Ο βουλευτής Καρδίτσας κ. Σπ. Λάππας κατέθεσε ερώτηση προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας σχετικά με την πρόσφατη απόφαση του ΚΥ.Σ.ΟΙ.Π., όπου εγκρίθηκε η χρηματοδότηση στο νομό Καρδίτσας και από το «πρόγραμμα Γιούνκερ» τεσσάρων έργων, που αφορούν μικρά υδροηλεκτρικά έργα (ΜΥΗΕ), όλα επενδυτικού ενδιαφέροντος της εταιρίας ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ ΑΒΕΤΕ.
Στην ερώτηση μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι στα συγκεκριμένα έργα συγκαταλέγονται το ΜΥΗΕ στο «ρέμα Άσπρος» του Δ.Δ. Καροπλεσίου της ΔΕ Καρδίτσας του Δήμου Καρδίτσας της ΠΕ Καρδίτσας, που συναντά την αντίδραση των κατοίκων αλλά και φορέων της περιοχής και δεν έτυχε θετικής Γνωμοδότησης από το ΔΣ του Δήμου Καρδίτσας αλλά και αυτό στη θέση «Μελίσσι» της ΤΚ Οξυάς του Δήμου Μουζακίου της ΠΕ Καρδίτσας, που συναντά την καθολική αντίδραση των κατοίκων του χωριού και για το οποίο αρχικά ενδιαφερόμενη ήταν η εταιρία «ΑΡΓΩ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΠΕ», που συμπεριλαμβάνεται, επίσης, στην απόφαση χρηματοδότησης.
Ειδικότερα, στο ποτάμι του χωριού της Οξυάς, μήκους έξι, περίπου, χιλιομέτρων, σχεδιάζεται η εγκατάσταση και λειτουργία διαδοχικά δύο «μικρών» υδροηλεκτρικών εργοστασίων (ΜΥΗΕ) παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, 1,075 ΜW και 2,45 MW αντίστοιχα, με συνολικό μήκος αγωγών εκτροπής του νερού από την κοίτη 4,5 χιλιομέτρων, τουλάχιστον. Παράλληλα, σε ρέμα του ίδιου χωριού που συμβάλει στο ίδιο ποτάμι έχει εκδοθεί άδεια παραγωγής ενέργειας και για ένα ακόμα ΜΥΗΕ, χωρίς ωστόσο, να έχει προχωρήσει περαιτέρω η αδειοδοτική διαδικασία μέχρι σήμερα.
Μετά από μελέτη των φακέλων των προαναφερόμενων στο χωριό της Οξυάς Καρδίτσας έργων, στα οποία αντικατοπτρίζονται τόσο και τα υπόλοιπα έργα ΜΥΗΕ του νομού μας όσο και πολλά ακόμα ίδια έργα ανά την Ελλάδα, θα θέλαμε να εστιάσουμε στα εξής :
α. Παρατηρείται πλήρης έλλειψη διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία και απροκάλυπτη προσπάθεια των εμπλεκόμενων αρχών (Δήμος, Τοπική Κοινότητα) αλλά και των ενδιαφερόμενων επενδυτών να αποσιωπήσουν απ’ αυτή για χρόνια τα συγκεκριμένα έργα, με αποτέλεσμα αυτά να αδειοδοτηθούν εν πλήρη αγνοία και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των τοπικών κοινωνιών, όπως η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει.
β. Τα μόνα κριτήρια που φαίνεται να έχουν ληφθεί υπόψη μέχρι σήμερα για τη χωροθέτηση τέτοιων έργων είναι το διαθέσιμο (γενικά) υδροδυναμικό και το αντίστοιχο επενδυτικό ενδιαφέρον, χωρίς καμία πρόβλεψη για την προστασία και τη μη υποβάθμιση των υδάτων, όπως η Ευρωπαϊκή νομοθεσία και ειδικότερα η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα (ΟΠΥ, 2000/60) επιβάλλει. Κανείς δεν έχει εκτιμήσει, ούτε έχει λάβει υπόψη του τις σωρευτικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ίδιων έργων, που τοποθετούνται διαδοχικά στην κοίτη του ποταμού, αφήνοντας ελεύθερο μόνο ένα μικρό τμήμα αυτής, ενώ δεν έχει καν αξιολογηθεί και αυτή η ίδια η καταλληλότητα και η φέρουσα ικανότητα των υδάτινων σωμάτων, επί των οποίων τα έργα αυτά σχεδιάζονται.
γ. Κατά την αδειοδοτική διαδικασία των προαναφερόμενων έργων ΜΥΗΕ έχουν χρησιμοποιηθεί στις αντίστοιχες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων μη επικαιροποιημένα υδρολογικά στοιχεία καθώς και υδρολογικά στοιχεία από άλλες περιοχές, που καμία σχέση δεν έχουν με την περιοχή της προβλεπόμενης εγκατάστασης των συγκεκριμένων έργων (διαπιστώθηκε ακόμα και εφαρμογή της διαδικασίας copy paste). Με βάση τα ίδια στοιχεία έχει υπολογιστεί και η αναγκαία οικολογική παροχή, η οποία, ως εκ τούτου, δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες και συνθήκες.
δ. Οι Σταθμοί Παραγωγής ενέργειας των ίδιων έργων πρόκειται να εγκατασταθούν και να λειτουργήσουν εντός κατοικημένων περιοχών, παρά τα περί αντιθέτου αναφερόμενα στις αντίστοιχες περιβαλλοντικές μελέτες, ενώ και η ισχύουσα περί θορύβου νομοθεσία παραβιάζεται.
ε. Δεν έχει ακολουθηθεί καμία διαδικασία για τον καθορισμό των οριογραμμών της κοίτης (οριοθέτηση) των υδατορεμάτων, στα οποία σχεδιάζονται τα προαναφερόμενα έργα, όπως ο νόμος 4258/14 (ΦΕΚ 94, Α’) προβλέπει, για κάθε περίπτωση πριν την εκτέλεση τεχνικών έργων πλησίον της κοίτης υδατορέματος, γεγονός που συνεπάγεται αυθαιρεσίες στη χωροθέτηση τμημάτων των έργων, όπως είναι οι σταθμοί παραγωγής αλλά και αγωγοί εκτροπής, που σχεδιάζονται πλησίον της κοίτης και που σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως καταστεί αναπόφευκτη η τοποθέτησή τους ακόμα και εντός αυτής.
στ. Έχουν λήξει, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 3 του ν. 3468/2006 (ΦΕΚ 129,Α) οι άδειες παραγωγής ενέργειας, που έχουν εκδοθεί από τη ΡΑΕ για τα ίδια έργα. Συγκεκριμένα, έχει παρέλθει, και μάλιστα ήδη πριν την ολοκλήρωση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης των προαναφερόμενων έργων, το χρονικό διάστημα των τριάντα (30) μηνών από την έκδοση των αδειών αυτών, εντός του οποίου οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές προκειμένου να διατηρηθεί σε ισχύ η άδειά τους, όφειλαν σε κάθε περίπτωση να έχουν λάβει και την προβλεπόμενη άδεια εγκατάστασης. Τέτοια όμως άδεια δεν έχει εκδοθεί μέχρι σήμερα. Παρά ταύτα, ουδέποτε ξεκίνησε από τη ΡΑΕ η προβλεπόμενη από τον ανωτέρω αναφερόμενο νόμο διαδικασία ανάκλησης των συγκεκριμένων αδειών, με αποτέλεσμα και όλη η υπόλοιπη αδειοδοτική διαδικασία των έργων να συνεχισθεί και να εξακολουθεί να συνεχίζεται κανονικά, κατά παράβαση και καταστρατήγηση των διατάξεων του νόμου.
ζ. Παραβιάζεται και καταστρατηγείται η αρχή της προστασίας και της πρόληψης της υποβάθμισης των υδάτων, που εισήγαγε η ΟΠΥ 2000, αφού τα προαναφερόμενα έργα ΜΥΗΕ αδειοδοτήθηκαν μετά την 22-12-2009 και χωρίς την ύπαρξη Σχεδίων Διαχείρισης υδάτων.
Εδώ δεν πρέπει να μας διαφεύγει και το γεγονός ότι, ακόμα και μετά την έγκριση των Σχεδίων Διαχείρισης υδάτων για τη Θεσσαλία (ΦΕΚ 2561/25-9-2014) τα οποία, εναρμονιζόμενα με την ΟΠΥ 2000, θέτουν πρόσθετους περιορισμούς για την αδειοδότηση των ΜΥΗΕ, με σημαντικότερο αυτόν της αύξησης της οικολογικής παροχής στο 50%, προκειμένου για προγραμματισμένα έργα ΜΥΗΕ η εφαρμογή των πρόσθετων αυτών περιορισμών παραπέμπεται για το μέλλον και συγκεκριμένα κατά το στάδιο ανανέωσης της περιβαλλοντικής αδειοδότησης των ίδιων έργων. Τούτο ωστόσο, επιτρέπει τόσο την ολοκλήρωση της αδειοδότησης των έργων αυτών όσο και τη λειτουργία τους για μεγάλο χρονικό διάστημα με βάση την προϊσχύουσα οικολογική παροχή του 30%, σε ευθεία αντίθεση με τα καθοριζόμενα από τα Σχέδια Διαχείρισης αλλά και από την ΟΠΥ 2000 και παρότι στα ίδια Σχέδια ορίζεται ρητά πως έργα που δεν πληρούν τις επιπλέον αυτές απαιτήσεις «…θεωρείται ότι δεν συνάδουν με την Οδηγία 2000/60 και απορρίπτονται» (βλ. παρ. 5.2 «Παραδοτέου 12»).
Έχοντας υπόψη ότι και με βάση τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, (Υπόθεση C‑43/10 – Αχελώου), αποτελεί για τη χώρα μας υποχρέωση η εφαρμογή των Σχεδίων Διαχείρισης, ακόμη και για εγκεκριμένα έργα. Πιο συγκεκριμένα ορίζεται ότι: «46. …….οι ελληνικές αρχές υποχρεούνται, από το τέλος του 2009, να εφαρμόζουν το άρθρο 4 της οδηγίας – πλαισίου για τα ύδατα, δηλαδή πρέπει να εξετάζουν αν ήδη εγκεκριμένα μέτρα, ………………μπορούν, υπό το πρίσμα των περιβαλλοντικών σκοπών, να εκτελεσθούν περαιτέρω ή πρέπει να τροποποιηθούν και ενδεχομένως ακόμη και να εγκαταλειφθούν.»
Κατόπιν των ανωτέρω ερωτάται ο κος Υπουργός :
- Θα επανεξετάσει η ελληνική πολιτεία το καθεστώς των «αδειών χρήσης νερού», που χορηγεί σε ιδιώτες επενδυτές ΜΥΗΕ, και οι οποίες οδηγούν σε ιδιωτικοποίηση του φυσικού και δημόσιου αγαθού του νερού, γεγονός που αναμφίβολα θα επιφέρει και εμπόδια στην ανάπτυξη της υπαίθρου και στην παραγωγική ανασυγκρότηση της Χώρας, που αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της σημερινής κυβέρνησης;
- Θα επανεξετάσει η πολιτεία τις μέχρι σήμερα περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις για τα προωθούμενα στον νομό Καρδίτσας (αλλά και αλλού) έργα ΜΥΗΕ, που εκδόθηκαν μετά την 22-12-2009 και χωρίς τη θέσπιση σχεδίων διαχείρισης υδάτων, κατά παράβαση της ΟΠΥ 2000 και του εφαρμοστικού αυτής νόμου και σε αντίθεση με την νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, προκειμένου τα έργα αυτά να συμμορφωθούν με το εγκεκριμένο σχέδιο διαχείρισης υδάτων;
- Θα επιτραπεί η συνέχεια της αδειοδότησης και η υλοποίηση των προωθούμενων στο νομό Καρδίτσας έργων ΜΥΗΕ, χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστική διαβούλευση με τους κατοίκους;
- Θα συνεχιστεί η αδειοδότηση και η υλοποίηση των σχεδιαζόμενων στο νομό Καρδίτσας (αλλά και αλλού) έργων ΜΥΗΕ, χωρίς να επανεξεταστεί αρμοδίως και κατά το νόμο η ισχύς των αδειών παραγωγής ενέργειας, που έχουν εκδοθεί από τη ΡΑΕ και που–με βάση το ν. 3468/06, όπως σήμερα ισχύει-έχουν λήξει και έπρεπε από καιρό να έχει ξεκινήσει διαδικασία ανάκλησής τους;
- Θα συνεχιστεί η αδειοδότηση και η υλοποίηση των σχεδιαζόμενων στο νομό Καρδίτσας έργων ΜΥΗΕ, χωρίς να ελεγχθεί και να επικαιροποιηθεί το περιεχόμενο των αντίστοιχων περιβαλλοντικών μελετών, λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν χρησιμοποιηθεί στις μελέτες αυτές μη έγκυρα και μη επικαιροποιημένα υδρολογικά στοιχεία, καθώς και υδρολογικά στοιχεία από άλλες περιοχές;
- Θα επιτρέψει η πολιτεία, παρόλα τα παραπάνω, τη χρηματοδότηση από το πακέτο Γιούνκερ των σχεδιαζόμενων στο νομό Καρδίτσας έργων ΜΥΗΕ, χωρίς έστω να τεθούν συγκεκριμένοι όροι/κανόνες, για προηγούμενη πλήρη συμμόρφωσή τους με όσα η σχετική νομοθεσία, ελληνική και ευρωπαϊκή, ορίζει, ιδιαίτερα μάλιστα, αν λάβουμε υπόψη μας ότι η επιδιωκόμενη για τη Χώρα μας αναλογία εγκατεστημένης ισχύος από τεχνολογία ΜΥΗΕ ανέρχεται στα 350MW έως το 2020 ενώ ήδη τον Ιούνιο του 2014 είχαν άδεια παραγωγής 964 MW ΜΥΗΕ και ήταν σε λειτουργία 220 ΜW, γεγονός που επιτρέπει, πιστεύουμε, στη χώρα μας να επιδιώξει το επιδιωκόμενο όριο με εκσυγχρονισμό των ήδη λειτουργούντων παλαιότερων ΜΥΗΕ, πρακτική που και στις χώρες της ΕΕ ακολουθείται, αποφεύγοντας την αλόγιστη αδειοδότηση νέων και τη στοχοποίηση κάθε ορεινού ποταμού και ρέματος;
Ο ερωτών Βουλευτής
Σπυρίδων Λάππας
