Ο Σεπτέμβρης έχει καθιερωθεί από Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως ο Παγκόσμιος μήνας της νόσου Alzheimer. Σε συνεργασία με την Παγκόσμια Εταιρεία Νόσου Alzheimer(ADI) κάθε χρόνο οργανώνεται ενημερωτική εκστρατεία με την οποία επιδιώκεται να ευαισθητοποιηθούν όλο και περισσότεροι πολίτες σχετικά με τη νόσο και να ενδυναμωθούν οι προσπάθειες για την άρση του στίγματος των ασθενών και των οικογενειών τους.
Το μήνυμα και της φετινής εκστρατείας είναι «Μη με ξεχνάς» (Remember Me) θέλοντας να ενθαρρύνει τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να μάθουν να εντοπίζουν τα σημάδια της άνοιας αλλά και να μην ξεχνούν τους αγαπημένους τους που ζουν με άνοια ή απεβίωσαν λόγω της νόσου.
Άνοια είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μία κατάσταση η οποία με την πάροδο του χρόνου προκαλεί φθορά σε μία σειρά λειτουργιών του εγκεφάλου όπως τη μνήμη, τη σκέψη, το λόγο, τον προγραμματισμό, την ικανότητα αναγνώρισης και την προσωπικότητα. Η νόσος Alzheimer ανήκει στις εκφυλιστικές νόσους του κεντρικού νευρικού συστήματος που εμφανίζονται κατά την τρίτη ηλικία και ευθύνεται για το 50-60% των περιπτώσεων άνοιας. Άλλοι τύποι άνοιας είναι η αγγειακή άνοια, η άνοια με σωμάτια Lewy και η μετωποκροταφική άνοια.
Τα βασικά χαρακτηριστικά της άνοιας είναι:
1. Απώλεια μνήμης
2. Δυσκολία στην εκτέλεση συνηθισμένων πράξεων
3. Δυσκολία στην κρίση
4. Αποπροσανατολισμός σε τόπο και χρόνο
5. Δυσκολία στη χρήση γλώσσας
6. Δυσκολίες με την αφαιρετική και προσθετική σκέψη
7. Απώλειες αντικειμένων
8. Αλλαγές στη διάθεση
9. Αλλαγές στην προσωπικότητα
10. Απώλεια πρωτοβουλίας
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, στις μέρες μας εκτιμάται παγκοσμίως ότι υπάρχουν 47 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν με άνοια, αριθμός που θα αυξηθεί δραματικά στο μέλλον λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 200.000 άτομα με άνοια και ο αριθμός αυτός αναμένεται μέχρι το 2050 να ξεπεράσει τις 600.000.
Η άνοια προκαλεί υψηλή υγειονομική δαπάνη λόγω των αυξημένων αναγκών για θεραπευτική αγωγή και φροντίδα των πασχόντων αλλά και λόγω της υποστήριξης των φροντιστών. Υπολογίζεται πως το ετήσιο κόστος της άνοιας για το 2010 παγκοσμίως ανήλθε στα 604 δις δολάρια και στην Ευρώπη ξεπέρασε τα 170 δις ευρώ. Το ετήσιο κόστος της άνοιας στην Ελλάδα πλησιάζει τα 3 δις ευρώ σύμφωνα με την Εταιρεία Νόσου Alzheimer και συναφών διαταραχών Αθηνών.
Όσον αφορά τη νόσο Alzheimer, οι αιτίες δεν είναι συνολικά γνωστές. Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου που έχουν διαπιστωθεί είναι η γενετική προδιάθεση και η αύξηση της ηλικίας, παράγοντες μη τροποποιήσιμοι. Η αυστηρά κληρονομική μορφή της νόσου είναι σπάνια, αφορά σε λιγότερο από 1% των πασχόντων και εμφανίζεται σε ηλικίες κάτω των 65 ετών. Ωστόσο, υπάρχουν και τροποποιήσιμοι παράγοντες όπως είναι οι καρδιαγγειακοί παράγοντες, το κάπνισμα, οι κακώσεις της κεφαλής, η κατάθλιψη, διάφορα φάρμακα (οιστρογόνα, αντιυπερτασικά, αντιλιπιδαιμικά, αντιφλεγμονώδη κα), οι παράγοντες που επηρεάζουν τα νοητικά αποθέματα (IQ, εκπαίδευση, επάγγελμα, πνευματικές, κοινωνικές δραστηριότητες, φυσική άσκηση κα) και οι διατροφικοί παράγοντες. Για το λόγο αυτό οι πολιτικές δημόσιας υγείας ενθαρρύνουν τα άτομα μέσης ηλικίας να διακόπτουν το κάπνισμα, να ασκούνται σωματικά, να ακολουθούν διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και ψάρια (μεσογειακή δίαιτα), να ελέγχουν την παχυσαρκία, τον σακχαρώδη διαβήτη και την υπέρταση και να αποφεύγουν την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Η νόσος Alzheimer είναι μη αναστρέψιμη και εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς σε βάθος χρόνου. Τα διαθέσιμα φάρμακα ανακουφίζουν τα συμπτώματα της νόσου, χωρίς να αποτελούν ριζική θεραπεία. Οι μη φαρμακευτικές θεραπείες (νοητική ενδυνάμωση, εργοθεραπεία, θεραπείες τέχνης κτλ) βοηθούν σημαντικά στην καλύτερη εξέλιξη όλων των μορφών άνοιας. Οι οργανώσεις Alzheimer διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη συνολική διαχείριση της νόσου, παγκοσμίως και στην Ελλάδα, προσφέροντας μη φαρμακευτικές θεραπείες στους ασθενείς και υποστήριξη στις οικογένειές τους.
Μία σημαντική παράμετρος που αποτελεί και το «αόρατο» κόστος της νόσου αφορά στην επιβάρυνση των οικογενειακών φροντιστών. Οι αυξημένες απαιτήσεις φροντίδας των ανοϊκών ασθενών επιδρούν στην υγεία των φροντιστών (ψυχική, σωματική), επηρεάζουν τη συμμετοχή τους σε επαγγελματικές και κοινωνικές δραστηριότητες, περιορίζουν τον ελεύθερο χρόνο τους, κλονίζουν την κοινωνική τους θέση και απειλούν την οικονομική τους ασφάλεια. Η αναγνώριση και η ανακούφιση του φορτίου των φροντιστών αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της αποτελεσματικής αντιμετώπισης της νόσου.
Στα πλαίσια της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης των πολιτών για την άνοια, το Γενικό Νοσοκομείο Καρδίτσας πρόκειται να διοργανώσει ενημερωτικές δράσεις. Οι δράσεις αυτές θα πραγματοποιηθούν από το επιστημονικό προσωπικό του Νοσοκομείου και θα ανακοινωθούν στα ΜΜΕ.
