Εκδηλώσεις στη μνήμη των υπερχιλίων νεκρών της Ιταλικής Μεραρχίας Pinerolo, που έχασαν την ζωή τους στη Νεράϊδα Νεβρόπολης Αγράφων, λόγω κακουχιών κατά το διάστημα Σεπτεμβρίου 1943-Δεκεμβρίου 1944 διοργανώνονται το Σάββατο 20 Απριλίου, ώρα 6.00 μ.μ. στη Δημοτική Πινακοθήκη Καρδίτσας και την Κυριακή 21 Απριλίου, ώρα 11.00 π.μ., στο Μνημείο Πινερόλο · Είσοδο Οικισμού Νεράιδας του Δήμου Λίμνης Πλαστήρα από την Ένωση Αγραφιώτικων Χωριών με την υποστήριξη της Περιφέρειας Θεσσαλίας – Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας και του Δήμου Καρδίτσας.
Το πρόγραμμα
Το πλήρες πρόγραμμα των εκδηλώσεων έχει ως εξής:
Σάββατο 20 Απριλίου · Ώρα 6.00 μ.μ. Δημοτική Πινακοθήκη Καρδίτσα
- 6.00 μ.μ. Προσέλευση – Προσφώνηση – Χαιρετισμοί
- 6.15 μ.μ. Σύντομη αναφορά στο ιστορικό Εθνικής Αντίστασης στ’ Άγραφα 1943-44 και η παρουσία των ανδρών της Ιταλικής Μεραρχίας Pinerolo στ’ Άγραφα, από τον Βασίλη Τσαντήλα.
- 6.20 μ.μ. Ο διασωθείς από τους Γερμανούς Βίκτωρ Βενουζίου, θ’ αναφερθεί στη διάσωση της Εβραϊκής Κοινότητας της Καρδίτσας, στο Μαστρογιάννι και τα χωριά των Αγράφων το 1943-44.
- 6.40 μ.μ. Ομιλητής ο συγγραφέας και ερευνητής κ. Αλεξάνδρου Χαράλαμπος με θέμα: “Η τραγωδία της Μεραρχίας Pinerolo και η παρουσίαση ανέκδοτων ιστορικών ντοκουμέντων από τα αρχεία Γερμανίας, Αγγλίας, Ιταλίας κατά την παραμονή της στην Νεβρόπολη Αγράφων”.
- 7.15μ.μ. Παρουσίαση φωτογραφικής έκθεσης για την Μεραρχία Pinerolo.
- Επίσημο δείπνο προς τιμήν της Ιταλικής Αντιπροσωπείας.
Κυριακή 21 Απριλίου · Ώρα 11.00 π.μ. Μνημείο Πινερόλο · Είσοδο Οικισμού Νεράιδας του Δήμου Λίμνης Πλαστήρα
- Επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των υπερχιλίων νεκρών της Μεραρχίας Pinerolo
- Κατάθεση στεφάνων από:
– Εκπρόσωπο Ιταλικής Πρεσβείας
– Εκπροσώπους Συμμαχικών Δυνάμεων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, Ηνωμένο Βασίλειο, Ρωσία, ΗΠΑ, Γαλλία
– Εκπρόσωπο Ελληνικού Στρατού
– Διοργανωτές
- Ανάκρουση Εθνικών Ύμνων Ιταλίας και Ελλάδας
- Ενός λεπτού σιγή
- Απόδοση τιμών από άγημα Στρατού – Φιλαρμονική Δήμου Καρδίτσας
- Παραδοσιακοί χοροί
Σύντομο ιστορικό της Μεραρχίας “Pinerolo”
Το 1943 η Ιταλία συνθηκολογεί με τους συμμάχους. Οι διάσπαρτες Ιταλικές δυνάμεις συνεργάτες των Γερμανών, βρέθηκαν στο δίλημμα τι να κάνουν. Στην Κεφαλονιά αντιστάθηκαν στους Γερμανούς και σχεδόν εκτελέστηκαν στο σύνολο τους.
Η Μεραρχία «Pinerolo», της Θεσσαλίας με 12.000 άνδρες δύναμη και πλήρως εξοπλισμένη, με Διοικητή τον Στρατηγό Infante, μετά από διαβουλεύσεις με την ηγεσία της Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης του Ε.Α.Μ., αποφάσισε να προσχωρήσει στους ‘Ελληνες από το να παραδοθεί στους Γερμανούς με αβέβαιο το μέλλον, αφού θα πρεπε να συνεχίζει να μάχεται ή θα κατέληγε στα στρατόπεδα αιχμαλωσίας της Γερμανίας.
Η προσχώρηση της Μεραρχίας «Pinerolo» στις δυνάμεις του Ε.Α.Μ., προσέδωσε μεγάλη δύναμη, αφού όλος ο εξοπλισμός της Ιταλικής μονάδας πέρασε στα χέρια των μαχόμενων Ελλήνων καθώς και η μονάδα ιππικού της Αόστης, από την οποία συγκροτήθηκε η θρυλική ταξιαρχία ιππικού του Θεσσαλικού Κάμπου.
Η Μεραρχία, στρατοπέδευσε στον οικισμό της Νεράιδας (ύψος 1200μ) πάνω από το οροπέδιο της Νεβρόπολης όπου λειτουργούσε το πρώτο αντάρτικο αεροδρόμιο στην κατεχόμενη Ευρώπη (σήμερα Λίμνη Πλαστήρα). Η απουσία καταλυμάτων, ο σκληρός Χειμώνας και η αδυναμία τροφοδοσίας των ανδρών της Μεραρχίας, επέφεραν αρκετές απώλειες. Στο νεκροταφείο που είχαν οι Ιταλοί, ανάρτησαν πινακίδα όπου ανεγράφετο « Νεκροταφείο υπερχιλίων Ιταλών».
Οι Ελληνικές δυνάμεις, αντιστάθηκαν στους Γερμανούς κατά την επίθεση τους στη Νεβρόπολη (27-29 Νοεμβρίου 1943) και προστάτευσαν τους Ιταλούς της «Pinerolo», τους οποίους στη συνέχεια διαμοίρασαν σε οικογένειες των κατοίκων της περιοχής Αγράφων για καλύτερες συνθήκες επιβίωσης.
Μετά την απελευθέρωση, ένα καράβι που μετέφερε άνδρες της «Pinerolo» στην Ιταλία, τορπιλίστηκε έξω από την Κέρκυρα και χάθηκαν αρκετοί Ιταλοί.
Στον χώρο του Νεκροταφείου των Ιταλών, δεν υπάρχει τίποτα σήμερα που να θυμίζει αυτά τα γεγονότα. Το 1956, η Ιταλική Κυβέρνηση έκανε την αποκομιδή των οστών, χωρίς κάποιος φορέας Ελλάδας ή της Ιταλίας να κατασκευάσει κάτι στη μνήμη των νεκρών Ιταλών. Η Ένωση Αγραφιώτικων χωριών ν. Καρδίτσας, που ανέδειξε το γεγονός, ανέλαβε την πρωτοβουλία για την ανέγερση ενός μνημείου για τους νεκρούς Ιταλούς της Μεραρχίας «Pinerolo».To μνημείο ανεγέρθηκε τελικά το 2009, χάρις στην αμέριστη βοήθεια των Δήμων Νεβρόπολης Αγράφων και Ιτάμου, ως ελάχιστο δείγμα σεβασμού στη μνήμη των νεκρών Ιταλών και της ισχυρής Ελληνοϊταλικής φιλίας και συνεργασίας των λαών μας και κάθε χρόνο διοργανώνεται σεμνή εκδήλωση από την Ένωση Αγραφιώτικων Χωριών Ν. Καρδίτσας.
