονικό φλεβοκομβικό ρυθμό. Ο εξωτερικός απινιδωτής είναι μηχάνημα που βρίσκεται σε όλα τα Νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας και σήμερα και σε διάφορους πολυσύχναστους χώρους, αεροδρόμια και αεροπλάνα Απαιτείται ειδική εκπαίδευση για τη χρήση του.
Δυστυχώς, η άμεση αντιμετώπιση δεν είναι πάντα δυνατή, εφόσον μεσολαβεί κάποιες φορές μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι την ειδοποίηση και την προσέλευση των διασωστών του ΕΚΑΒ, και σε κάποιες περιοχές όπως τα νησιά και απομακρυσμένες περιοχές το χρονικό διάστημα είναι πολύ μεγαλύτερο και χρειάζεται ακόμη και αερομεταφορά, λόγω έλλειψης βασικών ιατρικών μέσων.
Έτσι, η πρόληψη του αιφνιδίου αρρυθμικού καρδιακού θανάτου μετετράπη σε μια από τις πιο κριτικές προκλήσεις των συγχρόνων συστημάτων δημόσιας υγείας.
Βασική αρχή της πρόληψης είναι η πρώιμη διάγνωση της υποκείμενης καρδιοπάθειας που προκαλεί τον αιφνίδιο θάνατο και η αντιμετώπιση της. Πρέπει να ληφθούν όλα τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης της καρδιακής νόσου πριν αυτή οδηγήσει σε αιφνίδιο θάνατο.
Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατόν να προλάβουμε την εκδήλωση της καρδιακής νόσου ή η εκδήλωση της οδηγήσει σε σοβαρή συμπτωματολογία και επηρεασμό της λειτουργίας της καρδιάς σαν αντλία , τότε εκτός από την ενδεδειγμένη φαρμακευτική αγωγή έχουμε ένα ισχυρό όπλο στη θεραπευτική μας φαρέτρα που λέγεται αυτόματος εμφυτεύσιμος απινιδωτής.
Ποια νοσήματα έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών αρρυθμιών;
- Στεφανιαία νόσος – με προηγηθέν έμφραγμα μυοκαρδίου
- Διατατική μυοκαρδιοπάθεια
- Υπερτροφική Μυοκαρδιοπάθεια
- Βαλβιδοπάθειες
- Γενετικά Νοσήματα όπως: το Σύνδρομο μακρού QT, το Σύνδρομο Brugada, η Κατεχολαμινεργική Πολύμορφη Κοιλιακή Ταχυκαρδία, η Αρρυθμιογόνος Δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας, και τέλος οι Χειρουργηθείσες κυανωτικές συγγενείς καρδιοπάθειες.
Λόγω της σημαντικής μείωσης του αιφνιδίου αρρυθμικού θανάτου με τη χρήση του εμφυτευόμενου αυτομάτου απινιδωτού, σήμερα έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση του ετήσιου αριθμού εμφυτεύσεων και διεύρυνση των ενδείξεων εμφύτευσης απινιδωτικών συστημάτων.
Μέλημα του ιατρικού κόσμου είναι η ευαισθητοποίηση των ασθενών σε θέματα υγείας, η γνωστοποίηση των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου και τα απαιτούμενα μέτρα πρόληψης για την αποφυγή οδυνηρών συμβάντων που κοστίζουν ανθρώπινες ζωές.
Γράφει ο Κων/νος Μανάκος, MD,PhDc,FEBSC καρδιολόγος
