Διευρυμένη συνεδρίαση της Περιφερειακής ¨Ένωσης Δήμων Θεσσαλίας με αντικείμενο τον ενιαίο φορέα διαχείρισης υδατικών πόρων καθώς και τον ενιαίο φορέα διαχείρισης στερεών αποβλήτων, πραγματοποιήθηκε χθες στην Καρδίτσα στην αίθουσα εκδηλώσεων της πρώην ΤΕΔΚ. Ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης, Δήμαρχος Κιλελέρ κ. Ρίζος Κομήτσας στη σύντομη εισήγησή του τόνισε ότι η παρούσα συνεδρίαση έχει ως στόχο να ενημερωθούν οι δήμαρχοι της Θεσσαλίας για τη διαβούλευση που βρίσκεται σε εξέλιξη και αφορά στη δημιουργία ενιαίου φορέα διαχείρισης των υδατικών πόρων του ΥΠΕΚΑ , καθώς και στην καταγραφή της επιθυμίας όλων να εξελιχθούν γρήγορα και αποτελεσματικά όλες οι διαδικασίες ώστε να υπάρξουν απαντήσεις σε ερωτήματα όπως για παράδειγμα: τι πρόκειται να γίνει με την πώληση περιουσιακών στοιχείων (Υδροηλεκτρικός Σταθμός Πλαστήρα), ποιους υδατικούς πόρους και πώς θα τους διαχειριστούμε. Στη συνάντηση βρέθηκε επιστημονική ομάδα που ασχολείται με τη διαχείριση υδατικών πόρων καθώς και εκπρόσωποι των ΦΟΣΔΑ της Περιφέρειας Θεσσαλίας, οι οποίοι εξήγησαν συνοπτικά στους παρευρισκομένους πως έχει η κατάσταση και στα δύο αντικείμενα συζήτησης και τις προτάσεις που οι ίδιοι καταθέτουν. Συγκεκριμένα:
1. Χαρακτηριστικά της σημερινής κατάστασης
– Οικονομική κρίση, έλλειψη πόρων
– Κόπωση λαού και φορέων, υποστολή διεκδικήσεων
– Εκπόνηση και διαβούλευση σχεδίων διαχείρισης
– Αυξημένος ρόλος Τ.Α. σε αναπτυξιακά θέματα γενικά και ειδικότερα υδρεύσεις οικισμών και αρδεύσεις
– Ανάγκη επανατοποθέτησης όλου του πλέγματος θεμάτων που σχετίζεται με το υδατικό πρόβλημα της θεσσαλικής λεκάνης
2. Βασικές παραδοχές
– Η υδατική λεκάνη της Θεσσαλίας από περιβαλλοντική άποψη λειτουργεί στα όρια. Το υδατικό έλλειμμα αποτελεί βασική παράμετρο του προβλήματος. Τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Θεσσαλία στη διαχείριση των υδατικών πόρων, σε θεσμικό, οικονομικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό και τεχνολογικό επίπεδο, μπορούν σήμερα να αντιμετωπισθούν στα πλαίσια μιας στρατηγικής εθνικής υδατικής πολιτικής που θα πρέπει να χαράξει η πολιτεία. Δυστυχώς όμως στη χώρα μας δεν υπάρχει καθορισμένη πολιτική και κανόνες διαχείρισης ενώ οι επιλογές και ο καθορισμός των προτεραιοτήτων γίνεται μέσα από πολιτικές παρεμβάσεις συχνά τοπικιστικού ή πελατειακού χαρακτήρα. Επιπλέον η παραπομπή όλων των ζητημάτων σε μία μελλοντική μεταφορά νερών από τον Αχελώο, η οποία καρκινοβατεί, αφενός μεν προσφέρει άλλοθι για απραξία και καταδεικνύει την έλλειψη πραγματικής πολιτικής βούλησης για το θέμα.
– Περιβάλλον, υγεία, οικονομία (όχι μόνο η αγροτική) σε σοβαρό πλέον κίνδυνο από την: απουσία κατάλληλου θεσμικού πλαισίου, έλλειψη διοικητικής οργάνωσης για αντιμετώπιση και παρακολούθηση των προβλημάτων, υστέρηση της ουσιαστικής μελέτης και προώθησης των απαραίτητων έργων. Επίσης μέχρι και σήμερα εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα η ύπαρξη μεγάλου αριθμού φορέων, των οποίων οι αρμοδιότητες και η καθημερινή πρακτική στη διαχείριση των υδατικών πόρων συχνά συγκρούονται στην πράξη. Η γενική κατάσταση που επικρατεί στη Θεσσαλία σήμερα, σε πολλούς τομείς της διαχείρισης των υδατικών πόρων της είναι οι αποσπασματικές ενέργειες, ο ελλιπής ή κακός προγραμματισμός, οι επικαλύψεις αρμοδιοτήτων, η σπατάλη πόρων κ.α. Εγκατάλειψη – μη ολοκλήρωση βασικών έργων που έχουν δρομολογηθεί στο παρελθόν.
3. Απαιτούμενες ενέργειες:
Α. Θεσμικό πλαίσιο: Ουσιαστική ολοκλήρωση του (όχι μόνο τυπική προσαρμογή στις οδηγίες της ΕΕ) με την δημιουργία Φορέα Διαχείρισης Υδάτων (ΦΟ.Δ.Υ.) για όλες τις χρήσεις νερών. Βασικές αρχές λειτουργίας του ΦΟ.Δ.Υ. θα είναι:
– Σύγχρονο διοικητικό πλαίσιο (γενική συνέλευση, διοικητικό συμβούλιο, υπηρεσίες, συνένωση υπηρεσιών, κατάλληλη στελέχωση κλπ)
– Τιμολόγηση νερού κατά χρήση με βασική μέριμνα την ανάκτηση του κόστους παροχής ανά χρήστη αλλά και την κοινωνική διάσταση του θέματος
– Ευθύνη σχεδιασμού, υλοποίηση και διαχείριση των κεντρικών έργων υποδομής για συλλογή, μεταφορά και διανομή του νερού στους επί μέρους φορείς των χρηστών (π.χ. ΔΕΥΑ, άρδευση, βιομηχανίες κλπ). Οι επιλογές για τα έργα αυτά θα πρέπει τελικά να οδηγούν στην εξισορρόπηση της ζήτησης και προσφοράς των υδατικών αποθεμάτων (συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που μελλοντικά θα μεταφερθούν)
– Ευθύνη για χάραξη πολιτικής και εκπαίδευσης των χρηστών στην εξοικονόμηση νερού, στην αποφυγή σπατάλης, στην συνειδητοποίηση της αλληλεξάρτησης των έργων εντός της ενιαίας λεκάνης
– Ανάπτυξη ειδικών δράσεων για αντιμετώπιση υφαλμύρωσης, υποβάθμισης ποιότητας κλπ
– Συνεργασία με τον αρμόδιο φορέα ενέργειας για ταυτόχρονη αξιοποίηση έργων υποδομής (π.χ. ΥΗΣ, σήραγγες, ταμιευτήρες κλπ)
– Επεξεργασία και υλοποίηση σταδιακής αντιμετώπισης του προβλήματος των γεωτρήσεων. Αποκατάσταση των υπόγειων υδροφορέων
Σημειώνεται ότι η μη δημιουργία προς το παρόν του ΦΟ.ΔΥ. δεν πρέπει να αποτελέσει λόγο αναστολής της δράσης για τα επόμενα βήματα.
4. Σχέδια διαχείρισης
– Αξιολόγηση και αξιοποίηση όλων των υφιστάμενων μελετών και προτάσεων
– Τάχιστη ολοκλήρωση των εν εξελίξει μελετών διαχείρισης
5. Ολοκλήρωση εν εξελίξει σχεδιασθέντων έργων Αχελώου (Συκιά, σήραγγα, Γυρτώνη, Διώρυγα, Κάρλα κλπ)
– Μεσοχώρα: Το έργο παράγει καθαρή, ανανεώσιμη ενέργεια και δεν σχετίζεται με την μεταφορά υδάτων στην λεκάνη της Θεσσαλίας δεδομένου ότι σταθμός παραγωγής βρίσκεται στην κοίτη του Αχελώου. Σημειώνεται ότι μτο φράγμα ολοκληρώθηκε το 1996 και ο ΥΗΣ Γλύστρας το 2002, ενώ δαπανήθηκαν 270 εκ. ευρώ. Η απώλεια από έσοδα για κάθε χρόνο από το 2003 υπολογίζεται σε 30 εκ. ευρώ το χρόνο. Άποψη όλων των σκεπτόμενων πολιτών είναι εφ’ όσον το έργο είναι ολοκληρωμένο να λειτουργήσει άμεσα σε όφελος της εθνικής οικονομίας. Κανείς ούτε οι πολιτικοί, ούτε το ΣτΕ, μπορεί πλέον να κρύβονται πίσω από τις τοπικίστικες αντιδράσεις (με οικολογικό περίβλημα) συσχετίζοντας γενικά και ατεκμηρίωτα το έργο με την «εκτροπή του Αχελώου».
– Συκιά: Άμεση ολοκλήρωση. Ακόμη και εάν (θεωρητικά) εποελέγετο η λύση για μη μεταφορά νερών από τον Αχελώο, το έργο είναι αυτόνομο, θα παράγει ούτως ή άλλως κατά μήκος της ροής του ποταμού πολύτιμη ενέργεια από ανανεώσιμη πηγή που τώρα πάει χαμένη και πρέπει να ολοκληρωθεί. Όπως και για τη Μεσοχώρα ομοίως και για τη Συκιά δεν χωράνε πλέον «οικολογικά» άλλοθι.
– Σήραγγα: Άμεση ολοκλήρωση αλλιώς κινδυνεύει με κατάρρευση (γνώμες ειδικών κλπ) και φυσικά εξανεμίζονται πολλά εκατομμύρια ευρώ που έχουν δαπανηθεί για τη διάνοιξή της
– Σχεδιασμός και υλοποίηση λοιπών έργων υποδομής (έργα κατάντη Πευκοφύτου, μεταφοράς, διανομής, αρδευτικά δίκτυα, περιφερειακοί ταμιευτήρες κλπ).
