Το Εργαστήριο Αγροτικού χώρου του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΤΜΧΠΠΑ) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Π.Θ.), έχει αναλάβει την πρωτοβουλία να συντονίσει τη συνεργασία μεταξύ Εργαστηρίων του Π.Θ. (από τη Γεωπονική Σχολή, από το τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας κ.α.) με στόχο την στήριξη των προσπαθειών ανάπτυξης της υπαίθρου. Η προσπάθεια αυτή ονομάζεται για ουσιαστικούς και συμβολικούς λόγους « Κτίζουμε μαζί τη νέα Ύπαιθρο » και προωθείτε μαζί με τις τοπικές κοινωνίες, τους κοινωνικούς της φορείς, τους απόδημους, την αυτοδιοίκηση και την αιρετή περιφέρεια. Οι βασικές αρχές που καθορίζουν αυτή την απόφαση και τη δράση είναι ότι η Επιστήμη πρέπει να υπηρετεί την κοινωνία και ότι το Πανεπιστήμιο για να παράγει γνώση θα πρέπει να συναντά την κοινωνία στο χώρο της. Στόχος είναι ιδιαίτερα σ’ αυτή την περίοδο κρίσης και με δεδομένη την έλλειψη αποτελεσματικών μηχανισμών στήριξης, να εξασφαλιστεί στους κατοίκους και στους νέους της υπαίθρου η πληροφορία, η γνώση και η στήριξη με τη βοήθεια της νέας τεχνολογίας, ανάλογα με τις ανάγκες που διαπιστώνονται και έχουν ανάγκη.
Η πρωτοβουλία προσανατολίζεται προς διάφορες δράσεις (επιλογή προϊόντων, δημιουργία ομάδων, χρήση ενέργειας, συνεταιρισμοί γυναικών κτλ) με στόχο την άμεση απάντηση στα προβλήματα αλλά και στις ευκαιρίες που δημιουργεί η ίδια η κρίση. Παράλληλα, η βούληση αρκετών νεαρών Θεσσαλών να επιστρέψουν στον τόπο τους ώθησαν την ομάδα εργασίας να εργασθεί για την επεξεργασία μιας πολιτικής υποδοχής αυτού του πληθυσμού η οποία επικεντρώνεται κυρίως, στους άξονες κατοικία, εξυπηρετήσεις και απασχόληση.
Αυτές οι δράσεις σχεδιάζονται και υλοποιούνται με μεθόδους και διαδικασίες που ανέπτυξε το Εργαστήριο Αγροτικού Χώρου του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, κατά τρόπο προσαρμοσμένο στις ανάγκες και δυνατότητες των τοπικών κοινωνιών της θεσσαλικής υπαίθρου. Αρχή των διοργανωτών είναι ότι δεν υπάρχει μια μόνο ανάπτυξη για την ύπαιθρο αλλά διαφορετικές ανάλογα με τις περιοχές της, την ιστορία τους και τις κοινωνίες της. Αυτή η διαφορετικότητα φανερώνει και τη δύναμη των περιοχών της υπαίθρου να αξιοποιήσουν τους πόρους τους και αποδεικνύει τελικά ότι κάθε τόπος και κάθε στιγμή εξαρτάται από την δική του ιστορία.
Η κοινότητα του Ελληνόπυργου του Δήμου Μουζακίου αποτελεί μια από τις πιλοτικές εφαρμογές της πρωτοβουλίας. Η επιλογή της βασίστηκε κυρίως στο δυναμισμό, στο έργο και στη βούληση για δράση της απόδημης κοινότητάς της.
Πρόγραμμα διημέρου Ελληνόπυργου
Στο πλαίσιο του πιλοτικού έργου για τον Ελληνόπυργου «Οργάνωση της συμβολής των αποδήμων στην αναγέννηση της Κοινότητας», θα μεταφερθεί για δύο μέρες στην κοινότητα Ελληνοπύργου του Δήμου Μουζακίου, ένα ολόκληρο επιστημονικό δυναμικό από έμπειρους επαγγελματίες, ενδιαφερόμενους νεαρούς απόδημους και τους επικεφαλής των κοινωνικών φορέων τους. Πρόκειται για ένα πρωτότυπο και καθαρά επιχειρησιακό έργο που συναντά την κοινωνία στον τόπο της, τιμώντας τόσο την ίδια, για την οποία νοιώθουμε αλληλέγγυοι, όσο και για την διασπορά της, το έργο της οποίας είναι εντυπωσιακό, στην κοινότητα καταγωγής της, τον Ελληνόπυργο.
Στην κοινότητα αυτή ήδη στηρίχθηκε η διαμόρφωση της Χάρτας Εδαφικής Διακυβέρνησής της και η υπογραφή της από τους έξι συλλόγους αποδήμων της, τον Δήμο Μουζακίου, την τοπική αναπτυξιακή εταιρεία και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στις 25 Μαρτίου του 2012. Αυτή περιλαμβάνει τις δεσμεύσεις και τους στόχους για την αναγέννηση της κοινότητας με τη συνδρομή των αποδήμων και καταλήγει σ’ ένα συγκεκριμένο σχέδιο δράσης με το οποίο αναδεικνύεται ο ουσιαστικός και οργανωμένος ρόλος των κοινοτήτων των αποδήμων του Ελληνόπυργου. Κατόπιν, οργανώθηκαν σειρά εκτεταμένων συναντήσεων με ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και η ομάδα εργάστηκε επί μήνες για τον εντοπισμό των πόρων και των προϊόντων που μπορούν να αξιοποιήσουν επαγγελματικά οι απόδημοι της νεότερης γενιάς. Κινητοποιήθηκαν γι’ αυτό το δυναμικό δύο μεταπτυχιακών (Βόλου και Κλερμόν Φεράν της Γαλλίας) καθώς και φοιτητές και ερευνητές του Τμήματος Χωροταξίας οι οποίοι εργάστηκαν μαζί με τους κατοίκους της κοινότητας για την τελική ανάδειξη πόρων και προϊόντων με έντονη την ταυτότητα του Ελληνόπυργου. Το έργο αυτό θα παρουσιασθεί στο θέατρο της πλατείας του χωριού το βράδυ του Σάββατου 7 Ιουλίου 2012.
Το Σάββατο το απόγευμα, πανεπιστημιακοί και τεχνικοί θα εργασθούν μαζί με την κάθε ενδιαφερόμενη ομάδα επενδυτών και την τεχνική ομάδα υποστήριξης του Πανεπιστημίου για τον προσδιορισμό των βημάτων που χρειάζονται ώστε να προωθηθεί κάθε ώριμη επιχειρηματική πρωτοβουλία. Στόχος είναι να βρεθεί ένα σύνολο προϊόντων που θα εκφράζει τη σύνδεση της παλιάς παραγωγικής βάσης με την καινούργια μέσω της συμμετοχής των αποδήμων (κτηνοτροφία ελευθέρας βοσκής, καλλιέργεια αμπελιών και παραγωγή κρασιού, καλλιέργεια αρωματικών φυτών, βιολογική παραγωγή, αξιοποίηση τοπικά της βιομάζας, παραγωγή μελιού με την αξιοποίηση του καστανόδασους, τουριστικές και ψυχαγωγικές υπηρεσίες κτλ).
Στη συνάντηση προσκαλούνται ως παρατηρητές λόγω της επιχειρηματικής φύσης των εργασιών όσοι νέοι από άλλες περιοχές ενδιαφέρονται να ενημερωθούν πραγματικά για τις παραπάνω δραστηριότητες.
Το ενδιαφέρον για το εγχείρημα του Ελληνόπυργου δεν περιορίζεται μόνο στο ίδιο το έργο που επιτελείται εκεί αλλά και στην μεταφορά του ως παράδειγμα σε άλλες κοινότητες της Θεσσαλίας και της Ελλάδας. Τον επόμενο Οκτώβριο θα επισκεφθεί την κοινότητα μια αντιπροσωπεία εκατό περίπου «πολιτών της Μεσογείου» για να γνωρίσουν το έργο που επιτελείται σ’ αυτή. Επίσης, πολλοί ξένοι φοιτητές ζητούν να πραγματοποιήσουν τις διπλωματικές τους εργασίας με θέμα την ανάπτυξη του Ελληνόπυργου. Στην Ευρώπη ήδη αποτελεί θέμα παρουσίασης σε άρθρα, εκπομπές κτλ. Χωρίς τυμπανοκρουσίες και δημοσιότητες, ένα έργο σημαντικό επιτελείται στον Ελληνόπυργο το οποίο σε μεγάλο μέρος οφείλεται στο δυναμισμό και στο ενδιαφέρον των αποδήμων του.
Πρόγραμμα Συνάντησης Εργασίας
Σάββατο 7/7/2012
16:50: Έναρξη
17:00 – 20.00 : εργασίες ομάδων
Αίθουσα 2 Πολιτιστικού Κέντρου Ελληνόπυργου
πανεπιστημιακοί και τεχνικοί εμπειρογνώμονες, ενδιαφερόμενοι επενδυτές και η τεχνική ομάδα υποστήριξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας θα εργασθούν από κοινού για τον προσδιορισμό των απαραίτητων βημάτων για την προώθηση ώριμων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών.
Θεματικές:
Κτηνοτροφία – βόσκηση : υπεύθυνος Κώστας Τσιμπούκας καθ. ΓΠΑ
Παραγωγή Βιομάζας : υπεύθυνος Νίκος Δαναλάτος καθ. ΠΘ
Αρωματικά: : υπεύθυνη, Ελένη Βογιατζή, καθ. ΤΕΙ Λάρισας
Καστανόμελο: : υπεύθυνος Παπαχατζής Αλέξανδρος καθ. ΤΕΙ Λάρισας κος Γιώργος Σπυριδάκης, Βιοπαραγωγός μελιού
Κρασί : υπεύθυνος Θάνος Καραθάνος, Οινολόγος
20:00 – 20.30 : παρουσίαση
Αίθουσα 1 Πολιτιστικού Κέντρου Ελληνόπυργου
η τεχνική ομάδα υποστήριξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας θα παρουσιάσει τις εργασίες (δράσεις –έρευνες) που πραγματοποίησε στον Ελληνόπυργο από το δυναμικό (ερευνητές και φοιτητές) των δύο μεταπτυχιακών (Βόλου και Κλερμόν-Φερράν Γαλλίας) καθώς και συγκεκριμένες προτάσεις με στόχο την ανάδειξη πόρων και προϊόντων με έντονη την ταυτότητα του Ελληνόπυργου (έκθεση χαρτών και παρουσιάσεις)
20:30 – 21.00 : Στρόγγυλη τράπεζα -Συμπεράσματα εργασιών
Εμπειρογνώμονες σε συνεργασία με την τεχνική ομάδα υποστήριξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας θα συνθέσουν τα αποτελέσματα των εργασιών που προέκυψαν από τις συναντήσεις
Γούσιος Δημήτρης καθ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Θεοδοσία Ανθοπούλου, καθ. Πάντειου Πανεπιστημίου
Γεώργιος Κορομπίλιας, EΓO ΔΗΜΗΤΡΑ
Ομάδα Εργαστηρίου Αγροτικού Χώρου του Παν. Θεσσαλίας (Μαρδάκης Πρ., Γάκη Δ., Φαρασλής Ι., Λουκά Κ.)
Kυριακή 8/7/2012
Συνάντηση εργασίας, με τους εκπροσώπους της κοινότητας και τους εκπροσώπους του Π.Θ. για τον καθορισμό των επόμενων βημάτων και δράσεων όσον αφορά την προώθηση των επιχειρηματικών πρωτοβουλιών αλλά και άλλες δραστηριότητες που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης της Χάρτας Διακυβέρνησης του Ελληνόπυργου.
Οργάνωση της υποδοχής 100 εκπροσώπων από μεσογειακές χώρες για να γνωρίσουν το παράδειγμα του Ελληνόπυργου.
