Η πόλη της Καρδίτσας φιλοξενεί μια σχετικά μικρή, συμπαγή και συνεκτική κοινωνία με κύριο χαρακτηριστικό τους ισχυρούς μεταξύ των κατοίκων δεσμούς. Τα πολύτιμα αυτά χαρακτηριστικά πρέπει να ενισχύονται και αυτό δε μπορεί να συμβαίνει πάντα αυτόματα, αλλά να αποτελεί προϊόν πολιτικών τοπικού επιπέδου. Οι υποδομές και η ποιότητα των δημόσιων χώρων που σφυρηλατούν την κοινωνικότητα παίζουν σημαντικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση.
Ως Δήμος οφείλουμε να στοχεύουμε σε πολιτικές που ενισχύσουν την ταυτότητα του δημότη. Χαρακτηριστικό της ταυτότητάς μας αποτελεί αναμφισβήτητα το ποδήλατο, η εκτεταμένη χρήση του οποίου απαιτεί μια σειρά κανόνων. Η συζήτηση που διεξάγεται σε παγκόσμιο επίπεδο μπορεί να συνοψιστεί στις διαφορές νοοτροπίας μεταξύ των ευρωπαϊκών πόλεων και των μεγαλουπόλεων των ΗΠΑ. Οι Αμερικάνοι, πιο προσκολλημένοι στους νόμους και τους κανόνες, ζητούν αυστηρότητα στη χρήση του ποδηλάτου, καθώς, σύμφωνα με πολλές έρευνες, οι ποδηλάτες παραβιάζουν βασικούς κανόνες οδικής συμπεριφοράς. Οι Ευρωπαίοι από την άλλη αποδέχονται τις «διευκολύνσεις» αυτές ως κάτι φυσιολογικό, ως ένα πλεονέκτημα που πρέπει να υπάρχει, ώστε να προωθηθεί η χρήση του ποδηλάτου εις βάρος των μηχανοκίνητων οχημάτων.
Η κοινωνική πτυχή της ποδηλατοκίνησης είναι σπουδαία. Ο αναβάτης του ποδηλάτου δηλώνει εξωστρέφεια, δείχνει ότι είναι ανοικτός, διαθέσιμος για επικοινωνία, διαφανής και κοινωνικός. Γίνεται μέρος της πόλης. Η ψυχολογία αυτού που έχει να αποφασίσει να βγει στο δρόμο δίχως αυτοκίνητο επηρεάζεται από τα αισθήματά του για την πόλη και τους ανθρώπους της. Ο ποδηλάτης αφήνεται στην πόλη δίχως άμυνες, ζει ελεύθερα και άνετα στο δημόσιο χώρο. Και καθώς η δημόσια διάσταση της σημερινής πόλης αποδυναμώνεται, η αστική συνείδηση χαλαρώνει και η κοινωνική συνοχή αμβλύνεται, απαιτούνται πρωτοβουλίες σε τοπικό επίπεδο, τις οποίες καλούμαστε να αναλάβουμε ως διοίκηση του Δήμου.
Η τεχνική πτυχή αποτελεί μια δύσκολη συζήτηση. Πριν από δυο εβδομάδες ένα πιτσιρίκος κινούμενος επί της Ηπείρου διέσχισε δίχως χέρια, με περισσότερα από 15 km/ώρα την Περιβίου, δίχως να αντιληφθεί την αγωνιώδη μου προσπάθεια να φρενάρω το αυτοκίνητο. Διέσχιζε κάθε σταυροδρόμι με τα χέρια στις τσέπες μέχρι να σταματήσει στην αυλή του 1ο Δημοτικού. Αντιλήφθηκα ότι η σειρά εκδηλώσεων «Ημέρες Ποδηλάτου» η οποία είχε ήδη αποφασιστεί, έπρεπε να επικεντρώσει το ενδιαφέρον της στην ασφαλή του χρήση. Ένα σοβαρό ατύχημα είναι ικανό από μόνο του να δημιουργήσει κλίμα σκεπτικισμού απέναντι στη χρήση του ποδηλάτου.
Ο ποδηλάτης έχει μια φυσική τάση να οδηγεί όσο πιο ελεύθερα γίνεται. Όταν διαπιστώνεται ότι σε ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι οδηγοί γενικά χαρακτηρίζονται από σοβαρότητα και πειθαρχία, οι ποδηλάτες συμπεριφέρονται ως παραβάτες, γίνεται φανερό ότι στην Ελλάδα το στοίχημα της ασφαλούς χρήσης είναι πολύ δύσκολο. Οι φύσει και θέσει ελεύθεροι ποδηλάτες προστίθενται σε ένα κυκλοφοριακό καθεστώς που δεν διακρίνεται για την τάξη και την πειθαρχία στους κανόνες. Απαιτείται ένα σύστημα υποδομής, αλλά και η ανάπτυξη νοοτροπίας ικανή να διαπαιδαγωγεί ποδηλάτες και λοιπούς χρήστες του δρόμου σε συνετές συμπεριφορές. Βεβαίως, είναι αδύνατο να απαιτήσουμε από τον ποδηλάτη να μη διέρχεται από πλατείες ή πεζοδρόμους, δε μπορούμε όμως να αποδεχόμαστε την παραβίαση του STOP και του κόκκινου σηματοδότη. Η λεπτή ισορροπία θα αποτελέσει το προϊόν συγκεκριμένης κουλτούρας.
Ως Δημοτική Αρχή αποφασίσαμε να προωθήσουμε την έννοια της ποδηλατοκίνησης μέσα από ένα πρίσμα ασφάλειας και σεβασμού του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Εδώ ρόλο έχουμε όλοι μας. Οι δύο Διευθύνσεις των σχολείων του Νομού μας, οι σχολικοί σύμβουλοι και ο Ποδηλατικός Όμιλος Καρδίτσας έχουν ήδη αναλάβει δράση. Οι εθελοντικές οργανώσεις, οι επαγγελματίες στο χώρο του ποδηλάτου, όλοι όσοι με ζέση αγκάλιασαν την πρωτοβουλία των εκδηλώσεων. Στόχος όλων των φορέων είναι η καθιέρωση μιας εβδομάδας ικανής να δημιουργήσει προβληματισμό επάνω στον τομέα της αστικής συνείδησης, κάτι το οποίο δεν έχει απασχολήσει όσο θα έπρεπε τον Δήμο μας.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων είναι γνωστό. Κάθε εκδήλωση έχει τον ιδιαίτερο συμβολισμό της, θα σταθώ όμως σε ένα μαζικό κάλεσμα για την ποδηλατάδα της Κυριακής. Την Κυριακή που μας έρχεται (17 Απριλίου), στις 11:00 πμ, βγαίνουμε όλοι μαζικά για μια ζωηρή βόλτα, η οποία δεν αποτελεί αγώνα. Οι μικρότεροι αναβάτες θα πρέπει να συνοδεύονται από γονείς και όλοι μας θα πρέπει να προμηθευτούμε αριθμούς, ώστε να συμμετάσχουμε στην κλήρωση με τα πλούσια δώρα, προσφορά τεσσάρων επαγγελματιών του χώρου του ποδηλάτου της πόλης μας.
Στις 11:00 το πρωί παίρνουμε το ποδήλατό μας και συγκεντρωνόμαστε στην Κεντρική Πλατεία. Στις 11:30 θα ξεκινήσουμε. Τα αισθήματα της ευεξίας, του κεφιού και της αγάπης για το αστικό, αλλά και το φυσικό περιβάλλον θα ενισχύσουν την ταυτότητα της πόλης, θα μας οδηγήσουν σε ασφαλέστερους τρόπους ποδηλατοκίνησης και θα προσφέρουν την ορμή σε όλους μας, ώστε να οργανώσουμε από την επομένη κιόλας τις εκδηλώσεις της επομένης Άνοιξης!
Άρθρο του Γιάννη Γεννάδιου, Αντιδημάρχου Διοίκησης του Δήμου Καρδίτσας
