Κύριε Περιφερειάρχη, κύριε Υπουργέ Αγροτικής Ανάπτυξης, με αφορμή το ψήφισμα υπερ των κινητοποιήσεων των αγροτώναισθάνομαιότι ουσιαστικά δεν βοηθάμε αυτούς τους ανθρώπους.Ναι μεν τα διάφορα ψηφίσματα, αποτελούν ένα διαπραγματευτικό εργαλείο στα χέρια τους. Ναι μεν,οι λέξεις «άγριος» και «αγρότης» έχουν την ίδια ρίζα: «αγρός». Στους εξαγγελθέντες αγώνες τους οι αγρότεςμπορούν να πρωτοτυπούν. Να κρεμούν πανό στα στηθαία των γεφυρών που να λένε: Δεν είμαστε υποζύγια, είμαστε εργάτες της γης, κινητοποιούμαστε για τα δίκαια αιτήματά μας.Όμως,αυτά από μόνα τους αρκούν;
Επίσης, με αφορμή τις δηλώσεις του περιφερειάρχη Θεσσαλίας κ. Αγοραστού ότι: «Δεν είμαστε εδώ για τους εαυτούς μας. Είμαστε για τη νέα ευρωπαϊκή γενιά που έρχεταιβάζοντας το νου, τη λογική, την ψυχή και την καρδιά να λειτουργούν προς τη σωστή κατεύθυνση»,«Ο καλύτερος τρόπος να μιλήσει κανείς για την περιφερειακή ανάπτυξη είναι να την κάνει πράξη»και την αναγγελία λειτουργίας γραφείου στις Βρυξέλλες το επόμενο διάστημα με στόχο να αποτελέσει έναν κόμβο επικοινωνίας όλων των Θεσσαλών, των δημάρχων, αλλά και των επιχειρηματιών πάνω σε ζητήματα που αφορούν τα χρηματοδοτικά προγράμματα της Ε.Ε και τη διασύνδεση με την Θεσσαλία,
έχω να αναφέρω τα εξής:
Στη Θεσσαλία με συνολική έκταση 14 εκατομμύρια στρέμματα (10,7% της χώρας), παράγεται πάνω από το 10 % της αγροτικής παραγωγής της χώρας και το 40% της συνολικής παραγωγής βάμβακος, ενδεικτικά στοιχεία του έντονα αγροτικού χαρακτήρα της περιοχής. Παρά τις περιορισμένες ποσότητες νερού που διαθέτει η Θεσσαλία τους θερινούς μήνες, οι αρδευόμενες εκτάσεις της αυξήθηκαν κατά 250 % σε σχέση με το 1962.Στη Θεσσαλία καλλιεργούνται περίπου 5.000.000 στρέμματα, εκ των οποίων αρδεύονται τα 2.500.000. Τα 700.000 αρδεύονται από επιφανειακά νερά (28 %) και τα 1.800.0000 από υπόγεια νερά (72%) της Θεσσαλίας.
Η άρδευση είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τη γεωργία στη χώρα μας. Καμία εαρινή καλλιέργεια δεν μπορεί να αποδώσει χωρίς άρδευση. Επομένως, η σωστή χρήση του αρδευτικού νερού είναι ιδιαίτερα σημαντική.Ο άλλοτε σιτοβολώνας της χώρας, ο εύφορος θεσσαλικός κάμπος,πώς έφτασε να διψά; Γιατί,όμως,η Θεσσαλία δεν έχει νερό; Η εντατική μονοκαλλιέργεια βαμβακιού,το φαινόμενο της υπέρ-άρδευσης στον Θεσσαλικό κάμπομαζί με τηνη αλόγιστη σπατάλη του νερού «ήπιαν» έως τον πάτο τα υπόγεια νερά με συνέπεια να αδειάσει ο “υδροφόρος ορίζοντας”.
Ιδιαίτερα για τη Θεσσαλία, η απαίτηση για ορθή χρήση του νερού είναι καίρια, καθώς τα διαθέσιμα αποθέματα είναι περιορισμένα. Κυρίως γιατί ένα μεγάλο μέρος της άρδευσης γίνεται με κακή εκμετάλλευση των υπογείων υδάτων που είναι αποθέματα προηγούμενων αιώνων που εμείς εξαντλούμε σε μικρό χρονικό διάστημα. Έτσι, ο κάμπος έφτασε να διαθέτει 30.000 γεωτρήσεις και οι αγρότες να αντλούν νερό από 350,ακόμη και 800μέτρα βάθος σε σχέση με τα 35 που ήταν ο μέσος όρος το 1970. Η εξάντληση των υπογείων υδροφορέων προκαλεί πτώση της στάθμης του νερού που βρίσκεται κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Αυτό προκαλεί μακροχρόνια είσοδο θαλασσινού αλμυρού νερού, χαμηλώνει τη ποιότητα του αρδευτικού νερού και τελικά κάνει το νερό ακατάλληλο για άρδευση. Παράλληλα, τα υπόγεια νερά της Θεσσαλίας εμφανίζουν μεγάλες συγκεντρώσεις νιτρικών λόγω της υπερλίπανσης. Μεγάλες περιοχές της Θεσσαλίας απειλούνται από εκτεταμένη οικολογική καταστροφή και καταστροφή γόνιμων εδαφών.Το έλλειμμα του υπόγειου υδροφορέα της Θεσσαλίας υπολογίζεται περίπου στα 30.000 – 40.000 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Ακόμη και όλο τον Αχελώο να ρίξουμε θα θέλαμε 50-80 χρόνια για να φτάσουμε τον υπόγειο υδροφορέα στα επίπεδα της δεκαετίας του ’60.
Πλανώνται,όμως,όσοι θεωρούν ότι με την εκτροπή του Αχελώου θα λύσουν το αρδευτικό πρόβλημα της Θεσσαλίας. Μπορεί να το μετριάσουν, να το λύσουν όμως όχι. Και η αιτία είναι ο τρόπος διαχείρισης του νερού στο Θεσσαλικό κάμπο. Το αρδευτικό στη Θεσσαλία θυμίζει τρύπιο βαρέλι. Οι κυβερνώντες προσπαθούν μέσω του Αχελώου να γεμίσουν το βαρέλι με νερό. «Το νερό θα πέσει απλά στον Πηνειό και οι αγρότες με σωλήνες θα παίρνουν νερό και θα αρδεύουν όσο θέλουν». Το νερό δεν θα προλάβει να φτάσει καν στις εκβολές του Πηνειού. Εκτιμάται ότι το 40-50% του νερού με το οποίο ποτίζονται τα χωράφια χάνεται.
Επίσης, από την εκτροπή του Αχελώου θα ωφεληθούν μόνο όσοι βρίσκονται κοντά ή θα έχουν πρόσβαση με δίκτυα στον Πηνειό και τους ταμιευτήρες και κανένας άλλος!Εν προκειμένω, η πολιτική που ακολουθείται τα τελευταία χρόνια χωλαίνει. Γιατί, δεν έχει σχεδιαστεί το αρδευτικό δίκτυο που θα υποδεχθεί και θα αξιοποιήσει το νερό που θα φτάσει στη Θεσσαλία.
Οι λύσεις που έχουμε μπροστά μαςθα πρέπει να περιλαμβάνουν:
Α)Κατασκευή περιφερειακών έργων πολλαπλού σκοπούπου στόχο έχουν να επιτρέψουν την καλύτερη αξιοποίηση των επιφανειακών υδατικών πόρων και τη μερική αναστροφή του αρνητικού ισοζυγίου. Ταυτόχρονα να ξεκινήσει και μία ενημερωτική εκστρατεία για να πεισθεί ο παραγωγός για την ορθολογική διαχείριση των νερών.
Ειδικότερα:Καλύτερη διαχείριση των υδάτωντων ποταμών του Πηνειού, του Νεοχωρίτη στην Ελασσόνα,του Ενιπέα στη ΝΑ Θεσσαλία (Φάρσαλα – Αλμυρός) κ.α. με δημιουργία ταμιευτήρων που θα συγκεντρώνουν τα χειμερινά νερά σε μικρούς ή μεγάλους ταμιευτήρες και θα εμπλουτίζουν τους υπόγειους υδροφορείς.Τα παραπάνω έργα δεν επιλύουν το τεράστιο υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας, όμως, επειδή καλύπτουν ανάγκες σε συγκεκριμένες περιοχές, τις οποίες ούτως ή άλλως δεν αναμένεται να καλύψει η μεταφορά οποιασδήποτε ποσότητας από τον Αχελώο, θα συμβάλουν αποφασιστικά στην αντιμετώπιση των πιέσεων που δέχεται το υδατικό ισοζύγιο της λεκάνης.
Β) Δημιουργία κλειστών αγωγών άρδευσης και σύγχρονων μεθόδων άρδευσης
1.Η δημιουργία κλειστών αγωγών άρδευσηςπου θα ξεκινούναπό τηλίμνη Πλαστήρα, τη λίμνη Σμοκόβου, τη Μεσοχώρα, τη Συκιά και απόδιάφορους ταμιευτήρες νερού και θα φτάνουν στοχωράφι του αγρότη.
2.Αύξηση της απόδοσης της χρήσης του αρδευτικού νερού στο χωράφι. Τασυστήματα επιφανειακής άρδευσης (κατάκλιση, άρδευση με αυλάκια) όπου λιγότερο από 50% του νερού χρησιμοποιείται από τα φυτά ενώ το υπόλοιπο χάνεται, τασυστήματα καταιονισμού (τεχνητής βροχής) με μεγαλύτερη απόδοση κοντά στο 75% να αντικατασταθούν απόσυστήματα ποτίσματος με σταγόνα που έχουν το μεγαλύτερο βαθμό απόδοσης (γύρω στο 90%), και χαμηλή κατανάλωση ενέργειας.Επομένως, η σημερινή κατάσταση στη άρδευση πρέπει να αλλάξει τώρα!Και αυτό θα συμβεί, αν επιδοτηθούν γενναία η αλλαγή από τις ράμπες και τα κανόνια στην στάγδην ή υπόγεια άρδευση.
Γ)Ευρείς και γενναίουςαναδασμούςπου αφενός θα συγκεντρώνουν τις εκτάσεις των ιδιοκτητών σε μια περιοχή, αφετέρουθα πρέπει να προβλέπουντη γειτονική διανομή εκτάσεων σε ομάδες παραγωγών που επιθυμούν να συνεργαστούν, έτσι ώστε να καλλιεργούν μεγαλύτερης κλίμακας αγροτικά τεμάχια με προφανή αποτελέσματα, όπωςμείωση κόστους παραγωγής, περισσότερο ανταγωνιστικάπροϊόντα στη τοπική και διεθνή αγορά, γρηγορότερη και καλύτερη προώθηση προϊόντων,ηλεκτρονική διαχείριση και εμπορία της παραγωγής τους,κλπ.
Δ) Δημιουργία ζωνώναποκλειστικών καλλιεργειών, αμπελώνων,δενδροκαλλιεργειών που ευδοκιμούν στην περιοχή,νέων καλλιεργειών, καθώς και την ανάπτυξη καινοτόμων γεωργικών δραστηριοτήτων και
Ε) Πρόβλεψη ηλεκτροδότησης και παροχής αερίουκατά μήκος των αγωγών άρδευσης έτσι ώστε να δοθούν οι δυνατότητες να αναπτυχθούν η αγροτο-κτηνοτροφική και δασική βιομηχανία στην περιοχή (θερμοκήπια, αποξυραντήρια, μονάδες μεταποίησης αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, κτηνοτροφικές μονάδες, μονάδες εκμετάλλευσης του δασικού πλούτου, κ.α.).
ΣΤ)Μεταφορά νερού από όμορες λεκάνες απορροής που έχουν περίσσευμα νερών όπως το έργο της μεταφοράς μέρους των νερών του Άνω ρου του Αχελώου (600 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού),μια σκέψη λογική καθώς η Δυτική Ελλάδα με τις πολύ υψηλές βροχοπτώσεις έχει περίσσευμα νερών που χάνονται στο Ιόνιο. Ένα φαραωνικών διαστάσεων έργο έτοιμο σε ποσοστό 80%, που στοίχισε στον ελληνικό λαό πάνω από 600.000.000 ευρώ και θα στοιχίσει περίπου άλλα 200.000.000 ευρώ και το οποίο θα προστατεύσει τη Θεσσαλία από την ερημοποίηση – υφαλμύρωση των εδαφών της, καθώς και ολόκληρο το οικοσύστημά της που πλήττεται από την έλλειψη βροχοπτώσεων. Από την άλλη πλευρά, μπορείτε να φανταστείτε ότι, αν όλα αυτά τα χρήματα διατίθονταν για μια «Ολοκληρωμένη ανάπτυξη και βιώσιμη ανταγωνιστικότητα στον αγροτικό θεσσαλικό κάμπο»,σήμερα θα μιλούσαμε για μια άλλη αγροτική οικονομία, ίσως και να μη χρειαζόταν καθόλου η εκτροπή του Αχελώου.
Στη βάση μιας τέτοιας προοπτικής:
1ον. Η αγροτική γη της Θεσσαλίας θα αναβαθμιστεί, θα αποκτήσει μεγαλύτερη χρηματική αξία.
2ον. Το κόστος παραγωγής του αγρότη θα ελαττωθεί, διότι οι κλειστοί αγωγοί άρδευσης μέσω της κατωφερούς πίεσης, θα μεταφέρουνόλο το νερό στο χωράφι του αγρότη,με υψηλές πιέσεις, με χαμηλότερο κόστος,ακόμη και σε περιοχές που σήμερα δεν αρδεύονται.
3ον. Θα αποφέρειτεράστια οφέλη στο περιβάλλον και στον υδροφόρο ορίζοντα, αφού σήμερα μεγάλες περιοχές του κάμπου της Θεσσαλίας αρδεύονται από γεωτρήσεις .
4ον. Θα συμβάλει στηβελτίωση της ελκυστικότητας της περιοχής και στην ανάπτυξη του αγροτουρισμού.
ΚύριεΠεριφερειάρχη και κύριε Υπουργέ Αγροτικής Ανάπτυξης,καταλαβαίνετε, λοιπόν,τηναναγκαιότητατης εκπόνησης αυτής της μελέτης και τηνένταξή της στα Ευρωπαϊκά προγράμματα επιδοτήσεων. Πρόκειται για ΤΟ ΕΡΓΟπου θα αναβαθμίσει ολόκληροτοθεσσαλικόκάμπο,που θα βελτιώσει την κοινωνικοοικονομικήκατάσταση τηςπολύπαθούςΘεσσαλίας, που θα αλλάξει την μοίρα του τόπου, για το οποίο θα μας ευγνωμονούν οι επόμενες γενιές. Σε ενάντια περίπτωση,Η ΓΕΩΡΓΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΜΑΣ θα σέρνεται αναχρονιστική, επιζήμια, παραπαίουσακαι ασθμαίνουσα, παίρνοντας ανάσες οξυγόνου από τα ψίχουλα των κινητοποιήσεων. Ιδού η Ρόδος, κ.Περιφερειάρχη και κ. Υπουργέ Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ανοιχτή επιστολή του Γιάννη Ντελή στον Περιφερειάρχη Θεσσαλίας κ. Αγοραστό και στον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Βορίδη
