Η αξία και τα διαχρονικά μηνύματα του φιλελληνισμού αναδείχτηκαν κατά τη διάρκεια της σχετικής ημερίδας που πραγματοποιήθηκε το πρωί του Σαββάτου 17 Ιουνίου, στο ξενοδοχείο Άρνη, στο πλαίσιο της 50ης Διεθνούς Γιορτής Πολιτισμού «Καραϊσκάκεια» που οργανώνει η Ένωση Πολιτιστικών Συλλόγων Νομού Καρδίτσας.
Θέμα της ημερίδας ήταν «Ο Φιλελληνισμός και οι αγώνες των Ελλήνων», όπως είναι και ο τίτλος της Έκθεσης της Βιβλιοθήκης της Βουλής που εγκαινιάστηκε με πολύ μεγάλη επιτυχία και με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου το απόγευμα της Παρασκευής 16 Ιουνίου στη Δημοτική Πινακοθήκη Καρδίτσας.
Το πρόγραμμα της ημερίδας ξεκίνησε με τους χαιρετισμούς του πρώην Προέδρου της Βουλής κ. Δημήτρη Σιούφα, της βουλευτή Καρδίτσας κ. Παναγιώτας Βράντζα, του Αντιδημάρχου Καρδίτσας κ. Γιάννη Σβάρνα, του Προέδρου της Ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων Κ. Μανώλη Στεργιόπουλου και εκπροσώπου του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων.
Ακολούθησαν οι ομιλίες της Δρ. Λουκίας Δρούλια, ομότιμης Διευθύντριας Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, με θέμα «Η αναβίωση του ελληνικού ιδεώδους και ο φιλελληνισμός: μία περιδιάβαση», και της Δρ. Αλεξάνδρας Σφοίνη, εντεταλμένης ερευνήτριας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, με θέμα «Η εικόνα των Ελλήνων στα φιλελληνικά φυλλάδια κατά την Ελληνική Επανάσταση».
Περίληψη:
Στις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αι. και τις πρώτες του 19ου, τα χρόνια της πνευματικής και οικονομικής ‘προετοιμασίας’ των νέων Ελλήνων και της στροφής του δυτικού ενδιαφέροντος, δημιουργήθηκε το ρεύμα που μπορεί ν’ αποκληθεί περίοδος του ‘προ-φιλελληνισμού’ ή ‘πρώιμου’ φιλελληνισμού. Στην εποχή αυτή η Eλλάδα ουτοπία, η Eλλάδα πραγματικότητα αναδύονται στο φαντασιακό των ανθρώπων μέσα από τις κλασικές σπουδές και τον περιηγητισμό. Στον φθίνοντα 18ο αιώνα η Eυρώπη θα επικοινωνήσει με την ελληνική αρχαιότητα μέσα από μυθιστορηματικά έργα του Chr.M. Wieland, του Fr. Hölderlin και του abbé Barthélemy, αρχαιολογικά του J. J. Winckelmann, φιλοσοφικά του F. A. Wolf και του Wilhelm von Humbold, το ποιητικό έργο του Byron και το ταξιδιωτικό του Chateaubriand.
Η έκρηξη της Eλληνικής επανάστασης ξεσήκωσε την ευαίσθητη, τη ριζοσπαστική, τη φιλελεύθερη, τη φιλεύσπλαχνη και θρησκευόμενη, κοινή γνώμη και προβλημάτισε τις κυβερνήσεις. Xωρίς την πράξη αυτή, την πολιτική, δύσκολα θα μπορούσε ο «ελληνισμός», -η αρχαιολατρία, ο νεοουμανισμός, ο νεοκλασικισμός-, να μετεξελιχθεί σε δυναμικό φιλελληνικό κίνημα, ένα πολυσύνθετο στην έκφρασή του πολιτισμικό, πολιτικό και στρατιωτικό φαινόμενο, τον «φιλελληνισμό», που ταυτίστηκε τότε με το φιλελεύθερο και το ρομαντικό κίνημα – και, ακόμα ακόμα, με τον βυρωνισμό. «Πράξη» άλλωστε ήταν η προσωπική παρουσία του Byron στο Mεσολόγγι και ο θάνατός του εκεί το 1824 που δημιούργησε έναν μύθο γύρω από το πρόσωπό του καθρεφτίζοντας τη συμπαράσταση όλου του δυτικού κόσμου. Στη βιβλιογραφία εμφανίστηκαν φυλλάδια που εξέφραζαν την υποστήριξή τους στον ελληνικό Αγώνα επωνύμων συγγραφέων, όπως οι Krug, Pradt και Benjamin Constant, καθώς και ρομαντικοί ποιητές, όπως οι Shelley, Chateaubriand, Lamartine και Hugo, αλλά και πολλοί ελάσσονες ή ανώνυμοι. Ιδρύθηκαν πλήθος επιτροπές συμπαράστασης, ενώ στον στρατιωτικό τομέα προσέδραμαν στον ελληνικό αγώνα πολλοί Eυρωπαίοι και Αμερικανοί πρόθυμοι να πολεμήσουν στο πλευρό των Eλλήνων, οι στρατολογημένοι ή μη ‘εθελοντές’.
Tέλος, η ναυμαχία του Nαυαρίνου τον Oκτώβριο 1827, ηθελημένη ή συμπτωματική, θεωρήθηκε η κορυφαία εκδήλωση φιλελληνικής συμπαράστασης, που έδωσε άλλωστε την θετική τροπή στον φθίνοντα και εξαντλημένο πια επίμονο ελληνικό Aγώνα της Aνεξαρτησίας. Στα χρόνια που ακολούθησαν, όταν τερματίστηκαν οι πολεμικές πράξεις, ο φιλελληνισμός χάνει πλέον την αρχική του ορμή, καταλαγιάζει. Παρ’ όλα αυτά θα μπορούσε να λεχθεί ότι ο φιλελληνισμός του 1821 άφησε τα ίχνη του στη διεθνή κοινή συνείδηση.
