Ο 5ος π.Χ. αιώνας είναι «ο χρυσούς αιών του Περικλέους». Ήταν ο αιώνας που η αρχαία Αθήνα μεγαλούργησε σε όλους τους τομείς και ανέπτυξε πολιτισμό, που σήμερα προκαλεί τόσο μεγάλο θαυμασμό, που πολλοί λένε ότι οι άνθρωποι εκείνοι ήταν εξωγήινοι. Εξωγήινοι δεν ήταν, αλλά είχαν την τύχη να τους κυβερνά ο καλύτερος πολιτικός άνδρας όλων των αιώνων, ο Περικλής. Δεν ήταν πλούσιος ούτε φτωχός, είχε περιουσία που μπορούσε να ζήσει αξιοπρεπώς. Είχε τη δυνατότητα να γίνει πλούσιος, αφού διαχειρίζονταν τεράστια χρηματικά ποσά της πόλης-κράτους του. Όμως δεν τον ενδιέφεραν τα χρήματα. Κατά τον ιστορικό Θουκυδίδη είχε ένα από τα μεγαλύτερα χαρίσματα του πολιτικού, ήταν ο κατ’ εξοχήν αδωροτατος, δεν ήταν επίορκος, δεν «λαδώνονταν» με τίποτα, θα λέγαμε σήμερα.
Ο Περικλής επέβαλε την αξιοκρατια και την ισοπολιτεια και διαμόρφωσε μία θαυμαστή πολιτεία, θεσπίζοντας νόμους και μέτρα που είχαν σαν αποτέλεσμα να δημιουργήσουν πολίτες πρότυπα. Οι αρχαίοι υποστήριζαν: «το της πόλεως όλης ήθος τοις άρχουσι ομοιούται», δηλαδή ο χαρακτήρας όλων των πολιτών διαμορφώνεται από τους άρχοντες. Όμως πολλοί σήμερα λένε το ακριβώς αντίθετο: «τέτοιος λαός είμαστε, τέτοιους πολιτικούς έχουμε». Παράδοξο θα ήταν ο λαός να διαμορφώνει τον χαρακτήρα του άρχοντα, τότε τι άρχοντας-καθοδηγητής θα ήταν;
Το «ρουσφέτι» είναι η κατάρα του ελληνισμού, το κατάλοιπο της τουρκοκρατίας. Παιδιά «αστέρια» με πτυχία και μεταπτυχιακά ξενιτεύονται και κοσμούν περιφανείς θέσεις του εξωτερικού, ενώ οι επιτήδειοι με μέσον διορίζονται στις καλύτερες θέσεις.
Με την ευκαιρία, παραθέτω μερικά σχετικά αποσπάσματα αρχαίων συγγραφέων.
- «Χρώμεθα γαρ πολιτεία ου ζηλούση τους των πέλας νόμους, παράδειγμα δε
μάλλον αυτοί όντες τισίν ή μιμούμενοι ετέρους. Και όνομα μεν της πολιτείας δια το μη ες ολίγους αλλ’ ες πλείονας οικείν δημοκρατία κέκληται. μέτεστι δε κατά μεν τους νόμους προς τα ίδια διάφορα πάσι το ίσον, κατά δε την αξίωσιν, ως έκαστος εν τω ευδοκιμεί, ουκ από μέρους το πλέον ες τα κοινά ή απ’ αρετής προτιμάται, ουδ’ αυ κατά πενίαν, έχων γε τι αγαθόν δράσαι την πόλιν, αξιώματος αφανεία κακώλυται».
= Έχουμε πολίτευμα που δε ζηλεύει τους νόμους των άλλων, αλλ’ όμως περισσότερο εμείς οι ίδιοι είμαστε υπόδειγμα σε μερικούς παρά μιμητές άλλων. Το όνομα μεν του πολιτεύματος καλείται δημοκρατία, γιατί κυβερνούν οι πολλοί και όχι οι λίγοι. Και όλοι έχουν τα ίδια δικαιώματα απέναντι στους νόμους για τις ιδιωτικές τους διαφορές, όμως για την προσωπική τους επιβολή, όπως ο καθένας ξεχωρίζει σε κάτι, προτιμάται πιο πολύ στα δημόσια αξιώματα, εξ αιτίας της ικανότητας, παρά εμποδίζεται εξ αιτίας της κοινωνικής του τάξης, ούτε πάλι εξ αιτίας της φτώχειας του, εάν βέβαια μπορεί να προσφέρει κάτι καλό στην πόλη.
Θουκυδιδη Ιστορία, βιβλίο Β΄ παράγραφος 37
- «Εγκρατές της πόλεως τα πολλά το πλήθος, τας δε αρχάς δίδωσι και κράτος τοις
αεί δόξασιν αρίστοις είναι, και ούτε ασθενεία ούτε πενία ούτε αγνωσία πατέρων απελήλαται ουδείς ουδέ τοις εναντίοις τετίμηται, ώσπερ εν άλλαις πόλεσιν, αλλά εις όρος, ο δόξας σοφός ή αγαθός είναι κρατεί και άρχει».
=Ως επί το πλείστον ο λαός είναι κυρίαρχος της πόλεως, τα δε αξιώματα και τη δύναμη δίνει σ’ εκείνους οι οποίοι φαίνονται ότι είναι άριστοι, και ούτε εξαιτίας σωματικής ασθένειας ούτε εξαιτίας της φτώχειας ούτε εξαιτίας της ασημότητας των πατέρων έχει απομακρυνθεί κανείς ούτε εξαιτίας των αντιθέτων έχει τιμηθεί, όπως ακριβώς (συμβαίνει) στις άλλες πόλεις, αλλά ένας όρος (ισχύει), εκείνος δηλαδή που φαίνεται ότι είναι σοφός ή αγαθός, εξουσιάζει και άρχει.
Πλατωνα Μενέξενος, 238, C-D (8)
Έγραψα το άρθρο με αφορμή την κωμωδία μου «Του χωριού το Κοινοβούλιο», έργο με στοιχεία επίκαιρης πολιτικής σάτιρας, χωρίς ακρότητες, που σκορπούν άφθονο και αβίαστο γέλιο, σε σκηνικά Πιπίνας Μπατζιάκα και μουσική και τραγούδια του συνθέτη Χρήστου Νικολόπουλου, συνεργάτη μου στο τραγούδι.
