Κάστρο Φαναρίου: Ξεκίνησαν οι εργασίες ανάδειξής του

Τη βούληση να καταστήσει το Κάστρο Φαναρίου σημείο αναφοράς των τουριστικών διαδρομών που περνούν από την περιοχή με προορισμό τα ορεινά των Τρικάλων καθώς και την περιοχή της λίμνης Πλαστήρα και των Μετεώρων, εξέφρασε χθες ο Δήμαρχος Μουζακίου κ. Κωτσός, πλαισιωμένος από τους Αρχαιολόγους και τους Μηχανικούς που προσελήφθησαν για την έναρξη των εργασιών στο μνημείο.

 Ο κ. Κωτσός ανέφερε πως το έργο είναι ενταγμένο στο ΕΣΠΑ, για το κομμάτι των εργασιών, ενώ για το ενημερωτικό κομμάτι, στο πρόγραμμα Leader. Αναλυτικά η δήλωσή του: «Για τον Δήμο Μουζακίου και ειδικότερα για τη δημοτική ενότητα Ιθώμης το Κάστρο Φαναρίου είναι το σημαντικότερο πολιτιστικό μνημείο. Και βρισκόμαστε στην ιδιαίτερα ευχάριστη θέση να έχουν ξεκινήσει οι εργασίες ανάδειξής του μέσω της Εφορίας Αρχαιοτήτων με ένα συνολικό προϋπολογισμό 450.000 ευρώ χρηματοδοτούμενο από το ΕΣΠΑ και συγκεκριμένα από το ΠΕΠ Θεσσαλίας. Εδώ θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα την αρχαιολόγο κ. Ματζιανά που χάρη στις δικές της προσπάθειες καταφέραμε να βρισκόμαστε σε αυτό το ευχάριστο σημείο. Για μας το Κάστρο πρέπει να αναδειχθεί και να αποτελέσει έναν σημαντικό πόλο έλξης και τουριστικό και πολιτιστικό. Γι’αυτό επεξεργαζόμαστε διάφορες προτάσεις που έχουν να κάνουν με την αξιοποίηση αυτού του σημαντικού μνημείου, μέσα από διάφορες πολιτιστικές δραστηριότητες έτσι ώστε εδώ να γίνονται και συναυλίες, ενώ ταυτόχρονα να αποτελέσει και σημείο αναφοράς για τις τουριστικές διαδρομές καθ’ότι ο Δήμος Μουζακίου και ιδιαίτερα η περιοχή του πρώην Δήμου Ιθώμης είναι ένα πολιτιστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλίας. Το Μουζάκι βρίσκεται στο κέντρο ιδιαίτερα αναπτυγμένων περιοχών όπως είναι τα Μετέωρα, η Λίμνη Πλαστήρα, το Περτούλι κλπ, θεωρούμε ότι μπορούμε να προσελκύσουμε έναν μεγάλο όγκο τουριστών και σ’αυτή εδώ την περιοχή και προσπαθούμε μέσα από την ανάδειξη, με επίκεντρο το Κάστρο Φαναρίου, να προσελκύσουμε επισκέπτες. Είμαι βέβαιος ότι θα καταφέρουμε το καλύτερο δυνατό από τη στιγμή μάλιστα που το κάστρο θα είναι ανοιχτό καθημερινά, λόγω εργασιών. Παράλληλα από την ΤΕΔΚ έχουμε εντάξει στο πρόγραμμα Leader τη χρηματοδότηση πινακίδων ενημέρωσης που θα τοποθετηθούν σε όλα τα ιστορικά μας μνημεία και που θα αποτελούν επιτόπιους ξεναγούς στην περίπτωση που κάποιος επισκέπτης έρθει σ’αυτά τα τουριστικά μνημεία, να μπορεί πάνω σ’αυτές τις πινακίδες να διαβάσει όλο το ιστορικό του μνημείου».

Βυζαντινό Κάστρο Φαναρίου

Το κάστρο Φαναριού είναι μικρό οχυρό 2,6 στρ., με ακανόνιστο πολυγωνικό σχήμα που ακολουθεί το φυσικό ανάγλυφο του εδάφους. Το τείχος του, πλάτους 2,00μ. και εξωτερικού ύψους  9,00-13,00μ., σώζεται ακέραιο έως το ύψος των επάλξεων και ενισχύεται ανά διαστήματα με έξι προεξέχοντες πύργους που είναι ενσωματωμένοι στην όλη κατασκευή. Τα έντονα καιρική φαινόμενα από τη μια πλευρά και οι επεμβάσεις του ανθρώπινου παράγοντα (απόσπαση λίθων από τις τοιχοποιίες

για την κατασκευή κατοικιών, αρμολογήματα σε τυχαίες θέσεις και χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις, κ.λπ.) από την άλλη, δημιούργησαν φθορές και βλάβες στην ανωδομή που παρουσίαζε το μνημείο έως τις αρχές της δεκαετίας του 1990, οπότε και έγιναν επεμβάσεις από την 7′ Κ.Β.Α. με ένταξη του έργου στα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης (Β’ Κ.Π.Σ.και Γ’ Κ.Π.Σ.). Η πρόσβαση στο εσωτερικό του κάστρου γίνεται μέσω μίας τοξωτής πύλης στη νότια πλευρά του, ενώ υπάρχει και μία μικρότερη πύλη στα βόρεια, προσβάσιμη μόνον από εσωτερικά. Στο εσωτερικού του στο δυτικό τμήμα, σώζεται καμαροσκέπαστο λιθόκτιστο μονόχωρο κτίριο με μικρό προστώο που χρησίμευε ως πυριτιδαποθήκη, η καμάρα του οποίου έχει καταπέσει. Στο κεντρικότερο σημείο του κάστρου είναι χτισμένες δύο δεξαμενές, μία υπέργεια, μεγάλου μεγέθους και ορθογωνικού περιγράμματος, η οποία προοριζόταν για τη συλλογή ομβρίων υδάτων ενώ για την αποθήκευσή τους χρησίμευε η υπόγεια, με θολωτή κάλυψη, δεξαμενή. Κατά τη διάρκεια ανασκαφικής έρευνας, πλησίον των δεξαμενών, ήρθε στο φως κτίριο με μικρό λουτρό και πάνω από αυτό ευρήματα τζαμιού καθώς και λείψανα μιναρέ, σε κοντινή απόσταση, που ανατινάχθηκε από τους κατοίκους του Φαναριού, το 1960. Επίσης οι ανασκαφικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν κοντά στη νότια πύλη έφεραν στο φως μεγάλο δίχωρο ορθογώνιο κτίριο το οποίο πιθανότατα κάλυπτε τις φρουριακές ανάγκες καθώς και εσωτερικοί λιθόστρωτοι διάδρομοι προσπέλασης. Η αρχική φάση κατασκευής του κάστρου τοποθετείται στον 13^ο αιώνα ενώ τα κτίσματα του εσωτερικού χώρου χρο­νολογούνται κατά την περίοδο της Οθωμανικής κατοχής στη Θεσσαλία (1387-1897) και κυρίως το 18^ο και 19^ο αιώνα. Με πιστώσεις του Β’ και Γ’ ΚΠΣ ολοκληρώθηκαν από την 7^η  Ε.Β.Α εργασίες αναστήλωσης στο Βυζαντινό Κάστρο. Συγκεκριμένα    στερεώθηκαν το κτίριο της πυριτιδαπο­θήκης, οι δυο δεξαμενές, ενώ παράλληλα στεγάστηκε και η υπέργεια. Αποκαταστάθηκαν επίσης οι λιθόστρωτοι διά­δρομοι, οι κλίμακες ανόδου στις επάλξεις και ανακατα­σκευάσθηκε το δυτικό τμήμα των επάλξεων και του περιδρόμου. Τέλος η εγκατάσταση ηλεκτροφωτισμού εξω­τερικά του κάστρου κάνει έντονη την παρουσία του σε όλη τη Δυτική Θεσσαλία και κατά τις νυχτερινές ώρες. Στο πρόγραμμα Ε.Σ.Π.Α εντάχθηκαν και θα υλοποιηθούν με αυτεπιστασία από την 19^η Ε. Β. Α, εργασίες που αφο­ρούν στην αποκατάσταση τμημάτων του τείχους και της πυριτιδαποθήκης καθώς και στη συντήρηση-προστασία των αρχιτεκτονικών λειψάνων που ήλθαν στο φως με τη διενέρ­γεια ανασκαφικών εργασιών.