Πινακίδες που διδάσκουν στον Δήμο Παλαμά.
Ονομασίες οδών, αιθουσών και αλσυλλίων με βάση την Τοπική Ιστορία και τα Τοπωνύμια, πρότεινε στο Δημοτικό Συμβούλιο Παλαμά, ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Οργανισμού και Δημοτικός Σύμβουλος Παλαμά κ. Απόστολος Φιρφιρής. Οι προτάσεις του έγιναν με οδηγό τη μελέτη της τοπικής ιστορίας και με σεβασμό στα ιστορικά και στα κατά παράδοση τοπωνύμια, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στο «Θάρρος».
Α. Ονομασία οδών
1. Περιμετρική οδός από το τέρμα της οδού Μακεδονίας μέχρι την επαρχιακή οδό Καρδίτσας – Παλαμά (εργοστάσιο Τσιπλάκου).
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Αλκιβιάδη Γαλανόπουλου
Πολεοδόμου – Μηχανικού
Ο Αλκιβιάδης Γαλανόπουλος Πολιτικός – Υπομηχανικός είναι αυτός που έκανε το σχέδιο της Πόλης του Παλαμά στα 1932.
Αποτύπωσε τον μέχρι τότε οικισμό, ο οποίος ήταν σε νεολιθικά πρότυπα (κλειστές γειτονιές) και χάραξε στη συνέχεια το θαυμάσιο Ιπποδάμειο ρυμοτομικό σχέδιο της Πόλης μας, με μεγάλες μελλοντικές προοπτικές.
Ιστορικές πηγές:
1)Αρχείο Τοπογραφικής Υπηρεσίας Καρδίτσας, Αρχείο Δ/νσης Γεωργίας Ν. Καρδίτσας, Αρχείο Τεχνικής Υπηρεσίας Δήμου Παλαμά.
2) Κωνσταντίνα Απ. Φιρφιρή:
Η Πολεοδομική εξέλιξη της πόλης του Παλαμά
2. Περιμετρική οδός από επαρχιακή οδό Παλαμά – Καρδίτσας
(παραπλεύρως Αθλητικού Κέντρου Δήμου Παλαμά, πρ. Εθνικού Σταδίου Παλαμά, μέχρι την είσοδο του Γενικού Λυκείου Παλαμά).
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Σταδίου
Με την ονομασία Στάδιο
α) Τιμάται ο παρακείμενος αθλητικός χώρος του Αθλητικού Κέντρου του Δήμου, ο οποίος είναι γνωστός και έμεινε στη μνήμη του κόσμου ως Εθνικό Στάδιο Παλαμά.
β) Το Στάδιο είναι αθλητικός χώρος στην Αρχαία Ελλάδα σε σχήμα σφενδόνης, ο οποίος καθιερώθηκε στα ιστορικά χρόνια. Το μήκος των αρχαίων Σταδίων ήταν 600 πόδια. Τα πόδια δεν είναι ίδια, και ως εκ τούτου τα αρχαία Στάδια δεν είχαν το ίδιο μήκος. Το Στάδιο της Ολυμπίας είχε 192.27 μέτρα.
γ) Στάδιος δρόμος ή αγώνισμα Σταδίου. Στο αγώνισμα αυτό οι αθλητές έτρεχαν το Στάδιο από τη μία άκρη μέχρι την άλλη διανύοντας την απόσταση των 600 ποδιών. Η μεγάλη σπουδαιότητα που έδιναν οι Έλληνες στο αγώνισμα του δρόμου (στάδιον) φαίνεται απ’ το γεγονός ότι ο νικητής του Στάδιου δρόμου (Σταδιονίκης) έδινε το όνομά του στους Ολυμπιακούς αγώνες που συμμετείχε.
Ιστορικές πηγές
1) Ευαγγέλου Παυλίνη: Ιστορία της Γυμναστικής
2) Ιωάννη Χρυσάφη: Η Γυμναστική των Αρχαίων
3) Εκδοτική Αθηνών ( Ν. Γιαλούρης, Μ. Ανδρόνικος Ι.Θ. Κακριδής, Κ. Παλαιολόγος κ.α. ):
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
4) Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων
Οργανωτική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων: ΑΘΗΝΑ 2004
Ολυμπιακοι Αγώνες – Αναφορές – Προσεγγίσεις
5) Μπακαλάκου – Διδαγγέλου Βαΐα:
Ολυμπιακοί Αγώνες 776 π.Χ. – 2004 μ.Χ.
Μια διαδρομή τριών χιλιάδων χρόνων
3. Περιμετρικός από οδό Ακρίτα (παραπλεύρως του Δημοτικού Αθλητικού Άλσους «ΤΙΤΑΝΙΟ»), μέχρι την οδό Νασιοπούλου (απέναντι από το Γενικό Λύκειο).
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Παναγιώτη Παλαμά
Διδασκάλου του Γένους
Ο Μεγάλος Διδάσκαλος του Γένους Παναγιώτης Παλαμάς γεννήθηκε στον Παλαμά, στην Πόλη μας το 1722 και μετοίκησε στο Μεσολόγγι όπου και εγκαταστάθηκε ιδρύοντας την Παλαμαία ή Παλαμαϊκή Σχολή. Πλήθος πηγών επιβεβαιώνουν την καταγωγή του και τον τόπο γεννήσεως του. Το όνομα Παλαμάς είναι δηλωτικό καταγωγής όπως συνηθιζόταν την εποχή εκείνη. Να μερικά παραδείγματα: Κοσμάς Αιτωλός, Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός, Μεθόδιος Ανθρακίτης, Αθανάσιος ο Πάριος κ.α. Από τις σπουδαιότερες πηγές είναι αυτή της εγκυκλοπαίδειας Πυρσός, η οποία στο λήμμα Μεσολόγγι που υπογράφει ο Χρ. Γ. Ευαγγελάτος, έγκριτος νομικός, θεολόγος, τέως βουλευτής και υφυπουργός, γενικός γραμματέας της Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος, δημοσιογράφος και εκδότης εφημερίδος και τρεις φορές εκλεγμένος Δήμαρχος Μεσολογγίου, ο οποίος ανάμεσα σε άλλα αναφέρει τα εξής:
«…Κατά την εποχήν της τουρκοκρατίας το Μεσολόγγιον απέβη εν εκ των πνευματικών κέντρων του υποδούλου έθνους χάρις εις την εν αυτώ ακμάζουσαν Παλαμαϊκήν Ακαδημίαν ( ή Μεσολογγιάδα σχολήν ), την οποίαν ίδρυσε κατά το 1760 ο Παν. Παλαμάς εκ του Παλαμά της Θεσσαλίας μετά την διάλυσιν της Αθωνιάδος Ακαδημίας εν η εδίδασκεν».
Ο Λάμπρος Καταφυγιώτης, δικηγόρος και βουλευτής Καρδίτσας παλιότερα, που έγραψε αρκετά βιβλία αναφερόμενα στην ιστορία της περιοχής μας, βεβαιώνει ότι ο Π. Παλαμάς «κατήγετο εκ του χωρίου Παλαμά της Θεσσαλίας», ενώ σε άλλο του βιβλίο σημειώνει ότι ανάμεσα σε άλλες οικογένειες του Παλαμά «σημαίνουσα ήτο η του μεγάλου διδασκάλου του Γένους Π. Παλαμά».
Ο αείμνηστος Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφαρσάλων Ιεζεκιήλ, ένας ακαταπόνητος εργάτης του πνεύματος και καύχημα των καρδιτσιώτικων γραμμάτων, φίλος προσωπικός του Χρήστου Παλαμά, μεγαλύτερου αδερφού του Κωστή Παλαμά, έχοντας πληροφορίες όπως φαίνεται από το δισέγγονο αυτό του Π. Παλαμά γράφει:
«Η κοίτις της εγκρίτου οικογενείας, κατά την άρχουσαν γνώμην, φέρεται εκ της παλαιάς κωμοπόλεως Μεγάλο – Παλαμά της ημετέρας επαρχίας Καρδίτσης».
Ιστορική πηγή:
1) Βασίλη Ν. Μαγόπουλου
Ο Μεγάλος Διδάσκαλος του Γένους Παναγιώτης Παλαμάς ( 1722-1802 )
Ανακοίνωση στο Α΄ Ιστορικό Συνέδριο Παλαμά
4. Περιμετρική οδός από Βασ. Βουλγαροκτόνου μέχρι το τέρμα της οδού Αλεξ. Παπαδιαμάντη.
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Δημητρίου Στράτσου
Οπλαρχηγού
Ο οπλαρχηγός Δημήτριος Στράτσος ή Στράτσας από Μ. Παλαμά συμμετείχε στη Θεσσαλική Επανάσταση του 1878 με σώμα 80 οπλιτών με συναρχηγό τον Ε. Κοντό. Το σώμα του (υπό τον Δ. Στράτον και Ε. Κόντο κατά τον Μ. Σεϊζάνη) ενώθηκε πριν τη μάχη της Ματαράγκας με τις δυνάμεις του Γενικού Αρχηγού Κ. Ισχόμαχου.
Ο Παλαμιώτης οπλαρχηγός συμμετείχε και στον πόλεμο του 1897 με σώμα μαχητών. Μετά την ατυχή έκβαση του πολέμου ο Δ. Στράτσας συνελήφθη από το Ελληνικό Κράτος με την κατηγορία της ληστείας και φυλακίστηκε στις φυλακές της Αίγινας.
Ο αγωνιστής οπλαρχηγός Δημ. Στράτσος ή Στράτσας ακολούθησε μοιραίως την τύχη των Ελλήνων αγωνιστών της Ελευθερίας. Πέθανε φυλακισμένος στις απάνθρωπες φυλακές της Αίγινας.
Ιστορική πηγή:
Μιλτιάδου Δ. Σεϊζάνη
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ και Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ του 1978 ΕΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΗΠΕΙΡΩ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Προφορικές πηγές: Οικογενειακές παραδόσεις της οικογένειας Χαραλάμπου Χρ. Στυλόπουλου, το γένος Στράτσα από τη μάνα του. (Μαγνητοφωνημένο αρχείο Απόστολου Β. Φιρφιρή).
5. Περιμετρικός δρόμος από το τέρμα της οδού Παπαδιαμάντη μέχρι το τέρμα της οδού Μπουμπουλίνας.
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Αθανασίου Φροξυλιά
Οπλαρχηγού
Ο Αθανάσιος Φροξυλιάς (Φρουσκλιάς στην τοπική διάλεκτο) γεννήθηκε στον Παλαμά περίπου στα 1810. σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις σκότωσε ένα Μπέη στον Παλαμά για λόγους τιμής και «βγήκε κλέφτης».
Ο Θανάσης Φροξυλιάς είναι απ’ τους γνωστούς οπλαρχηγούς της Θεσσαλικής Επανάστασης του 1854. Σύμφωνα με ανταποκριτή της εφημερίδας «Αίων» 12-6-1854 «ο Φροξυλιάς μετά 300 εθελοντών οχυρώθη εις Παλαμάν Καρδίτσης». Συνεργάστηκε στενά με τον Αρχηγό της Επανάστασης του 1854 Χριστόδουλο Χατζηπέρο και ήταν ο πρωταγωνιστής στις μάχες, Αγίας Μονής Τρικάλων στις 8-4-1854, στο Βελέσι (Πεδινό) Καρδίτσας στις 11-4-1854 (ημέρα του Πάσχα) και στο Πετρίλο στις 27-8-1854.
Όπως φαίνεται από τις ιστορικές πηγές ήταν επικεφαλής σώματος τριακοσίων μαχητών, οι οποίοι σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις, οι περισσότεροι, ήταν Παλαμιώτες.
Πηγές:
1) Διον. Κόκκινου:
Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος (1800 -1945)
2) Δημητρίου Κουτρούμπα:
Η επανάστασις του 1854 και εν Θεσσαλία επιχείρησεις
3) Εφημερίδα «Αίων» 27-3-1854
4) Εφημερίδα «Αθηνά» 31-3-1854
5) Εφημερίδα «Αίων» 1-9-1854 (ανταπόκρισις εξ Αν. μεθορίων από 27-8-1854)
6) Εφημερίδα « ΕΛΠΙΣ» 23-4-1854
6. Περιμετρική οδός από την είσοδο της πόλης από Μεταμόρφωση (τέρμα οδού Μεγάλου Αλεξάνδρου) μέχρι την είσοδο από Βλοχό (τέρμα οδού Παλαμιωτών Μακεδονομάχων).
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Γιώτη (Παναγιώτη)
Μπαρτζιώκα οπλαρχηγού
Ο Γιώτης Μπαρτζιώκας γνωστός από τα Δημοτικά τραγούδια ως Καπετάν Γιώτης γεννήθηκε στον Παλαμά περί το 1720. Ο Γιώτης ήρθε σε νεαρά ηλικία σε σύγκρουση με το γιο του Τούρκου Αγά και βγήκε «Κλέφτης στα βουνά» της Γούρας. Στην κλέφτικη ζωή πολύ νωρίς έγινε πρωτοπαλίκαρο του πολυτραγουδισμένου κλέφτη της προεπαναστατικής περιόδου Δημότσιου. Πολύ νωρίς έκανε δικό του σώμα και πέρασε στο Πήλιο και από εκεί στον Όλυμπο. Πρωτοπαλίκαρο του στον Όλυμπο είχε τον μετέπειτα Καπετάν Τόσκα.
Τα Δημοτικά τραγούδια στις συλλογές Κ.Φωριέλ, και του Νικολάου Πολίτη υμνούν τα κατορθώματα του. Συνεργάστηκε σε μάχες με ξακουστούς κλέφτες της εποχής όπως ο Γιάννης Στάθας και ο Καπετάν Πλιάτσικας.
Σκοτώθηκε στον Όλυμπο μετά τα Ορλωφικά όπως μας πληροφορεί το Δημοτικό τραγούδι
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΓΙΩΤΗ
… « Τι να σας πω μαύρα παιδιά, καημένα παλικάρια
Φαρμακερό το λάβωμα πικρό και το μολύβι»…
Πηγές:
1)Νικολάου Πολίτη:
Κλέφτικα τραγούδια
2) Claude Fauriel:
Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια
3) Αθανασίου Καψιώτη:
Ο Καπετάν Γιώτης Μπαρτζιώκας
4) Βαγγέλης Αγγέλης:
Αγωνιστές του Παλαμά. Ανακοίνωση το Α΄ Ιστορικό Συνέδριο Παλαμά.
5) Τοπικές παραδόσεις
7. Οδός από Κων/νου Παπακυρίτση μέχρι τον περιμετρικό. Παράλληλη της Μπιζανίου από ανατολικά.
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Δημητρίου Τερτίπη
Η επανάσταση στη Δυτική Θεσσαλία άρχισε από το Δομοκό όπου είχαν εισβάλει στρατός και επαναστατικά σώματα. Ύστερα όμως από πίεση των Μ. Δυνάμεων (Αγγλογάλων) η κυβέρνηση αναγκάστηκε να ανακαλέσει το στρατό από το Δομοκό. Στις 29 Ιανουαρίου 1878 όταν διατάχτηκε η σύμπτυξη του στρατού 170 υπαξιωματικοί και οπλίτες με επικεφαλής του Επιλοχία Δημήτριο Τερτίπη αρνήθηκαν να επιστρέψουν και έμειναν στη Θεσσαλία να πολεμήσουν. Όταν στο στρατόπεδο της Λαμίας πληροφορήθηκαν το γεγονός φίλοι και συμπολεμιστές των επαναστατών ακολούθησαν το παράδειγμα τους. Έτσι 96 ακόμη στρατιώτες και υπαξιωματικοί με επικεφαλής τον λοχία Γεώργιο Λάϊο «λιποτάκτησαν» και ενώθηκαν με τις επαναστατικές δυνάμεις. Μαζί τους ενώθηκαν και τα σώματα των ντόπιων οπλαρχηγών και η δύναμη έγινε μεγάλη.
Ο Δημ. Τερτίπης από πατέρα Κυδωνιάτη και μητέρα Θεσσαλή, μόλις 30 ετών αλλά με αρρενωπό παράστημα πήρε μέρος και πολέμησε ηρωικά στις περισσότερες μάχες της Θεσσαλικής Επανάστασης και υπήρξε ο ήρωας πρωταγωνιστής στη νικηφόρα μάχη της Ματαράγκας στις 21 Μαρτίου 1878.
Πηγές:
1) Μιλτιάδη Δ. Σεϊζάνη:
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ και Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ του 1878
2) Εγχειρίδιο Τοπικής Ιστορίας:
Έκδοση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Καρδίτσας
8. Περιμετρική οδός από το τέλος της οδού Ευρύπυλου Ευαιμονίδη και μέχρι το τέρμα της οδού Στρατηγού Γρηγόρη Γουλιανού.
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Μαρίνου Αντύπα
Ο Μαρίνος Αντύπας γεννήθηκε στα Φερεντινάτα της Κεφαλονιάς στα 1870 από μικροαστική οικογένεια. Αγωνίστηκε για το λυτρωμό των σκλάβων αγροτών απ’ τους Έλληνες μπέηδες. Χαρακτηρίστηκε ως «ο Τιρταίος των σκλάβων της γης». Υπήρξε προσωπικότητα μαχητική και επαναστατική. Έγινε κήρυκας φλογερός της ισοπολιτείας και της οικονομικής ανόρθωσης. Η επαναστατικότητα και η ενεργητικότητα του στρέφονταν ενάντια στη φεουδαρχική αριστοκρατία στην εκμετάλλευση και τον εξευτελισμό. Ο φλογερός δάσκαλος δολοφονήθηκε από το φεουδαρχικό κατεστημένο στις 9 Μαρτίου 1907 στον Πυργετό της Λάρισας. Είναι ο Πρωτομάρτυρας της αγροτικής εξέγερσης.
Πηγές:
1) Δημητρίου Δ. Μπούσδρα
Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΙΣ ΤΩΝ ΣΚΛΑΒΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ
2) Γιώργου Καρανικόλα
ΚΙΛΕΛΕΡ
9. Περιμετρική οδός από Τέρμα Γρηγορίου Γουλιανού μέχρι το τέλος του οικισμού (ΕΘΙΑΓΕ – Φυτώριο)
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Δήμου Παπαδημητρίου ή Φαρμακόδημου
Ο Δήμος Παπαδημητρίου γεννήθηκε στον Παλαμά στα 1887. Ήταν γιος του Παπαδημήτρη Μπουτζιούκη ο οποίος άλλαξε και το επίθετο από Μπουτζιούκης σε Παπαδημητρίου. Φαρμακοποιός με σπουδές στο επάγγελμα ασχολήθηκε με επιτυχία και με τη λογοτεχνία. Έγραψε ποιήματα για τους Παλαμιώτες νεκρούς των Βαλκανικών Πολέμων. Διετέλεσε Πρόεδρος Κοινότητας Παλαμά.
10. Οδός από Γρηγόρη Λαμπράκη μέχρι οδό Σκρα. (Κέντρο Υγείας , Ναός Αγίου Χαραλάμπους).
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Αθανασίου Λάζου
Οπλαρχηγού
Μακεδόνας οπλαρχηγός ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας. Νεαρός συμμετείχε στην επανάσταση του 1854. Στην Επανάσταση του 1878 συμμετείχε με ευέλικτο σώμα 70 ανδρών και πήρε μέρος σχεδόν σ’ όλες τις κρίσιμες μάχες. Δικηγόρος φιλόπατρις και γενναίος κατά τον Δ. Σεϊζάνη ήταν ο τελευταίος υπερασπιστής της κωμοπόλεως Ματαράγκας στα 1878. Μετά την υποχώρηση του από την Ματαράγκα τον βρίσκουμε να «κρατάει» τη γέφυρα στον Πύργο Ματαράγκας.
Κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων γνώρισε και αγάπησε στο χωριό Λασποχώρι (Λεύκη) την όμορφη Βάσω Χρυσακοπούλου.
Μετά την απελευθέρωση έμεινε στη περιοχή στην προσπάθεια του μάλλον να δημιουργήσει οικογένεια με την όμορφη αγαπημένη του.
Για την επιδεξιότητα του στο σημάδι και την ετοιμότητα του να ρίχνει «φωτιά στη φωτιά» ειπώθηκαν πολλά στις λαϊκές παραδόσεις της περιοχής Παλαμά. Το όνομα του έγινε θρύλος.
Το τέλος του ήταν περίπου το ίδιο με πολλούς Έλληνες αγωνιστές της Ελευθερίας. Κατηγορήθηκε για ληστεία και εναντίον του εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης.
Σε μια συμπλοκή με αποσπάσματα χωροφυλακής στο Βλοχό τραυματίστηκε θανάσιμα. Είναι θαμμένος στο χώρο του Αγίου Χαραλάμπους (δίπλα στο καμπαναριό) στον Παλαμά.
Πηγές:
1) Μιλτιάδη Σεϊζάνη:
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ και Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ του 1878
2) W. Kinnaird Rose:
Με τους Έλληνες στη Θεσσαλία
3) Αποστ. Φιρφιρή:
Ο Οπλαρχηγός Αθανάσιος Λάζος. (Ανακοίνωση στο Β΄ Ιστορικό Συνέδριο Παλαμά)
11. Περιμετρική οδός από Παύλου Μελά μέχρι το τέλος (οικία ιερέως Μπουρδούβαλου).
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Αγροτικής Εξέγερσης Παλαμιωτών 1905
Ο Παλαμάς ανήκε από παλιά στα κεφαλοχώρια. Στα χωριά αυτά κάθε οικογένεια κατείχε δική της ιδιοκτησία και είχε δικαίωμα να την μεταβιβάζει στους απογόνους της ή και να την πωλεί. Το δικαίωμα αυτό της οικογενειακής ιδιοκτησίας το αναγνώρισαν και οι Τούρκοι όταν κατέλαβαν τη Θεσσαλία. Με την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το τούρκικο Δημόσιο και οι Μπέηδες πούλησαν τα τσιφλίκια τους σε πλούσιους Έλληνες. Για τα χωριά όπως ο Παλαμάς που οι κάτοικοι είχαν ιδιοκτησία και το τσιφλίκι ήταν τριτάρικο (1/3 φορολογία) οι κεφαλαιούχοι Έλληνες ισχυρίστηκαν ότι από τους Τούρκους δεν αγόρασαν μόνο το δικαίωμα να παίρνουν το 1/3 αλλά ότι αγόρασαν και τη γη, με όλα όσα υπάρχουν επ’ αυτής. Μόνο τον αέρα άφησαν ελεύθερο. Οι Παλαμιώτες αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν τέτοια δικαιώματα ιδιοκτησίας και προσέφυγαν στα δικαστήρια για να προσβάλουν τους ψεύτικους τίτλους ιδιοκτησίας με τους οποίους ο Χουσνή Μπέης πούλησε τα κτήματα στον πλούσιο Βολιώτη τσιφλικά Τοπάλη. Στα δικαστήρια οι Παλαμιώτες παρουσίασαν επίσημο τίτλο από την οθωμανική αυτοκρατορία ο οποίος βεβαίωνε ότι ο Παλαμάς ήταν ανέκαθεν «Ελεύθερον Χωρίον» και δεν υπήρξε τσιφλίκι κανενός.
Επειδή όμως τα ελληνικά δικαστήρια δεν αναγνώρισαν τους Βυζαντινούς τίτλους και απέρριψαν την προσφυγή, οι Παλαμιώτες συγκεντρώθηκαν στο κέντρο της κωμοπόλεως και έκαναν συλλαλητήριο αρνούμενοι να παραδώσουν το 1/3 του καλαμποκιού. Ήταν 10 Ιανουαρίου 1905. Όταν οι αρχές απέστηλαν ισχυρή δύναμη χωροφυλακής και επακολούθησε συμπλοκή με τραυματίες εκατέρωθεν. Τελικά η χωροφυλακή συνέλαβε εκατό Παλαμιώτες. Οι 50 οδηγήθηκαν δεμένοι στην Καρδίτσα για να δικαστούν για «αντίσταση κατά της αρχής και άρνηση να παραδώσουν καλαμπόκι». Και η σχετική ανταπόκριση στη «Θεσσαλία» καταλήγει:
«οι ευρισκόμενοι εις το δικαστήριον δεν ηδηνήθησαν ει μη ρίψωσι κραυγήν φρίκης δια την καταπάτησιν τούτην απαραγράπτων δικαιωμάτων των αγροτών».
Ήταν η πρώτη δυναμική Αγροτική Εξέγερση πριν τα γεγονότα του κιλελέρ.
Πηγές:
1) Σοφοκλή Τριανταφυλλίδη:
Οι κολίγοι της Θεσσαλίας
2) Εφημερίδα «Θεσσαλία»
Αρθρογραφία του δημοσιογράφου και εκδότη Γεωργίου Απ. Σαμαρόπουλου
3) Λαζάρου Αρσενίου:
«Η εξέγερση στον Παλαμά το 1905.» Εισήγηση στο 1ο Ιστορικό Συνέδριο Παλαμά (πρακτικά).
12. Περιμετρική οδός από τέρμα οδού Παλαμιωτών Μακεδονομάχων μέχρι το τέλος του οικισμού ανατολικά. (Οικία Αποστόλου Κλησιάρχη).
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Ευρύπυλου Ευαιμονίδη
Στη Β΄ ραψωδία της Ιλιάδας ο Όμηρος κάνει περιγραφή στις πόλεις κράτη που συμμετείχαν στην εκστρατεία της Τροίας. Αναφέρει τους Αρχηγούς και τον αριθμό των καραβιών που είχαν στη δύναμη τους
(Μνεία νηών).
Στον Β.735 Στίχο κάνει περιγραφή στη συμμετοχή της περιοχής μας.
«Οι δ’ είχον Ορμένιον οι τε κρήνην Υπέρειαν
Οι δ’ είχον Αστέριον Τιτάνοιο τε λευκά κάρηνα,
Των ήρχ’ Ευρύπυλος Ευαίμονος αγλαός υιός
Των δ’ άμα τεσσαράκοντα νήες έποντο.»
Σε μετάφραση:
Οι μεν κατείχον το Ορμένιον οι δε την κρήνην Υπέρειαν.
Και αυτοί που κατείχαν το Αστέριον και τις λευκές κορυφές του Τιτανίου όρους. Τούτων ήτο αρχηγός ο Ευρύπυλος, ο λαμπρός γυιός του Ευαίμονος.
Μαζί τους ακολουθούσαν σαράντα πλοία.
Σε έμμετρη μετάφραση
(Ιακώβου Πολυλά)
Όσοι τα’ Ορμένιο άφησαν και την Υπέρεια κρήνη τα’ Αστέριο και τις κορυφές τις άσπρες του Τιτάνου που διοικούσε ο Ευρύπυλος λαμπρός Ευαιμονίδης κι είχε σαράντα ολόμαυρα καράβια στο κατόπι.
Πηγές:
1) Γεωργίου Καραγιάννη:
Αρχαίες Πόλεις και τοπωνυμία του Δήμου Τιτανίου στους Αρχαίους Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς… (Εισήγηση στο 1ο Ιστορικό Συνέδριο Παλαμά).
2) Ομήρου Ιλιάδα. Μετάφραση Ιακώβου Πολυλά
13. Πάροδος Νικολάου Πλαστήρα. Παράλληλος της Β. Ηπείρου. Από Νικολάου Πλαστήρα μέχρι την περιμετρική (Ευρύπυλου Ευαιμονίδη).
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Κων/νου Ισχόμαχου
Λοχαγός του Πυροβολικού. Ανακηρύχθηκε Στρατιωτικός αρχηγός της Θεσσαλικής Επανάστασης του 1878 με βοηθούς τους Γ. Φιλάρετο και Ι. Ιγγλέση.
14. Πάροδος Θερμοπυλών – Πεζόδρομος. Από οδό Θερμοπυλών μέχρι οδό Δαβάκη.
Η οδός προτείνεται να ονομαστεί:
Πεζόδρομος οδού Χάνδακος
Χάνδαξ αρχαίος μικρός ποταμός με τον οποίο υδρεύετο η Αρχαία Πόλη. Στην αποτύπωση του οικισμού πριν τη διανομή του 1932 που την υπογράφει ο Μιλτιάδης Γαλανόπουλος φέρει την κατά παράδοση ονομασία «ΧΑΝΔΑΞ». Ο μικρός αυτός ποταμός (Χάνδαξ) έδωσε πιθανότατα την ονομασία Χανδάκι στο χωριό (χωρίον Χανδάκι 1531). Με την έναρξη της Τουρκοκρατίας ο Παλαμάς αποτελούνταν από δύο οικιστικά σύνολα, τα οποία μολονότι ήταν κοντινά αναφέρονται ως χωριά. Πρόκειται για τα χωριά Παλαμάς και Χαντάκι. Στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας τα δύο χωριά αποτελούν ένα πολυδύναμο οικισμό την κωμόπολη Παλαμά με τη συνοικία και ενορία Χαντάκι.
Πηγές:
1) Κωνσταντίνα Απ. Φιρφιρή, Αρχιτέκτων:
Η Πολεοδομική εξέλιξη της πόλης του Παλαμά
2) Αρχείο Τοπογραφικής Υπηρεσίας
3) Πρακτικά 1ου Ιστορικού Συνεδρίου Παλαμά
4) Τοπονύμιο κατά παράδοση
15. Από Μάρκου Μπότσαρη μέχρι την νότια περιμετρική οδό (Αλκιβιάδη Γαλανόπουλου) προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Χάνδακος
Χάνδαξ αρχαίος μικρός ποταμός με τον οποίο υδρεύετο η Αρχαία Πόλη. Στην αποτύπωση του οικισμού πριν τη διανομή του 1932 που την υπογράφει ο Μιλτιάδης Γαλανόπουλος φέρει την κατά παράδοση ονομασία «ΧΑΝΔΑΞ». Ο μικρός αυτός ποταμός (Χάνδαξ) έδωσε πιθανότατα την ονομασία Χανδάκι στο χωριό (χωρίον Χανδάκι 1531). Με την έναρξη της Τουρκοκρατίας ο Παλαμάς αποτελούνταν από δύο οικιστικά σύνολα, τα οποία μολονότι ήταν κοντινά αναφέρονται ως χωριά. Πρόκειται για τα χωριά Παλαμάς και Χαντάκι. Στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας τα δύο χωριά αποτελούν ένα πολυδύναμο οικισμό την κωμόπολη Παλαμά με τη συνοικία και ενορία Χαντάκι.
16. Οδός Μακεδονομάχων, από Γρηγορίου Γουλιανού μέχρι τον περιμετρικό, προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Παλαμιωτών Μακεδονομάχων
Στον Μακεδονικό Αγώνα συμμετέχουν (Μακεδονικό – Αντάρκτικο) και έξη επώνυμοι Παλαμιώτες, Μακεδονομάχοι, Βάιος Πάσχος, Τσαγγαλάς ή Μπλούφας, Πετρόπουλος Κ., Πετρόπουλος Σ., Παντελής Φιρφιρής και Παπαβασιλείου ή Μπούνος Δημήτριος.
17. Πεζόδρομος γύρω απ’ τη μαγούλα Αγίου Αθανασίου προτείνεται να ονομαστεί:
Πεζόδρομος οδού
Χαντάκι – Μαγούλα
18. Πάροδος Μαντοπούλου, από Χρισόστ. Κυργιάκου μέχρι Κ. Μαντοπούλου (απέναντι απ’ το Πάρκο Αστέριο) προτείνεται να ονομαστεί:
Οδός Ευθυμίου Μαντοπούλου
Βουλευτού
Γεννήθηκε στον Παλαμά. Δικηγόρος και Συμβολαιογράφος Αθηνών. Εξελέγη Βουλευτής Αγροτικός το 1910. Πρόεδρος Γεωργικού Πεδινού Συνδέσμου από το 1912 – 15 (μετά τον Δημήτριο Μπούσδρα). Εκ των πρωτεργατών των από του 1909 αγωνισθέντων υπέρ της αποκαταστάσεως των ακτημόνων καλλιεργητών της Θεσσαλίας δια αναγκαστικής απαλλοτριώσεων. Αντιπρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Καρδίτσας. Απέθανε το έτος 1936.
19. Πάροδος Θερμοπυλών (Πεζόδρομος), από οικία Βάιας Χρισ. Σουλιώτη του γένος Παπουτσή μέχρι την Κ. Μαντοπούλου (Απέναντι από Μαγούλα Αγίου Αθανασίου) προτείνεται να ονομαστεί:
Πεζόδρομος οδού
Χάνι του Παπουτσή
Πρόκειται για ονομασία κατά παράδοση. Στο χώρο αυτό υπάρχει μέρος του πλίθινου κτίσματος στο οποίο λειτουργούσε πανδοχείο (χάνι) από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι τα τη δεκαετία του 1950. το χάνι αυτό της οικογένειας Παπουτσή συνδέεται με πολλά γεγονότα της Νεότερης Ιστορίας του τόπου μας. Στην τοπική (αιολική διάλεκτο) του Χαν’ τ’ Παπ’τσή.
Πάρκα (Άλση) αναψυχής
20. Αισθητικό Άλσος αναψυχής στην είσοδο από Βλοχό προτείνεται να ονομαστεί:
Αισθητικό Άλσος αναψυχής
«ΦΑΚΙΟΝ»
Το Φάκιον «πόλισμα» της Θεσσαλίας, γνωστό από λιγοστές φιλολογικές και επιγραφικές πηγές, τοποθετείται από τους σύγχρονους ερευνητές στην Πελασγιώτιδα, στα βορειότερα Θεσσαλικά σύνορα με την Περραιβία, στις εύφορες κοιλάδες του Πηνειού και του παραποτάμου του, Εννιπέα.
Οι γνώσεις μας για την πόλη είναι περιορισμένες, καθώς το όνομα της μνημονεύεται μόνο από τον Θουκυδίδη, τον Τίτο Λίβιο και τον Στέφανο Βυζάντιο.
Ο πρώτος, την αναφέρει κατά την περιγραφή της εκστρατείας του Βρασίδα το 424 π. Χ. εναντίον των απομακρυσμένων κτίσεων της Αθήνας στην Μακεδονία, και πιο συγκεκριμένα κατά την καταγραφή της πορείας που ακολούθησε περνώντας από την Θεσσαλία.
Σε απλή αναφορά της πόλης περιορίζεται και ο Τίτος Λίβιος οπότε, κατά την εξιστόρηση των γεγονότων του 198 π.Χ., μνημονεύει το Φάκιο (32, 13, 9) ανάμεσα στις Θεσσαλικές πόλεις που κατέστρεψε ο Φίλιππος Ε΄ προκειμένου να ερημώσει την περιοχή και να δυσκολέψει τον ανεφοδιασμό του Τίτου Κόιντου Φλαμινίνου. Ο ίδιος ιστορικός παραδίδει την κατάληψη της πόλης από τον Ρωμαίο Μάρκο Βαίβιο (36, 13, 3) στα πλαίσια των επιχειρήσεων που είχε αναλάβει το 191 π. Χ. κατά τον πόλεμο εναντίον του Αντιόχου.
Τέλος, το Φάκιον μνημονεύεται στο έργο του Στέφανου Βυζάντιου «Εθνικά», Φάκιον, πόλισμα Θεσσαλίας, Θουκυδίδης δ’ το εθνικόν Φακιεύς, ως Κάλλιον Καλλιεύς».
21. Αισθητικό Άλσος στην είσοδο της Πόλης από τη Μεταμόρφωση, προτείνεται να ονομαστεί:
Αισθητικό Άλσος αναψυχής
«ΛΙΜΝΑΙΟ»
Η αρχαία πόλη το Λιμναίο τοποθετείται από πολλούς σύγχρονους ερευνητές στις νότιες υπώρειες του βουνού Κουρτικιανό (Τιτάνιον Όρος).
Το «Λιμναίον» αναφέρεται από τον Τίτι Λίβιο, τον μεγάλο Λατίνο ιστορικό στο 36ο βιβλίο του, παρ. 13, στο οποίο εξιστορεί τις επιχειρήσεις των Ρωμαίων στην Ελλάδα, και ειδικότερα στη Θεσσαλία και τις συγκρούσεις με τον στρατό του Φιλίππου Ε΄ της Μακεδονίας. Πρόκειται για γεγονότα του 192 – 191 π. Χ.
Μετά ταύτα εμφανίσθηκε με έτοιμη για δράση δύναμη η οποία εφαίνετο ότι και το Λιμναίο και αυτόν τον χρόνο ηδύνατο να πολιορκήσει και ο βασιλεύς προτίμησε να πορευθή προς το Λιμναίον, ο Βαίβιος απεφάσισε να πολιορκήσει το Πελλιναίον.
22. Αισθητικό Άλσος στην είσοδο της Πόλης από ανατολικά, δίπλα στην παλιά κοίτη του Απιδανού ποταμού (Φερσαλίτη), προτείνεται να ονομαστεί:
Δημοτικό Άλσος
«ΑΠΙΔΑΝΟΥ»
Ο Απιδανός αναφέρεται από τον αρχαίο Γεωγράφο Στράβωνα. Η ονομασία του έχει την ίδια σανσκριτική ρίζα «danu» με τον Δνείπερο και τον Δούναβη. Στις πηγές του στα Φάρσαλα η Θέτιδα έκανε αθάνατο τον γιο της Αχιλλέα.
23. Το πάρκο στην οδό Νικολάου Πλαστήρα προτείνεται να ονομαστεί:
Δημοτικό Άλσος αναψυχής
«ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ»
Ο θρυλικός Μαύρος Καβαλάρης της Μικράς Ασίας, αρχηγός της Επανάστασης του 1922 Ο Άξιος της Πατρίδας.
24. Το Δημοτικό Αθλητικό Άλσος στην οδό Γρηγορίου Γουλιανού πρώην γήπεδο Ατρομήτου προτείνεται να ονομαστεί:
Δημοτικό Αθλητικό Άλσος
«ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΓΟΥΛΙΑΝΟΣ»
Στρατηγός
Ο ήρωας δημιουργός του Ραβινέ Γρηγόριος Γουλιανός γεννήθηκε στον Παλαμά το 1882 και φανέρωσε στη στρατιωτική του σταδιοδρομία μερικές απ’ τις καλύτερες αρετές του Θεσσαλού γκαραγκούνη, την παλικαριά, την ευθύτητα, τη φιλοτιμία και τη μετριοφροσύνη. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές στη γενέτειρα του και τη γειτονική Καρδίτσα γράφτηκε στην Παιδαγωγική Ακαδημία της Λάρισας. Διέκοψε όμως τη φοίτηση και κατατάχθηκε στο στρατό, για να βγη τον Ιούνιο του 1912 ανθυπολοχαγός απ’ τη σχολή υπαξιωματικών. Το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου πήρε μέρος στις μάχες Ελασσόνας, Σαρανταπόρου και Γιαννιτσών και το 1913 στη μάχη του Λαχανά «λαβών, όπως αναφέρει η Ιστορία» ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΑΜΥΝΗΣ, τραύμα διαμπερές του θώρακος». «Από της εκ του Σχολείου ως αξιωματικού εξόδου μου, Ιούνιος 1912, μέχρι της επιχειρήσεως της κατά του Ραβινέ, Μάιος 1917, ουδέποτε, γράφει ο ίδιος στο σημείωμα του «Τις είμαι», απεμακρύνθην της διμοιρίας μου και του λόχου. Έλαβον μέρος εις όλους τους Βαλκανικούς πολέμους με προϊσταμένους ου της τυχούσης περιωπής ως και κατά τον παρόντα μέγα αγώνα όλως αυθορμήτως και έχω τον εγωισμόν να νομίζω ότι έχω τα πλείστα μέλη του σώματος μου χαίνοντα εκ των πληγών και τους πνεύμονας μου διατρήτους κατά το 1913 και κολακεύομαι να πιστεύω ότι είμαι μεταξύ των ολίγων αξιωματικών των χυσάντων τόσον αίμα χωρίς ουδέν ουδέποτε να ζητήσω».
Για τις υπηρεσίες του αυτές ο τότε Πρωθυπουργός και υπουργός Στρατιωτικών Ελ. Βενιζέλος του απένειμε αναδρομικά, 27 Οκτωβρίου 1918, δίπλωμα αναμνηστικού μετάλλιου, το οποίο περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
ΔΙΠΛΩΜΑ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΜΕΤΑΛΛΙΩΝ ΔΙΑΤΑΓΗ, ΤΗΣ ΑΥΤΟΥ ΜΕΓΑΛΕΙΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ
Απονέμομεν εις τον Ταγματάρχην Πεζ. ΓΟΥΛΙΑΝΟΝ ΓΡ. καταγόμενον εκ Παλαμά του Δήμου Τιτανίου αναμνηστικόν μετάλλιον 1ον της εκστρατείας κατά της Τουρκίας (1912 – 13) ως μετασχόντα αυτής και των μαχών Ελασσόνος, Σαρανταπόρου, Γιαννιτσών. 2ον της εκστρατείας κατά της Βουλγαρίας (1913) ως μετασχόντα αυτής των μαχών Λαχανά. Ο ειρημένος ετραυματίσθη εις την μάχην του Λαχανά 21-6-13.
25. Παιδική χαρά στην οδό Συν/χου Ψαρού προτείνεται να ονομαστεί:
Δημοτική Παιδική χαρά
«ΟΙ ΧΑΡΙΤΕΣ»
Θεότητες που κατά την αρχαία ελληνική μυθολογία προσωποποιούσαν τη χάρη και την ευθυμία αρχικά στη φύση και αργότερα στη ζωή των ανθρώπων. Στα Ομηρικά Έπη δεν αναφέρεται ορισμένος αριθμός Χαρίτων και πάντα συνδυάζονται όχι με φυσικές δυνάμεις αλλά με τον άνθρωπο. Ο Ησίοδος αναφέρει τρεις Χάριτες κόρες του Δία και της Ευφροσύνης, οι οποίες και καθιερώθηκαν: Την Αγλαΐα, την Ευφροσύνη και την Θάλεια. Κατά τις λογοτεχνικές αντιλήψεις οι Χάριτες συνοδεύουν άλλοτε την Αφροδίτη θεά του κάλους και του Έρωτα και άλλοτε τον Απόλλωνα θεό της μουσικής.
26. Παιδική χαρά στην οδό Ιωάννη Φαλιάκη προτείνεται να ονομαστεί:
Δημοτική Παιδική χαρά
«ΙΩΑΝΝΗ ΦΑΛΙΑΚΗ»
Η Παιδική χαρά φέρει το όνομα της οδού.
Ο Ιωάννης Φαλιάκης φοιτητής της Νομικής, Ανθυπολοχαγός του ΕΛΑΣ, έπεσε μαχόμενος στη μάχη της Καρδίτσας.
27. Αθλητικός χώρος που περικλείεται από τις οδούς 28ης Οκτωβρίου και Δοϊράνης προτείνεται να ονομαστεί:
Δημοτικός Χώρος άθλησης
«ΑΡΓΟΝΑΥΤΗΣ ΑΣΤΕΡΙΩΝ»
Σύμφωνα με τις αρχαίες ελληνικές παραδόσεις ο Άκαστος ο γιος του Πελία οργάνωσε γύρω από τον Τύμβο του νεκρού πατέρα του επιτάφιους αθλητικούς αγώνες για να τον τιμήσει. Οι αγώνες αυτοί ήταν από τους πιο ονομαστούς πανελλήνιους επιτάφιους αγώνες που έγιναν στη μυθική Ελλάδα.
Στους περίφημους αυτούς αγώνες, γνωστοί σαν «Άθλα επί Πελία», πήρε μέρος και διακρίθηκε ο ίδιος ο Ιάσονας. Συμμετείχαν όμως και διακρίθηκαν και ήρωες από όλα τα μέρη της Ελλάδας. Στον κατάλογο των ηρώων Αργοναυτών που πήραν μέρος στα «Άθλα επί Πελία» συγκαταλέγεται και ο Αστερίων ο Πειρασιεύς (από την πόλη Πειρασία).
Μέχρι πρόσφατα πολύ ερευνητές Έλληνες και ξένοι τοποθετούσαν την αρχαία Πειρασία στα ερείπια της αρχαίας Πόλης στο Βλοχό. Μετά τις επιγραφές όμως που βρέθηκαν σε σωστικές ανασκαφές στο Ερμήτσι ο Δ/ντής της ΛΔ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Λεωνίδας Χατζηαγγελάκης ταυτίζει τα ερείπια στο Ερμήτσι με την Αρχαία Πειρασία.
ΘΕΑΤΡΑ
28. Υπαίθριο θέατρο στη μαγούλα Αγίου Αθανασίου προτείνεται να ονομαστεί:
Θέατρο Μαγούλας
Ονομασία κατά παράδοση – Μαγούλα = χωμάτινος γήλοφος. Προϊστορικός οικισμός της Νεολιθικής Εποχής. Η Μαγούλα του Αγίου Αθανασίου αναφέρεται στον κατάλογο προϊστορικών θέσεων που δημοσιεύθηκε από τους Wace – Thompson στο έργο τους Prehistoric Thessaly.
Επιφανειακής έρευνας στη μαγούλα Αγίου Αθανασίου καθώς και στις μαγούλες Παπαντίνα ή Λαγκατσέϊκα, Παπουτσή και Παπαβασιλείου.
(Γύρω απ’ τη μαγούλα Αγίου Αθανασίου) έδωσαν πλούσιο υλικό της Νεολιθικής Εποχής, της Εποχής του Χαλκού και των Μυκηναϊκών Χρόνων καθώς και ένδειξη της Γεωμετρικής Εποχής.
Το πόρισμα της έρευνας που ανακοινώθηκε στο 1ο Ιστορικό Συνέδριο Παλαμά είναι ότι υπάρχει στο χώρο (Παλαμάς) διαρκής κατοίκηση από τη Νεολιθική Εποχή (6.500π.Χ.) μέχρι σήμερα.
29. Η αίθουσα του Κλειστού Γυμναστηρίου Παλαμά προτείνεται να
ονομαστεί:
ΑΕΘΛΙΟΥ ΜΕΛΑΘΡΟΝ
ΚΛΕΙΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ
ΠΑΛΑΜΑ
Οι αρχαίες παραδόσεις οι σχετικές με την ίδρυση των Ολυμπιακών Αγώνων είναι πολλές και αλληλοσυγκρούονται ως αποτέλεσμα των θρησκευτικών και πολιτικών διαφορών των φυλών, των οποίων η ιστορία συνδέθηκε με το χώρο της Αρχαίας Ολυμπίας. Σύμφωνα με τις σημαντικότερες παραδόσεις τους αγώνες οργάνωσε ο Ενδυμίων γιος του Αεθλίου και εγγονός της Πρωτογένειας της αδελφής του Έλληνα. Ο Έλληνας γιος του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, είναι ο γενάρχης των σημαντικότερων Ελληνικών Φυλών. (Δωριείς, Αιολείς, Ίωνες, Αχαιοί). Η Θεσσαλή Τιτανίδα Πρωτογένεια και ο Έλλην είναι εγγόνια του Τιτάνα Προμηθέα και της Πανδώρας. Ο Ενδυμίων θα διοργανώσει αγώνες μεταξύ των υιών του και τους οποίους θα ονομάσει τιμώντας τη μνήμη του πατέρα του ΑΕΘΛΟΝ ΔΡΟΜΟΥ.
Στον θεσσαλικής καταγωγής (Από την κοιλάδα του Επιπέα) ΑΕΘΛΙΟ οφείλονται οι ονομασίες ΑΘΛΑ, ΑΘΛΗΤΕΣ, ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ.
(ΑΕΘΛΕΥΩ = αναλαμβάνω άθλον αγωνίζομαι. ΑΕΘΛΙΟΝ = άθλον, βραβείο. ΑΕΘΛΟΝ = βραβείο, έπαθλο. ΑΕΘΛΟΣ = άθλος, αγών, διαγωνισμός και εν γένει πόνος, μόχθος, ταλαιπωρία. Τα ηρωικά έργα του Ηρακλέους λέγονται «Ευρυσθήος άεθλοι». ΑΕΘΛΟΦΟΡΟΣ = Αθλοφόρος, ο βραβείον φέρων, ο νικητής).
Πηγές:
1) Ευάγγελου Παυλίνη: Ιστορία της Γυμναστικής. Αθήναι 1928
2) Εκδοτικής Αθηνών. (Από ομάδα συγγραφέων): Αθλητισμός στην Αρχαία Ελλάδα
3) Απόστολου Φιρφιρή: Αγώνες, Άθλα και Αθλητές στην Αρχαία Θεσσαλία.
(Ανακοίνωση Συνεδρίου )
4) Ι. Πανταζίδου Δ. Φ. Λεξικόν Ομηρικόν (1878)
5) Εκδοτική Αθηνών: (Από ομάδα συγγραφέων). Γενική Εποπτεία Ιωάν. Κακριδής: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
30. Αίθουσα Πολλαπλών χρήσεων Δήμου Παλαμά προτείνεται να ονομαστεί:
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ
Διδάσκαλος του Γένους
Ο Μεγάλος Διδάσκαλος του Γένους Παναγιώτης Παλαμάς γεννήθηκε στον Παλαμά, στην Πόλη μας το 1722 και μετοίκησε στο Μεσολόγγι όπου και εγκαταστάθηκε ιδρύοντας την Παλαμαία ή Παλαμαϊκή Σχολή. Πλήθος πηγών επιβεβαιώνουν την καταγωγή του και τον τόπο γεννήσεως του. Το όνομα Παλαμάς είναι δηλωτικό καταγωγής όπως συνηθιζόταν την εποχή εκείνη. Να μερικά παραδείγματα: Κοσμάς Αιτωλός, Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός, Μεθόδιος Ανθρακίτης, Αθανάσιος ο Πάριος κ.α. Από τις σπουδαιότερες πηγές είναι αυτή της εγκυκλοπαίδειας Πυρσός, η οποία στο λήμμα Μεσολόγγι που υπογράφει ο Χρ. Γ. Ευαγγελάτος, έγκριτος νομικός, θεολόγος, τέως βουλευτής και υφυπουργός, γενικός γραμματέας της Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος, δημοσιογράφος και εκδότης εφημερίδος και τρεις φορές εκλεγμένος Δήμαρχος Μεσολογγίου, ο οποίος ανάμεσα σε άλλα αναφέρει τα εξής:
«…Κατά την εποχήν της τουρκοκρατίας το Μεσολόγγιον απέβη εν εκ των πνευματικών κέντρων του υποδούλου έθνους χάρις εις την εν αυτώ ακμάζουσαν Παλαμαϊκήν Ακαδημίαν ( ή Μεσολογγιάδα σχολήν ), την οποίαν ίδρυσε κατά το 1760 ο Παν. Παλαμάς εκ του Παλαμά της Θεσσαλίας μετά την διάλυσιν της Αθωνιάδος Ακαδημίας εν η εδίδασκεν».
Ο Λάμπρος Καταφυγιώτης, δικηγόρος και βουλευτής Καρδίτσας παλιότερα, που έγραψε αρκετά βιβλία αναφερόμενα στην ιστορία της περιοχής μας, βεβαιώνει ότι ο Π. Παλαμάς «κατήγετο εκ του χωρίου Παλαμά της Θεσσαλίας», ενώ σε άλλο του βιβλίο σημειώνει ότι ανάμεσα σε άλλες οικογένειες του Παλαμά «σημαίνουσα ήτο η του μεγάλου διδασκάλου του Γένους Π. Παλαμά».
Ο αείμνηστος Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφαρσάλων Ιεζεκιήλ, ένας ακαταπόνητος εργάτης του πνεύματος και καύχημα των καρδιτσιώτικων γραμμάτων, φίλος προσωπικός του Χρήστου Παλαμά, μεγαλύτερου αδερφού του Κωστή Παλαμά, έχοντας πληροφορίες όπως φαίνεται από το δισέγγονο αυτό του Π. Παλαμά γράφει:
«Η κοίτις της εγκρίτου οικογενείας, κατά την άρχουσαν γνώμην, φέρεται εκ της παλαιάς κωμοπόλεως Μεγάλο – Παλαμά της ημετέρας επαρχίας Καρδίτσης».
Ιστορική πηγή:
1) Βασίλη Ν. Μαγόπουλου
Ο Μεγάλος Διδάσκαλος του Γένους Παναγιώτης Παλαμάς ( 1722-1802 )
Ανακοίνωση στο Α΄ Ιστορικό Συνέδριο Παλαμά
31. Το συγκρότημα του Δημοτικού Ωδείου Παλαμά προτείνεται να ονομαστεί:
ΜΟΥΣΩΝ ΜΕΛΑΘΡΟΝ
Δημοτικό Ωδείο Παλαμά
Οι Μούσες είναι Κόρες του Δία και της Μνημοσύνης με την οποία ο πατέρας των θεών έσμιγε επί εννέα ολόκληρες νύχτες και μετά από ένα χρόνο απέκτησε τις εννέα Μούσες. (Ησιοδ. 52 – 114). Γεννήθηκαν στην κορυφή του Ολύμπου και εκεί είχαν το παλάτι τους όπου συγκατοικούσαν με τις Χάριτες και τον Ίμερο τον σωσία του Έρωτα.
(σχολ. Ησιοδ. Θεογ. 64) Με το τραγούδι και το χορό τους έτερπαν τους αθανάτους. Τα ονόματα τους ήταν Κλειώ, που αργότερα της αποδόθηκε η συγγραφή της Ιστορίας (και το όνομα της δόθηκε από τους Αλεξανδρινούς γραμματικούς στο πρώτο βιβλίο της Ιστορίας του Ηρόδοτου. Ευτέρπη που της αποδόθηκε ο αυλός (2ο βιβλίο Ηρόδοτου). Θάλεια η προστάτιδα της κωμωδίας (3ο βιβλίο Ηρόδοτου). Μελπομένη της τραγωδίας (4ο βιβλίο Ηρόδοτου). Τερψιχόρη που ανακάλυψε τη λύρα (5ο βιβλίο Ηρόδοτου). Ερατώ που της αποδόθηκε ο χορός (6ο βιβλίο Ηρόδοτου). Πολύμνια της διήγησης (7ο βιβλίο Ηρόδοτου). Ουρανία και Καλλιόπη ανακάλυψαν και προστάτεψαν την Επική ποίηση (8ο και 9ο βιβλίο Ηρόδοτου). Τέλος η Καλλιόπη είναι η «προφερεστάτη» όλων (Ησιοδ. Θεογ. 79) δηλ. η μεγαλύτερη (βλ. Πλατ. Φαιδρ. 2078 Απολλοδ. 1.3.1.). Άλλοι ερμηνεύουν τη λέξη προφερεστάτη ως την πιο ξακουστή που συντροφεύει τους βασιλείς. Όσους από τους άρχοντες τους προστατεύει ο Δίας αυτούς τους βοηθούν οι Μούσες χύνοντας δροσιά στη γλώσσα τους με αποτέλεσμα να προφέρουν λόγους γλυκείς και να παίρνουν δίκαιες αποφάσεις. Ο Ησίοδος λέγει ότι από τις Μούσες και τον Απόλλωνα προέρχονται οι αοιδοί και οι κιθαριστές. Αυτόν που αγάπησαν οι Μούσες είναι μακάριος γιατί από το στόμα του κυλάει το ολόγλυκο τραγούδι που θεραπεύει όποιον στα στήθια έχει καημό.
32. Η Αίθουσα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης προτείνεται να ονομαστεί:
Δημοτική Βιβλιοθήκη Παλαμά
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΠ. ΣΑΜΑΡΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Γεώργιος Απ. Σαμαρόπουλος κατάγονταν απ’ τον Παλαμά και γεννήθηκε το 1881 στην Καρδίτσα, όπου ο πατέρας του εξέδιδε την εφημερίδα «Θεσσαλιώτις». Υπήρξε γενικός γραμματέας του Γεωργικού Πεδινού Συνδέσμου Καρδίτσας, που ιδρύθηκε στις 22 Μάη του 1909, οργάνωσε τον αγώνα των αγροτών της περιοχής, πρωτοστάτησε στην ίδρυση παρόμοιων συνδέσμων στη Λάρισα, τα Φάρσαλα και συνάμα συντόνισε τους Θεσσαλούς αγρότες. Η θέση λοιπόν του δημοσιογράφου Γ. Σαμαρόπουλου, που διηύθυνε την πατρική του εφημερίδα, ήταν απ’ τα πράγματα στην πρώτη γραμμή του αγώνα των αγροτών. Αφού τελείωσε το Γυμνάσιο στην Καρδίτσα, παρακολούθησε Νομικά στην Αθήνα, αλλά τελικά τον κέρδισε η δημοσιογραφία και ο αγροτικός συνεταιρισμός. Απ’ τα μετερίζια αυτά υπηρέτησε δια βίου την αγροτική υπόθεση.
33. Αίθουσα εκδηλώσεων του ΕΘΙΑΓΕ (ΚΕΓΕ) προτείνεται να ονομαστεί:
Αίθουσα Εκδηλώσεων ΕΘΙΑΓΕ
ΑΠΌΣΤΟΛΟΣ Γ. ΣΑΜΑΡΌΠΟΥΛΟΣ
Ο Δημοσιογράφος και συγγραφέας Απόστολος Γ. Σαμαρόπουλος εκδότης του «Οδηγού του Νομού Καρδίτσας» το έτος 1901 και της Τοπικής Εφημερίδας Θεσσαλιώτις γεννήθηκε στον Παλαμά στα μέσα του 19ου αιώνα και πέθανε στις αρχές του 20ου .
Ο Απ. Σαμαρόπουλος ανέπτυξε έντονη δημοσιογραφική και εκδοτική δραστηριότητα τη τελευταία δεκαπενταετία του προηγούμενου αιώνα και στα πρώτα χρόνια του 20ου. το 1885 και ενώ εργάζονταν ως επιστάτης στις φυλακές εκδίδει την εφημερίδα «Θεσσαλιώτις» ενώ το 1890 εκδίδει μια ακόμα εφημερίδα το σατηρικό «καυτήριο»
Απόστολος Γ. Σαμαρόπουλος αγωνίστηκε με κάθε τρόπο για την προκοπή του τόπου. Δεν δίστασε να καταφερθεί με άρθρο του στο φύλλο της «Θεσσαλιώτιδος» 2 Απριλίου 1886 ενάντια στο τότε βασιλιά Γεώργιο. Το άρθρο χαρακτηρίστηκε υβριστικό και ήταν η αιτία να απολυθεί από επιστάτης των φυλακών όπου εργάζονταν και να φυλακιστεί για μικρό χρονικό διάστημα.
Αυτό δεν τον εμπόδισε ορμούμενος από τα πατριωτικά του αισθήματα και την αγάπη για τον τόπο του, να προσκαλέσει τον βασιλιά Γεώργιο μέσω του «οδηγού» το 1901, να επισκεφθεί και να θαυμάσει τα λουτρά Σμοκόβου.
Απόστολος Γ. Σαμαρόπουλος αγωνίστηκε με την εκδοτική του δραστηριότητα της πολιτείας σε διάφορους τομείς της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής του Νομού Καρδίτσας και κατέκρινε την αδράνεια των σύγχρονων Ελλήνων προβάλλοντας τα αγωνιστικά ιδανικά των παλαιότερων γενεών. Δεν παραλείπει να προβάλλει την κατάργηση των τσιφλικιών και τη διανομή της γης στους δικαιούχους της καλλιεργητές, τη διάθεση πιστώσεων για την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων, την προστασία και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων κ.α.
Η αγάπη του για την υπεράσπιση των φτωχών και των κατατρεγμένων κολίγων της εποχής του, του κόστισε και την ίδια του την περιουσία.
Πηγές:
1) Απόστολου Γ. Σαμαρόπουλου
Οδηγός Νομού Καρδίτσας 1901
2) Πρακτικά 1ου Ιστορικού Συνεδρίου Παλαμά ( 2ος Τόμος )
3) Προφορικές μαρτυρίες από τον απόγονο του Χαράλαμπο Σαμαρόπουλο
34. Άλσος, στην είσοδο της Πόλης από Κοσκινά, δίπλα στο Γενικό Λύκειο Παλαμά.
Προτείνεται να ονομαστεί όπως παλαιότερα:
Δημοτικό Αθλητικό Άλσος
«ΤΙΤΑΝΕΙΟ»
Για το Τιτάνειο γίνεται λόγος στην Ιλιάδα (Β.735):
«οι δ’ είχον Ορμένιον οι τε κρήνην Υπέρειαν
οι τ’ είχον Αστέριον Τιτάνοιό τε λευκά κάρηνα,
των ήρχ’ Ευρύπυλος Ευαίμονος αγλαός υιός.
Των δ’ άμα τεσσαράκοντα νήες έποντο.»
