Η παγκόσμια επιδημία του καπνού σκοτώνει σχεδόν 6 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, από τους οποίους περισσότεροι από 600.000 δεν είναι καπνιστές και πεθαίνουν από παθητικό κάπνισμα. Αν δεν δράσουμε η επιδημία απειλεί να σκοτώνει πάνω από 8 εκ. ανθρώπους κάθε χρόνο ως το 2030. Πάνω από το 80% των προβλεπόμενων θανάτων θα συμβεί σε ανθρώπους που ζουν σε κράτη που επικρατούν τα μικρά και μεσαία εισοδήματα.
Στη χώρα μας το ποσοστό των ενηλίκων καπνιστών φτάνει στο 40%, που είναι από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη. Η ηλικία 25-44 εμφανίζει τα μεγαλύτερα ποσοστά, ενώ οι άντρες είναι αυτοί που καπνίζουν περισσότερο από τις γυναίκες. Παράλληλα παρατηρούνται αξιοσημείωτα μεγάλα ποσοστά παθητικού καπνίσματος.
Στην περιοχής μας, την Καρδίτσα παρατηρείται επίσης σημαντική έκθεση στο παθητικό κάπνισμα παρά το ότι τους τελευταίους μήνες έχουν γίνει αρκετοί έλεγχοι και υπήρξε μια σχετική ευαισθητοποίση των περισσοτέρων. Αυτό όμως σταδιακά ατόνησε και βρισκόμαστε ξανά στα αρχικά στάδια.
Πρέπει να γίνει κατανοητό πως με το παθητικό κάπνισμα παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι δικαίωμα του καπνιστή να είναι καπνιστής αλλά με τρόπο που δεν θα βλάπτει τους άλλους, τους συμπολίτες του, τους δικούς του ανθρώπους, τα μικρά παιδιά. Ακόμη και χώρες της Αφρικής και της Ασίας τηρούν τη νομοθεσία για το κάπνισμα στους δημόσιους χώρους.
Μπορούμε να παραδειγματιστούμε από την Ιρλανδία που εφαρμόζει την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους από το 2004 και κατάφερε να φέρει σημαντικά αποτελέσματα αναφορικά με την δημόσια υγεία, όπως: μείωση κατά 26% στους θανάτους από καρδιοπάθειες, 32% στους θανάτους από εγκεφαλικά επεισόδια και 38% στους θανάτους από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Και βεβαίως η Ιρλανδία δεν έχει σταματήσει εκεί, καθώς αναγνωρίζοντας πως η συσκευασία των τσιγάρων είναι στοιχείο προσέλκυσης κυρίως των εφήβων και των νέων έχει εγκρίνει ενιαία, ομοιόμορφη συσκευασία και ένα ουδέτερο απλό χρώμα για όλα τα πακέτα τσιγάρων. Με τον τρόπο αυτό θα αντιμετωπίσει τη στρατηγική των βιομηχανιών να προσελκύουν παιδιά και εφήβους κάτω των 18 ετών, για να διατηρήσουν τα μερίδια αγοράς τους που μειώνονται λόγω διακοπής του τσιγάρου ή θανάτων.
Όσον αφορά στους μαθητές με βάση τελευταίες μελέτες για τους εφήβους το 70% των μαθητών αναφέρει παθητική έκθεση σε δημόσιους χώρους, και το 82 % υποστηρίζει την καθολική απαγόρευση στους δημόσιους χώρους. Πάνω από τους μισούς μαθητές δήλωσαν ότι επιθυμούν ένα πιο αναβαθμισμένο επίπεδο προστασίας από τον καπνό ακόμη και σε ανοιχτούς δημόσιους χώρους γεγονός που μπορεί να φαντάζει μακρινό αναφορικά με τα δικά μας επίπεδα συνείδησης αλλά είναι ένα πολύ αισιόδοξο να ακούγεται από νεανικές φωνές.
Ένα επίσης σημαντικό ζήτημα που αφορά στο ενεργητικό κάπνισμα των εφήβων είναι το πόσο εύκολο είναι για έναν έφηβος να προμηθευτεί τσιγάρα, και το το 88% θεωρεί πως είναι μάλλον εύκολο να προμηθευτούν σε χώρους μάλιστα πολύ κοντά στις σχολικές μονάδες. Στους παράγοντες μάλιστα που καθορίζουν αν ένας έφηβος είναι καπνιστής κυρίαρχο ρόλο παίζουν το αν καπνίζουν οι γονείς, αν καπνίζουν οι φίλοι, αλλά και το μέγεθος από το χαρτζιλίκι τους.
Σίγουρα πολλά θα πρέπει να αλλάξουν στο επίπεδο ενημέρωσης γύρω από αυτά τα ζητήματα και υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν εξαιτίας της σημασίας τους θέματος για τους νέους πως θα έπρεπε να ενταχθεί μια σχετική εκπαιδευτική λειτουργία στον εκπαιδευτικό κορμό των σχολείων μας. Αντίστοιχα βέβαια τεράστια μπορεί να είναι η συμβολή των γονέων, αλλά και άλλων φορέων όπως η Οικόσφαιρα που για χρόνια θέτει το πρόταγμα του υγιεινού τρόπου ζωής σε αρμονία με την φύση.
Κλείνοντας να τονίσουμε ξανά πως το παθητικό κάπνισμα στους κλειστούς δημόσιους χώρους θεωρείται εκτεταμένη μορφή βίας, που στρέφεται κυρίως εναντίον μικρών παιδιών και αδύναμων πληθυσμιακών ομάδων, όπως είναι οι πάσχοντες από αναπνευστικά ή καρδιαγγειακά νοσήματα και οι έγκυες γυναίκες. Ας τους σεβαστούμε…Η τήρηση της νομοθεσίας για το κάπνισμα στου δημόσιους χώρους δεν είναι μόνο συμβατική υποχρέωση της πολιτείας έναντι του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι κυρίως μια πράξη κοινής λογικής.
