Την Παρασκευή 13 Μαρτίου 2020, η κ. Αικατερίνη Σακελλα-ροπούλου αναλαμβάνει τα καθήκοντα της Προέδρου της Δημοκρατίας. Υποθέτουμε πως από εδώ και στο εξής δεν θα ξαναγίνουμε μάρτυρες της επίκλησης του ονόματός της από τους λίγους ανεύθυνους, για υποθέσεις που αφορούσαν την θητεία της στο ΣτΕ και ειδικότερα για αποφάσεις σχετικά με την μεταφορά (εκτροπή) υδάτων από τον Αχελώο. Αντίθετα, θεωρούμε επίκαιρο και επιβεβλημένο να παρουσιάσουμε ποιες είναι οι θέσεις για το ίδιο θέμα του σημερινού Προέδρου του ΣτΕ κ. Αθανασίου Ράντου.
Το μείζον πρόβλημα των υδάτων της Θεσσαλίας που για την ώρα δεν έχει τεθεί σε πορεία επίλυσης, συνεχίζει να προκαλεί πολιτικές αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε Κυβέρνηση κα Αντιπολίτευση.
Παρότι πρόκειται για μεγάλο οικολογικό, οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα ορισμένοι το περιορίζουν συνθηματολογικά σε ένα μόνο αντικείμενο : την «εκτροπή Αχελώου» !
Έτσι η κοινή γνώμη βομβαρδίζεται για «φαραωνικά» έργα, για περιβαλλοντικές καταστροφές, και άλλα τέτοια «επιχειρήματα» εντυπωσιασμού.
Σε όλα αυτά τα επιχειρήματα της διαμάχης, το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) έχει την τιμητική του. Ειδικά μάλιστα η τελευταία απόφαση του, υπ’ αριθμ. 26 του έτους 2014, αποτέλεσε πρόσφατα βασικό στοιχείο της προπαγάνδας, ιδιαίτερα από εκείνους που όταν είχαν την διακυβέρνηση (από την έκδοση αυτής της απόφασης και μετά) στην πράξη δεν έκαναν τίποτε ουσιαστικό για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των υδατικών ελλειμάτων στη Θεσσαλία, και την εντεινόμενη οικολογική καταστροφή που αυτά προκαλούν στα επιφανειακά και (κυρίως) στα υπόγεια ύδατα, ενώ τα υφιστάμενα ημιτελή έργα (όπως ο ταμιευτήρας Συκιάς και η σήραγγα μεταφοράς υδάτων από τον Αχελώο) εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους.
Για να αιτιολογήσουν την απραξία τους ισχυρίζονται ότι τα έργα Αχελώου έρχονται σε αντίθεση μα αυτή την τελευταία απόφαση του ΣτΕ και με το Ενωσιακό Δίκαιο, αντίκεινται στην αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης και συνεπώς δεν μπορούν να προχωρήσουν.
Εάν όμως πράγματι ισχύει κάτι τέτοιο, ανακύπτουν εύλογα ερωτήματα :
Γιατί δεν έφεραν το θέμα στη Βουλή ώστε, με τα νέα στοιχεία που επικαλούνται, να ανατρέψουν τις παλαιότερες (ισχύουσες έως και σήμερα) αποφάσεις της Βουλής και όλων των Κυβερνήσεων που είχαν επιλέξει την συνέχιση και ολοκλήρωση των έργων ;
Γιατί επί τόσα χρόνια δεν διατύπωσαν μια δική τους πρόταση για ολοκλήρωση με ένα εναλλακτικό τρόπο αξιοποίησης αυτών των έργων (π.χ ενέργεια), δηλαδή χωρίς μεταφορά υδάτων στον κάμπο, εφόσον κατά την κρίση τους η μεταφορά αυτή δεν θεωρείται αναγκαία ;
Και τέλος πάντων, αφού κάποιοι από αυτούς κρίνουν ότι τα έργα είναι παντελώς «άχρηστα» γιατί δεν επέλεξαν να δρομολογήσουν μια συντεταγμένη καθαίρεσή τους, δεδομένου ότι υφίστανται σοβαροί κίνδυνοι κατάρρευσής τους με επώδυνες συνέπειες ;
Απάντηση δεν αναμένουμε. Η επίμονη σιωπή τους αποτελεί την καλλίτερη επιβεβαίωση της υποκρισίας τους.
Η εργαλειοποίηση όμως των αποφάσεων του ΣτΕ δεν ήταν, όπως φάνηκε, αρκετάισχυρό επιχείρημα. Έτσι αποφάσισαν να εμπλέξουν και την νεοεκλεγείσα Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, η οποία είχε διατελέσει Πρόεδρος του ΣτΕ, επικαλούμενοι το κύρος και την εμπειρία της.
Ας μας επιτρέψουν όμως και εμάς, σεβόμενοι το νέο ανώτατο αξίωμα που ασκεί πλέον η κ. Σακελλαροπούλου, να την αφήσουμε ήσυχη και να περιοριστούμε στις απόψεις ενός άλλουανώτατου δικαστή, του κ. Αθανασίου Ράντου, ο οποίος διαδέχθηκε την κ. Σακελλαροπούλου και βρίσκεται ήδη στη θέση του Προέδρου του ΣτΕ.
Για να γίνουν αντιληπτά τα παρακάτω, θυμίζουμε ότι το ΣτΕ, με την παλαιότερη απόφαση του 3478/2000, είχε αποδεχθεί την βιωσιμότητα του έργου. Όμως το 2014 η πλειοψηφία των δικαστών άλλαξε θέση επειδή στο μεταξύ, όπως παρατήρησαν, «τέθηκαν σε ισχύ η Οδηγία 60/2000, το δίκτυο Natura 2000 και η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική», στοιχεία που δεν υπήρχαν όταν εκδόθηκε η προηγούμενη απόφαση.
Αντίθετα με αυτούς ο κ. Αθ. Ράντος (μαζί με άλλους δικαστές του ΣτΕ), είχαν διαφοροποιηθεί σθεναρά από το σκεπτικό αυτής της απόφασης. Συγκεκριμένα ισχυρίστηκαν ότι «… το συνολικό έργο κρίθηκε ρητά ως κατ’ αρχήν συμβατό με την αρχή αυτή είτε η επί μέρους εξέταση των τιθέμενων ζητημάτων, ιδίως με την απάντηση επί των προδικαστικών ερωτημάτων(σ.σ στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο), καθόλου δεν οδήγησε σε κρίσεις περί ριζικών παραβάσεων των αντίστοιχων αρχών ή κανόνων δικαίου, αλλά, αντιθέτως, σε κρίσεις περί κατ’ αρχήν δυνατότητος εκτελέσεως του έργου. Συνεπώς, δεν δικαιολογείται, και, μάλιστα, μετά την υποβολή του προδικαστικού ερωτήματος και τις επ’ αυτού απαντήσεις, η ακύρωση για τον λόγο αυτό, η οποία εξάλλου, καθιστά εκ των υστέρων αλυσιτελή την υποβολή του ερωτήματος.» και παρακάτω « … η ευθεία αξιολόγηση από μέρους του δικαστή των επιπτώσεων ορισμένου έργου και η κρίση αν η πραγματοποίησή του αντίκειται στην εν λόγω αρχή εξέρχεται των ορίων του ακυρωτικού ελέγχου…»
Στην συνέχεια, οι μειοψηφούντες δικαστές και ο κ. Ράντος θεώρησαν ότι οι λόγοι ακύρωσης που επικαλέστηκε η πλειοψηφία «αναφέρονται σε τήρηση διαδικασιών …. είτε σε πλημμέλειες αιτιολογίας…. Που από την φύση τους δεν μπορεί να οδηγήσουν στο εν λόγω συμπέρασμα» (σ.σ. ότι δηλαδή το έργο αντίκειται στην αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης).
Ας σημειωθεί επίσης ότι η όλη συζήτηση αναφέρονταν στο «επίδικο έργο εκτροπής ποσότητας 600 εκατομμυρίων κ.μ. ύδατος ετησίως των υδάτων του Αχελώου…..», δηλαδή σε έναν σχεδιασμό που σήμερα δεν υφίσταται, δεδομένου ότι η πρόθεση της Κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη είναι να μεταφέρει μια περιορισμένη ποσότητα υδάτων ίση με το 35-40% από εκείνη που εξέταζε η απόφαση του 2014 (600 εκατ.κ.μ. νερού).
Με απλά λόγια, ο κ. Αθ. Ράντος και οι άλλοι δικαστές επιβεβαιώνουν αυτό που όλα αυτά τα χρόνια ισχυριζόμαστε, ότι δηλαδή το ΣτΕ δεν εγκρίνει ούτε απορρίπτει την ένταξη και την εκτέλεση ενός τεχνικού έργου. Ο ρόλος του είναι μόνο ο έλεγχος για την συνταγματικότητα και την νομιμότητα των αποφάσεων της Διοίκησης και τίποτα παραπάνω. Στα πλαίσια αυτά ο κ. Ράντος θεωρεί ότι η απόφαση 26/2014 «εξέρχεται των ορίων» του δικαστηρίου του. Φυσικά κάποιοι κάνουν πως δεν το καταλαβαίνουν και λαϊκίζουν σκορπώντας αμφιβολίες στους απλούς ανθρώπους, προσπαθώντας να ευνουχίσουν την μαχητικότητα των διεκδικήσεων των θεσσαλικών φορέων, των αγροτώνκ.λ.π.
Με βάση τα παραπάνω, στην νέα κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, η Διοίκηση και τα αρμόδια πολιτικά στελέχη των Υπουργείων οφείλουν να εργαστούν, ώστε να ανταποκριθούν στις «πλημμέλειες» που αναφέρονται στις αποφάσεις του ΣτΕ και να τηρήσουν τις υποδεικνυόμενες διαδικασίες. Στην περίπτωση αυτή κανένα απολύτως νομικό θέμα δεν θα υπάρξει.
Αυτή είναι η ουσία και συνεπώς αυτό είναι και το χρέος της σημερινής Κυβέρνησης, απόλυτα συμβατό άλλωστε και με τις απόψεις του σημερινού Προέδρου του Δικαστηρίου.
Την ίδια άποψη διατυπώνει και η Καθηγήτρια του ΕΚΠΑ κ. Γλυκερία Σιούτη«…Η διοίκηση ουδόλως κωλύεται να επανέλθει στο εγχείρημα (σ.σ. για την ολοκλήρωση των έργων) ….ολοκληρώνοντας τον επαναπροσδιορισμό του έργου..».
Οι πιέσεις λοιπόν και η «οικοτρομοκρατία», που ασκούνται προς την Κυβέρνηση από τους ιδεοληπτικούς οπαδούς της κατεδάφισης των έργων (αξίας ως γνωστόν εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ), θα πρέπει να αγνοηθούν. Η Κυβέρνηση σε συνεννόηση με το ΣτΕοφείλει άμεσα πρέπει να παρουσιάσει με σαφήνεια το σχέδιο τηςγια την ενίσχυση του υδατικού δυναμικού της Θεσσαλίας και τους άλλους σκοπούς δημοσίου συμφέροντος, να τεκμηριώσει ακλόνητα την ανάγκη ολοκλήρωσης των έργων Αχελώου, και να αποφύγει τυχόν παραβίαση των θεσμοθετημένων διαδικασιών.
Ας δοθεί λοιπόν ένα τέλος στην συνεχιζόμενη καλλιέργεια συγχύσεων, διότι τα προβλήματα τρέχουν με ταχείς ρυθμούς.
Η φετινή κακή υδρολογική χρονιά καθορίζει και το μέτρο του επείγοντος και της πολιτικής τους ευθύνης.
Γράφουν οι Γκούμας Κώστας (πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/ΚΕ) και Μπαρμπούτης Τάσος, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ
